Μείωση άγχους και επαγγελματικής εξουθένωσης με τη βοήθεια ενός ...νεύρου

Το πνευμονογαστρικό νεύρο – ή αλλιώς vagus nerve – είναι ο «υπεραυτοκινητόδρομος» του σώματος, που μεταφέρει πληροφορίες από τον εγκέφαλο προς τα βασικά όργανα. Αν και πολλοί αγνοούν την ύπαρξή του, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορεί πληθώρα συμβουλών για το πώς μπορεί κανείς να το «ενεργοποιήσει» ή να το «επαναφέρει», με στόχο τη μείωση του άγχους και τη βελτίωση της ψυχικής ευεξίας. Οι προτεινόμενες τεχνικές ποικίλλουν: Από κινήσεις των ματιών, ελαφρά χτυπήματα στο σώμα ή γαργάρες με νερό, μέχρι ασκήσεις αναπνοής ή τραγούδι. Σε μία εποχή όπου το άγχος και η επαγγελματική εξουθένωση αυξάνονται, ειδικά στους νέους κάτω των 35 ετών, οι «λύσεις» αυτές έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλείς στο διαδίκτυο.

Η καθηγήτρια γιόγκα Eirian Collinge κάνει μαθήματα που περιλαμβάνουν ήπιες κινήσεις, βαθιές αναπνοές και ρυθμικές ταλαντεύσεις. Αν και απορρίπτει ορισμένες ακραίες μεθόδους που προτείνονται στα social media, χρησιμοποιεί αναπνευστικές ασκήσεις και τεχνικές που στοχεύουν στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος. Υπογραμμίζει, ωστόσο, πως δεν υπάρχει «γρήγορη λύση» και ότι η διαδικασία αυτή βασίζεται στη σύνδεση με το σώμα για να επιτευχθεί ηρεμία.

Οι συμμετέχοντες αναφέρουν σημαντικά οφέλη. H Sarah, περιγράφει ότι η εμπειρία αυτή άλλαξε τη ζωή της. Μετά το πρώτο μάθημα, ένιωσε πως «ο εγκέφαλός της έκλεισε για πρώτη φορά». Ο σύντροφός της, Xander, υποστηρίζει ότι η εξάσκηση τον βοήθησε να αποδεχθεί τα συναισθήματά του και να διαχειριστεί την κατάθλιψή του.

Το πνευμονογαστρικό νεύρο(vagus nerve), που στα λατινικά σημαίνει «περιπλανώμενο», ξεκινά από τον εγκέφαλο και συνδέεται με όλα τα ζωτικά όργανα, μεταφέροντας συνεχώς πληροφορίες. Ανήκει στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχει λειτουργίες που δεν απαιτούν συνειδητή προσπάθεια, όπως η αναπνοή, η καρδιακή λειτουργία και η πέψη. Αυτό το σύστημα χωρίζεται σε δύο μέρη:

•Το συμπαθητικό, που ενεργοποιεί την απόκριση «μάχης ή φυγής».

•Το παρασυμπαθητικό, που βασίζεται στο πνευμονογαστρικό νεύρο και επιτρέπει στο σώμα να ηρεμήσει.

Η ανισορροπία μεταξύ των δύο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, γι’ αυτό προκύπτει το ερώτημα αν μπορεί κάποιος να «επαναφέρει» την ισορροπία μέσω εξάσκησης του πνευμονογαστρικού νεύρου.

Ο καθηγητής ψυχιατρικής Hamish McAllister-Williams παραμένει επιφυλακτικός. Εξηγεί ότι η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε περιπτώσεις επιληψίας και ανθεκτικής κατάθλιψης, αλλά αυτό επιτυγχάνεται μέσω ειδικής εμφυτεύσιμης συσκευής, παρόμοιας με βηματοδότη, που στέλνει ηλεκτρικά σήματα στο νεύρο.

Πλέον, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για μη επεμβατικές, φορητές συσκευές που υπόσχονται παρόμοια αποτελέσματα. Αυτές κοστίζουν από 200 έως πάνω από 1.000 λίρες και φοριούνται στο αυτί, στον λαιμό ή στο στήθος. Αν και κάποιες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να επηρεάζουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, τα στοιχεία είναι περιορισμένα. Οι παλμοί των εξωτερικών συσκευών πρέπει να διαπεράσουν δέρμα και ιστούς, κάτι που μειώνει την αποτελεσματικότητά τους.

Η Λούσι Λάμπερτ, μητέρα τριών παιδιών, βίωσε έντονο burnout και δοκίμασε μία από αυτές τις συσκευές. Μετά από μακρόχρονιο άγχος και εξάντληση, ένιωσε ότι η χρήση της –δύο φορές τη μέρα για 10 λεπτά– μείωνε τους πονοκεφάλους και την ηρεμούσε. Όπως αναφέρει, «οι δονήσεις πραγματικά κάνουν κάτι». Παρότι δεν θεράπευσε πλήρως την εξουθένωση, θεωρεί ότι δημιούργησε τις συνθήκες για πραγματική ανάρρωση.

Ο γιατρός Chris Barker, ειδικός στη διαχείριση πόνου, σημειώνει ότι η έρευνα γύρω από το πνευμονογαστρικό νεύρο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ ενός ανισόρροπου νευρικού συστήματος και προβλημάτων στην ψυχική υγεία, στην καρδιακή λειτουργία και στην πέψη, αλλά οι μηχανισμοί που θα επέτρεπαν την αποκατάσταση της ισορροπίας δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Τονίζει πως δεν χρειάζονται ακραίες πρακτικές· αυτό που έχει σημασία είναι ο καθένας να ανακαλύψει τι λειτουργεί για τον ίδιο.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η Λούσι, αρκετά χρόνια μετά το burnout, ίδρυσε δική της επιχείρηση για να βοηθά άλλους να ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητά τους. Συνεχίζει να χρησιμοποιεί τη συσκευή της καθημερινά, να διαλογίζεται και να παρακολουθεί τη συναισθηματική της κατάσταση. Παρότι παραδέχεται ότι είναι δύσκολο να γνωρίζει αν η συσκευή ή η αυτοφροντίδα ευθύνονται για τη βελτίωσή της, θεωρεί ότι η γνώση γύρω από το νευρικό της σύστημα την έχει ενδυναμώσει.

«Με βοήθησε να αναλάβω την ευθύνη της ψυχικής μου υγείας και αυτό είναι τεράστιο», λέει χαρακτηριστικά.