Επιθετικός και ...βιαστικός φέτος ο ιός της γρίπης

Κάθε χειμώνα η γρίπη κάνει την εμφάνισή της, όμως φέτος φαίνεται πως κάτι αλλάζει. Ένας εποχικός ιός γρίπης μεταλλάχθηκε ξαφνικά το καλοκαίρι, καταφέρνοντας να παρακάμψει εν μέρει την ανοσία μας, να προκαλέσει έναρξη της εποχής της γρίπης πάνω από ένα μήνα νωρίτερα και να εμφανιστεί με μια μορφή που ιστορικά θεωρείται πιο σοβαρή. Το NHS εξέδωσε προειδοποίηση («flu jab SOS»), καθώς αυξάνονται οι φόβοι για έναν δύσκολο χειμώνα. Η καθηγήτρια Νίκολα Λιούις, διευθύντρια του Παγκόσμιου Κέντρου Γρίπης στο Ινστιτούτο Francis Crick, δήλωσε πως οι φετινές εξελίξεις είναι «ασυνήθιστες» και ότι ανησυχεί για την πορεία του ιού. Οι επιστήμονες παρακολουθούν διαρκώς την εξέλιξη των ιών της γρίπης, καθώς αυτοί μεταλλάσσονται συνεχώς και τα εμβόλια πρέπει να ανανεώνονται κάθε χρόνο. Συνήθως, ο ιός μεταβάλλεται σταδιακά («drift»), αλλά κάποιες φορές συμβαίνει μια απότομη και σημαντική αλλαγή («shift»).

Μία τέτοια απότομη μετάλλαξη συνέβη φέτος τον Ιούνιο. Εμφανίστηκαν επτά μεταλλάξεις σε ένα στέλεχος της εποχικής H3N2, οδηγώντας σε «ταχεία αύξηση» των περιστατικών, όπως αναφέρει ο καθηγητής Ντέρεκ Σμιθ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Το ασυνήθιστο είναι ότι αυτό συνέβη εκτός εποχής γρίπης, στο μέσο του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι το νέο στέλεχος θα εξαπλωθεί γρήγορα παγκοσμίως.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο, με το άνοιγμα των σχολείων και τη μείωση της θερμοκρασίας, τα κρούσματα αυξήθηκαν αισθητά. Οι μεταλλάξεις φαίνεται να βοηθούν τον ιό να διαφεύγει την ήδη υπάρχουσα ανοσία από παλαιότερες μολύνσεις και εμβόλια, κάνοντάς τον πιο μεταδοτικό. Έτσι, η εποχή της γρίπης ξεκίνησε νωρίτερα τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην Ιαπωνία.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ο νέος ιός έχει αριθμό αναπαραγωγής (R) περίπου 1,4 – υψηλότερο από το συνηθισμένο 1,2. Δηλαδή, 100 ασθενείς θα μπορούσαν φέτος να μεταδώσουν τη γρίπη σε 140 άτομα, αντί για 120 σε μια τυπική χρονιά. Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό αυτός να είναι ο χειρότερος χειμώνας γρίπης της τελευταίας δεκαετίας.

Ο καθηγητής Κριστόφ Φρέιζερ από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης προειδοποιεί ότι μπορεί να μολυνθεί φέτος μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού από το συνηθισμένο 20%. Ωστόσο, οι προβλέψεις συνοδεύονται από αβεβαιότητα. Η Αυστραλία είχε τη χειρότερη σεζόν γρίπης που έχει καταγραφεί ποτέ, αν και εκεί δεν κυκλοφόρησε το ίδιο μεταλλαγμένο στέλεχος.

Προς το παρόν, τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στα παιδιά, όμως οι ειδικοί ανησυχούν για τη στιγμή που ο ιός θα φτάσει στους ηλικιωμένους – τους πιο ευάλωτους. Ιστορικά, τα στελέχη H3N2 προκαλούν πιο σοβαρές λοιμώξεις, ειδικά στους μεγαλύτερους σε ηλικία. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Λιούις, το H3 είναι «πιο θερμός» και «πιο επικίνδυνος» τύπος γρίπης.

Κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από τη γρίπη στο Ηνωμένο Βασίλειο σχεδόν 8.000 πέρυσι και περίπου 16.000 την περίοδο 2022-23. Το NHS προετοιμάζεται για δύσκολες εβδομάδες. Η βασική σύσταση είναι σαφής: να γίνει ο εμβολιασμός. Το NHS ανακοίνωσε ότι υπάρχουν 2,4 εκατομμύρια διαθέσιμα ραντεβού για το αντιγριπικό εμβόλιο. Αν και το φετινό εμβόλιο δεν ταιριάζει απόλυτα με το νέο μεταλλαγμένο στέλεχος, αφού ο σχεδιασμός του έγινε πριν εμφανιστεί η μετάλλαξη, παρέχει σημαντική, έστω και μερική, προστασία.

Όπως τονίζει ο καθηγητής Φρέιζερ, «κάποια προστασία είναι πάντα καλύτερη από καμία». Το εμβόλιο μπορεί να μην αποτρέψει εντελώς τη μόλυνση, αλλά μειώνει την πιθανότητα σοβαρής νόσησης και νοσηλείας, προστατεύοντας ιδιαίτερα τις ευπαθείς ομάδες.

Παράλληλα, οι γιατροί έχουν λάβει οδηγίες για την έγκαιρη χορήγηση αντιικών φαρμάκων που μειώνουν τις επιπλοκές. Στην Ιαπωνία, ορισμένα σχολεία έχουν κλείσει προσωρινά για να περιοριστεί η εξάπλωση μέτρα -μικρής διάρκειας, όχι lockdown.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Όπως δήλωσε η καθηγήτρια Λιούις, «μπορεί να τελειώσει σε μια εβδομάδα – αλλά δεν νομίζω πως θα γίνει αυτό».