Τα μοναχικά παιδιά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους υγείας στην ενήλικη ζωή
24 Νοεμβρίου 2025, 07:00
Aνάλυση των δεδομένων της μελέτης China Health and Retirement Longitudinal Study έδειξε ότι τα άτομα που ανέφεραν ότι ένιωθαν μοναξιά ως παιδιά, είχαν 41% μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν άνοια στην ενήλικη ζωή. Επίσης έτειναν να εμφανίζουν ταχύτερη γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο JAMA NetworkOpen.
Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, οι γνωστικές τους ικανότητες αρχίζουν να μειώνονται. Αυτό στην αρχή είναι πολύ ανεπαίσθητο, αλλά μπορεί να επιταχυνθεί με την πάροδο του χρόνου. Η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και η εργαζόμενη μνήμη επηρεάζονται συνήθως περισσότερο, ενώ οι ικανότητες που βασίζονται στην εμπειρία και τις γνώσεις επηρεάζονται λιγότερο. Αυτό ονομάζεται γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία. Είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και από μόνο του δεν υποδηλώνει κάποια παθολογία.
Αντίθετα, η άνοια είναι μία παθολογική κατάσταση στην οποία η γνωστική έκπτωση γίνεται γρήγορη και πολύ σοβαρή. Η πιο κοινή μορφή άνοιας είναι η Νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία περιλαμβάνει προοδευτική απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων και διαταραχές σε βασικά νευρικά δίκτυα. Σε αντίθεση με τη φυσιολογική γνωστική έκπτωση, η άνοια επηρεάζει βασικές λειτουργίες όπως η γλώσσα, η λογική σκέψη και η σταθερότητα της μνήμης. Προκαλεί εκτεταμένες δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της συρρίκνωσης του ιπποκάμπου.
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια, η έρευνα υποδεικνύει ότι η σωματική δραστηριότητα, η νοητική άσκηση και η κοινωνική αλληλεπίδραση μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της ηλικιακής γνωστικής έκπτωσης και στη μείωση του κινδύνου άνοιας. Καθώς αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, όλο και περισσότεροι άνθρωποι φτάνουν σε ηλικίες όπου εμφανίζεται γνωστική έκπτωση και άνοια. Γι’ αυτό η έρευνα για τους παράγοντες κινδύνου έχει γίνει ιδιαίτερα σημαντική.
Η ερευνήτρια JinqiWang και οι συνεργάτες της θέλησαν να εξετάσουν αν η παιδική μοναξιά συνδέεται με τη γνωστική έκπτωση και τον κίνδυνο άνοιας στην εν adulthood, καθώς και αν η μοναξιά στην εν adulthood επηρεάζει αυτή τη σχέση. Ως παιδική μοναξιά ορίστηκαν τα συχνά αισθήματα μοναξιάς και η απουσία στενών φίλων πριν την ηλικία των 17.
Οιερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τημελέτη CHARLS, μια εθνικήέρευνα σεΚινέζουςενήλικες 45 ετών και άνω. Η μελέτηξεκίνησετο 2011 με 17.707 συμμετέχοντες από 28 επαρχίες και συνέλεξεδεδομένα σε τακτικάδιαστήματα. Αν και υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα έωςτο 2020, οιερευνητές περιόρισαν την ανάλυσήτουςμέχριτο 2018 για να αποφύγουν προκαταλήψεις πουσχετίζονται μετην πανδημία COVID-19. Οι πληροφορίεςγια την παιδικήμοναξιάσυλλέχθηκαν μέσω προσωπικώνσυνεντεύξεωντο 2014.
Καθώς κάποιοι συμμετέχοντες αποχώρησαν από τη μελέτη ή δεν έλαβαν μέρος σε όλα τα στάδια, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από 13.592 άτομα που είχαν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Ο μέσος όρος ηλικίας τους στην αρχή της μελέτης ήταν 58 έτη και περίπου το 53% ήταν γυναίκες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, σεσύγκρισημεάτομα πουδενένιωθαν μοναξιάως παιδιά, όσοι ανέφεραν μοναξιάστην παιδικήηλικία εμφάνιζαν ταχύτερηγνωστικήέκπτωση και 41% υψηλότεροκίνδυνοάνοιας. Αυτέςοισυσχετίσεις παρέμειναν ισχυρές ακόμη και όταν λήφθηκε υπόψη η μοναξιάστηνεν adulthood. Ωστόσο, η μοναξιάστηνεν adulthood φάνηκε να μεσολαβείένα μικρόμέροςτηςσχέσης: το 8,5% όσον αφοράτηγνωστικήέκπτωση και το 17,2% όσον αφοράτηνάνοια.
Οισυγγραφείςτηςμελέτης κατέληξαν ότι«τα ευρήματα δείχνουν πως η παιδική μοναξιά μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για γνωστική έκπτωση και άνοια αργότερα στη ζωή, τονίζοντας την ανάγκη για πρώιμες παρεμβάσεις».
Η μελέτη συμβάλλει στην κατανόηση των παραγόντων κινδύνου για άνοια και επιταχυνόμενη γνωστική έκπτωση. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι τα δεδομένα για την παιδική μοναξιά δεν συλλέχθηκαν όταν οι συμμετέχοντες ήταν παιδιά, αλλά βασίστηκαν στις αναμνήσεις τους μετά την ηλικία των 45 ετών, κάτι που μπορεί να επιφέρει μεροληψία στη μνήμη.
