Όσοι πιστεύουν ότι έχουν κοινές πολιτικές πεποιθήσεις με πολύ κόσμο, είναι λαϊκιστές

Νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Political Psychology οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που υπερεκτιμούν το πόσοι άλλοι συμμερίζονται τις πολιτικές τους απόψεις είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν λαϊκιστικές συμπεριφορές και να μην εμπιστεύονται τους δημοκρατικούς θεσμούς. Χρησιμοποιώντας δεδομένα έρευνας από τη Γερμανία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτές οι πεποιθήσεις σχετίζονται με την υποστήριξη της ιδέας ότι μια ενιαία «λαϊκή βούληση» θα πρέπει να υπερισχύει των πολιτικών ελίτ. Τα αποτελέσματα ίσχυαν ανεξάρτητα από τον πολιτικό προσανατολισμό των ερωτηθέντων.

Ειδικότερα, σε αυτήν τη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν εάν τα άτομα που θεωρούν, ότι οι άνθρωποι που συμφωνούν μαζί τους είναι πολλοί περισσότεροι από όσοι είναι στην πραγματικότητα, είναι πιο πιθανό να ασπαστούν λαϊκιστικές αντιλήψεις.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από το GESIS Panel.pop, μια μεγάλη έρευνα σε Γερμανούς ενήλικες. Περίπου 3.500 συμμετέχοντες συμπεριλήφθηκαν στην τελική ανάλυση. Οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να εκφράσουν τις απόψεις τους για μια σειρά αμφιλεγόμενων ζητημάτων πολιτικής, όπως η άρση των περιορισμών λόγω πανδημίας, η αύξηση των φόρων στους πλούσιους, η κατάργηση του δικαιώματος ασύλου και η επιβολή ποσοστώσεων για τα 2 φύλα. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν επίσης να εκτιμήσουν πόσοι άλλοι Γερμανοί συμμερίζονται τη θέση τους σε κάθε ζήτημα.

Αυτή η ρύθμιση επέτρεψε στους ερευνητές να υπολογίσουν κατά πόσο η πεποίθηση κάθε ερωτηθέντος σχετικά με την κοινή γνώμη αποκλίνει από την πραγματική κοινή γνώμη εντός της ίδιας έρευνας.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές κατέγραψαν λαϊκιστικές συμπεριφορές χρησιμοποιώντας μια ευρέως αποδεκτή κλίμακα. Αυτή η κλίμακα αποτυπώνει 3 στοιχεία της λαϊκιστικής σκέψης: την πεποίθηση ότι ο λαός είναι μια ενωμένη και ηθική ομάδα (λαϊκή κυριαρχία), την άποψη ότι οι ελίτ είναι διεφθαρμένες και ιδιοτελείς (αντι-ελιτισμός) και την τάση να βλέπουν την πολιτική ως μια μάχη μεταξύ καλού και κακού (μανιχαϊστική άποψη).

Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σύνδεση μεταξύ των ψευδών πεποιθήσεων περί συναίνεσης και των λαϊκιστικών στάσεων. Οι άνθρωποι που πίστευαν ότι οι απόψεις τους ήταν ευρέως διαδεδομένες ήταν πιο πιθανό να υποστηρίξουν την ιδέα ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να θεσπίζει άμεσα τη λαϊκή βούληση. Ήταν επίσης πιο πιθανό να μην εμπιστεύονται τις ελίτ και να επικρίνουν την πολιτική με βάση την ηθική τους.

Αυτή η σχέση εξακολουθούσε να υπάρχει ακόμη και όταν λήφθηκαν υπόψη οι συγκεκριμένες πολιτικές θέσεις των συμμετεχόντων. Στην πραγματικότητα, η σύνδεση μεταξύ των ψευδών πεποιθήσεων συναίνεσης και του λαϊκισμού αφορούσε τόσο τους αριστερούς, όσο και τους δεξιούς. Ωστόσο, ήταν ισχυρότερη μεταξύ εκείνων που ανήκαν πολιτικά στην άκρα δεξιά, οι οποίοι εμφάνισαν επίσης τα υψηλότερα επίπεδα ψευδών πεποιθήσεων συναίνεσης.

Η μελέτη εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το πώς οι άνθρωποι διαμορφώνουν πεποιθήσεις για την κοινή γνώμη, ειδικά στις μέρες μας που οι πληροφορίες μεταδίδονται με αστραπιαία ταχύτητα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα, και βέβαια με την αδυναμία μας να διαχωρίσουμε την έγκυρη από την ψευδή είδηση.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να διερευνήσει εάν ο περιορισμός των ψευδών πεποιθήσεων συναίνεσης θα μπορούσε να μειώσει τις λαϊκιστικές συμπεριφορές. Για παράδειγμα, θα άλλαζαν οι άνθρωποι τις απόψεις τους για τη δημοκρατία ή τις ελίτ αν μάθαιναν ότι οι απόψεις τους δεν ήταν τόσο διαδεδομένες όσο νόμιζαν; Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα πειράματα δημοσκοπήσεων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην απάντηση σε αυτό το ερώτημα.