Ηπατίτιδα Β: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την πρόληψη και αντιμετώπιση

Μία ανεξάρτητη συμβουλευτική ομάδα εμβολίων των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνεδριάζει αυτή την εβδομάδα με βασικό θέμα την αναθεώρηση της σύστασης για τον καθολικό εμβολιασμό των νεογνών κατά της ηπατίτιδας Β. Μετά τις σχετικές παρουσιάσεις για τη νόσο και την ασφάλεια του εμβολίου, η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Πρακτικές Εμβολιασμού (ACIP) αναμένεται να ψηφίσει για το αν θα διατηρηθεί η καθολική σύσταση. Η ηπατίτιδα Β είναι ιογενής λοίμωξη του ήπατος. Αν και πολλοί ενήλικες απομακρύνουν φυσικά τον ιό μετά από οξεία λοίμωξη, ένα ποσοστό εξελίσσεται σε χρόνια ηπατίτιδα Β, η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ήπατος, ηπατικής ανεπάρκειας και κίρρωσης. Τα άτομα με χρόνια λοίμωξη έχουν 70–85% αυξημένη πιθανότητα πρόωρου θανάτου. Η νόσος είναι ακόμη πιο επικίνδυνη για παιδιά και βρέφη: περίπου 90% των μολυσμένων νεογνών και 30% των παιδιών 1–5 ετών θα αναπτύξουν χρόνια λοίμωξη.

Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται πολύ εύκολα μέσω αίματος, σπέρματος ή άλλων σωματικών υγρών ενός μολυσμένου ατόμου. Η μετάδοση μπορεί να γίνει και κατά τον τοκετό, είτε με φυσιολογικό τρόπο είτε με καισαρική, από μητέρα που φέρει τον ιό. Αν και ορισμένες συμπεριφορές και ιατρικές καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο, οποιοσδήποτε μπορεί να μολυνθεί. Πολλοί δεν εμφανίζουν συμπτώματα και πάνω από τους μισούς δεν γνωρίζουν ότι είναι φορείς.

Τα τελευταία στοιχεία του CDC καταγράφουν περίπου 2.200 νέα περιστατικά οξείας ηπατίτιδας Β το 2023, αλλά οι πραγματικές εκτιμήσεις πλησιάζουν τα 14.400. Περίπου 640.000 ενήλικες στις ΗΠΑ ζουν με χρόνια ηπατίτιδα Β, ενώ παγκοσμίως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι 254 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χρόνια λοίμωξη και 1,2 εκατομμύρια νέες μολύνσεις εμφανίζονται κάθε χρόνο.

Δεν υπάρχει θεραπεία για την οξεία ηπατίτιδα Β και η χρόνια μορφή δεν μπορεί να ιαθεί, μόνο να ελεγχθεί. Η καλύτερη πρόληψη παραμένει ο εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός στη γέννηση είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός και παρέχει μακροχρόνια προστασία. Το CDC συνιστά όλα τα νεογνά να λαμβάνουν την πρώτη δόση πριν φύγουν από το μαιευτήριο. Το εμβόλιο χορηγείται σε τρεις δόσεις και αποδεικνύεται ότι 95% των υγιών βρεφών δημιουργούν επαρκή ανοσία μετά την ολοκλήρωση του σχήματος, ενώ μειώνει τον κίνδυνο λοίμωξης στα νεογνά μητέρων με ηπατίτιδα Β κατά σχεδόν 70%.

Πάνω από 90% των ανθρώπων που έλαβαν το πλήρες σχήμα εξακολουθούν να έχουν προστασία 30 χρόνια αργότερα. Από το 1991, ο καθολικός εμβολιασμός των βρεφών έχει μειώσει τα περιστατικά παιδικής ηπατίτιδας Β από 18.000 ετησίως σε περίπου 20 σήμερα. Παρόλα αυτά, αντιεμβολιαστικοί κύκλοι, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Υγείας Robert F. Kennedy Jr., αμφισβητούν ακόμη την αναγκαιότητα του εμβολίου, παρά τις δεκαετίες αποδείξεων.

Οι έγκυες γυναίκες συνήθως ελέγχονται για ηπατίτιδα Β στο πρώτο τρίμηνο, αλλά ο έλεγχος δεν εντοπίζει όλες τις λοιμώξεις, ιδίως αν μολυνθούν αργότερα. Επιπλέον, ο έλεγχος της μητέρας δεν προστατεύει από πιθανή έκθεση του βρέφους σε άλλους φορείς μέσα στο περιβάλλον του. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς καθολικό εμβολιασμό, είναι αδύνατο να διασφαλιστεί ποιος θα έρθει σε επαφή με το νεογνό. Γι’ αυτό ο εμβολιασμός θεωρείται ουσιώδες δίχτυ ασφαλείας.

Όπως είπε η Dr. Sandra Fryhofer στην ACIP, «έχουμε καθήκον να προστατεύσουμε αυτά τα μωρά». Η ίδια τόνισε ότι ο εντοπισμός μολυσμένων μητέρων δεν φτάνει το 100% και ότι η μετάδοση τις πρώτες ημέρες ζωής είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.

Η ασφάλεια του εμβολίου είναι καλά τεκμηριωμένη. Σύμφωνα με τον επιστημονικό έλεγχο του Vaccine Integrity Project, ο εμβολιασμός κατά τη γέννηση έχει επανειλημμένα αποδειχθεί ασφαλής, με μόνο ήπιες και παροδικές αντιδράσεις, όπως ερυθρότητα και χαμηλό πυρετό. Δεν έχει καταγραφεί αυξημένος κίνδυνος σοβαρών παρενεργειών. Ο Δρ Anthony Fiore, ειδικός στις λοιμώξεις και πρώην στέλεχος του CDC, χαρακτήρισε το εμβόλιο «εξαιρετικά ασφαλές», ύστερα από δεκαετίες συστηματικού ελέγχου και παρακολούθησης. Όπως τόνισε, «τίποτα δεν έχει αποδειχθεί που να προκαλεί μακροχρόνιες επιπτώσειςκαι σίγουρα τίποτα που να συγκρίνεται με τις συνέπειες μιας χρόνιας λοίμωξης ηπατίτιδας Β».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Συνολικά, η διαθέσιμη επιστημονική γνώση καταδεικνύει ότι ο καθολικός εμβολιασμός των νεογνών αποτελεί την πιο αποτελεσματική και ασφαλή στρατηγική για την πρόληψη μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης και συχνά αθόρυβης νόσου. Αν καταργηθεί, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης και σοβαρών επιπλοκών θα αυξηθεί σημαντικά.