Δύο φάρμακα για την καρδιά ωφελούν και το ήπαρ

Η συχνότητα της μεταβολικής δυσλειτουργίας που σχετίζεται με τη Μεταβολικά Σχετιζόμενη Στεατωτική Νόσος του Ήπατος (MASLD), γνωστής και ως μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, έχει αυξηθεί σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα επηρεάζει περίπου το 38% των ενηλίκων παγκοσμίως, και τα ποσοστά αυξάνονται γρήγορα. Αν και η πάθηση προκαλεί λίγα ή και καθόλου συμπτώματα, χωρίς θεραπεία μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρές μορφές ηπατικής νόσου. Η MASLD συνδέεται στενά με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς μοιράζεται πολλούς κοινούς παράγοντες κινδύνου, όπως ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού, αντίσταση στην ινσουλίνη και χαμηλού βαθμού φλεγμονή. Τώρα, νέα μελέτη αναφέρει ότι δύο φάρμακα για την καρδιά μειώνουν το λίπος στο ήπαρ.

Η πάθηση σχετίζεται συχνά με παραπανήσια κιλά ή παχυσαρκία, επομένως μία από τις πιο αποτελεσματικές μη φαρμακευτικές θεραπείες είναι η απώλεια βάρους. Μελέτες δείχνουν ότι για άτομα με υπέρβαρο ή παχυσαρκία, η απώλεια 3–5% του σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει την έκταση της νόσου, ενώ η απώλεια 10% μπορεί να αντιστρέψει την ίνωση του ήπατος. Ωστόσο, όταν η απώλεια βάρους δεν είναι αποτελεσματική, υπάρχουν πολύ λίγες φαρμακευτικές επιλογές.

Η νέα έρευνα σε πειραματικά ζωικά μοντέλα λιπώδους ήπατος έδειξε ότι δύο ευρέως χρησιμοποιούμενα καρδιολογικά φάρμακα, το pemafibrate (που χρησιμοποιείται για τη μείωση των λιπιδίων στο αίμα) και το telmisartan (αντιυπερτασικό φάρμακο), μείωσαν σημαντικά τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pharmacological Research, προτείνει ότι αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν την επαναχρησιμοποίηση των φαρμάκων telmisartan και pemafibrate για τη διαχείριση της MASLD.

Η Marta Alegret, φαρμακολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, εξήγησε ότι η ομάδα της χρησιμοποίησε ένα διατροφικό μοντέλο σε αρουραίους που μιμείται το αρχικό στάδιο της MASLD, απλή στεάτωση χωρίς φλεγμονή ή ίνωση. Αυτές οι φάσεις συχνά παραμελούνται επειδή θεωρούνται ήπιες, όμως στην πραγματικότητα ο κίνδυνος θνησιμότητας είναι ήδη αυξημένος. Σύμφωνα με τη Alegret, η σημασία των ευρημάτων τους είναι ότι έδειξαν πως το telmisartan και το pemafibrate, είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό, μειώνουν αποτελεσματικά τα λιπίδια του ήπατος σε αυτό το μοντέλο.

Γιατί μελέτες σε ζωικά μοντέλα;

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δύο μοντέλα ηπατικής στεάτωσης ένα σε αρουραίους και ένα σε νεογνά ψαριού. Στο μοντέλο των αρουραίων, τα ζώα χωρίστηκαν τυχαία σε πέντε ομάδες. Για δύο μήνες, η ομάδα ελέγχου ακολούθησε κανονική δίαιτα, ενώ τέσσερις ομάδες έλαβαν δίαιτα πλούσια σε λίπος με ελεύθερη πρόσβαση σε διάλυμα φρουκτόζης 10%.

Τον τρίτο μήνα, τρεις από τις ομάδες υψηλού λίπους έλαβαν θεραπείες ως εξής:

•Ομάδα 1: 0,5 mg/kg/ημέρα pemafibrate.

•Ομάδα 2: 10 mg/kg/ημέρα telmisartan.

•Ομάδα 3: συνδυασμό 0,25 mg/kg/ημέρα pemafibrate + 5 mg/kg/ημέρα telmisartan.

Στο τέλος των τριών μηνών, συλλέχθηκαν δείγματα αίματος για ανάλυση.

Τα νεογνά ψαριών (zebrafish) χρησιμοποιήθηκαν επειδή έχουν παρόμοιο μεταβολισμό υδατανθράκων και λιπιδίων με τα θηλαστικά, ενώ το ήπαρ τους λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο. Οι ερευνητές τοποθέτησαν προνύμφες 5 ημερών σε δεξαμενές με διαφορετικά διατροφικά καθεστώτα κανονική διατροφή, υπερφαγία με φρουκτόζη και υπερφαγία με γλυκόζη. Στην τελευταία δεξαμενή (υπερφαγία + γλυκόζη) προστέθηκε telmisartan στο νερό. Μετά από 5 ημέρες θεραπείας, συλλέχθηκαν δεδομένα εικόνων και δείγματα ήπατος για ανάλυση.

Αποτελέσματα: Μείωση λίπους στο ήπαρ

Στο μοντέλο των αρουραίων με λιπώδες ήπαρ χωρίς παχυσαρκία, τόσο το pemafibrate (0,5 mg/kg/ημέρα) όσο και το telmisartan (10 mg/kg/ημέρα) μείωσαν σημαντικά τα τριγλυκερίδια στο ήπαρ. Στις προνύμφες ζέβρας, το telmisartan είχε παρόμοιο αποτέλεσμα, μειώνοντας τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ.

Εντυπωσιακό είναι ότι ο συνδυασμός των δύο φαρμάκων, σε μισές δόσεις από τις κανονικές, ήταν εξίσου αποτελεσματικός με τη χρήση του κάθε φαρμάκου μόνο του.

Η Alegret εξήγησε ότι ο συνδυασμός pemafibrate και telmisartan βασίζεται στους συμπληρωματικούς μηχανισμούς δράσης τους: το pemafibrate ενισχύει τη διάσπαση των λιπιδίων, ενώ το telmisartan επηρεάζει τις οδούς σύνθεσης λιπιδίων στο ήπαρ. Επειδή οι ασθενείς με MASLD έχουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ο συνδυασμός αυτός μπορεί να συμβάλει και στη μείωση του συνολικού κινδύνου.

Πρώτα βήματα προς μια αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο του ήπατος

Η Marta Alegret τόνισε ότι τα ευρήματά τους αποτελούν πρώιμο στάδιο στην ανάπτυξη αυτών των φαρμάκων ως πιθανή θεραπεία για τις ηπατικές νόσους.

Επεσήμανε ότι μόνο βάσει των αποτελεσμάτων αυτής της μελέτης δεν μπορεί να συστηθεί η χρήση των φαρμάκων pemafibrate ή telmisartan, είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό, για τη θεραπεία της MASLD. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αποδειχθούν τα ευεργετικά τους αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές με ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο.

Η Alegret ανέφερε ότι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, μικρές κλινικές μελέτες έχουν ήδη δείξει βελτιώσεις σε δείκτες της MASLD, όπως ο δείκτης λιπώδους ήπατος (fatty liver index), ύστερα από θεραπεία με pemafibrate ή telmisartan.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ωστόσο, για να μπορέσουν τα φάρμακα αυτά να εγκριθούν επίσημα για τη θεραπεία της MASLD, θα χρειαστεί να διεξαχθούν μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές, με περισσότερους συμμετέχοντες, μεγαλύτερη διάρκεια και συγκεκριμένα ιστολογικά τελικά σημεία, όπως βελτίωση του σταδίου της ίνωσης και μείωση της ποσότητας λίπους στο ήπαρ, μετρημένη μέσω απεικόνισης ή βιοψίας.