Η αποχή από το κάπνισμα βοηθά στην καλύτερη νοητική λειτουργία
16 Οκτωβρίου 2025, 10:00
Νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η διακοπή του καπνίσματος στη μέση ή την ύστερη ενήλικη ζωή μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επιβράδυνση της επιδείνωσης της γνωστικής λειτουργίας που σχετίζεται με την ηλικία. Καθώς ένα άτομο μεγαλώνει, δεν είναι ασυνήθιστο να βιώνει κάποια ήπια γνωστική εξασθένηση που μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη ή τις ικανότητες σκέψης του. Για παράδειγμα, με την ηλικία, μπορεί να γίνεται πιο εύκολο να ξεχάσει κανείς πού άφησε κάτι όπως τα κλειδιά του αυτοκινήτου, ή να χάνει πιο εύκολα τη συγκέντρωσή του απ’ ό,τι παλαιότερα.
Αυτό που δεν είναι φυσιολογικό για έναν «γερασμένο» εγκέφαλο είναι η σοβαρή νοητική δυσλειτουργία , δηλαδή όταν οι αλλαγές στην ικανότητα σκέψης και μνήμης αρχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινή ζωή. Ορισμένες καταστάσεις που σχετίζονται με σοβαρή γνωστική έκπτωση περιλαμβάνουν τη Νόσο Αλτσχάιμερ και άλλους τύπους άνοιας, τη νόσο του Πάρκινσον και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, όπως το να μην καπνίζει κανείς, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής γνωστικής εξασθένησης.
Ταυτόχρονα, μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet Healthy Longevity, προσθέτει νέα στοιχεία δείχνοντας ότι το να κόψει κάποιος το κάπνισμα στη μέση ή την ύστερη ενήλικη ζωή μπορεί ακόμα να βοηθήσει στην επιβράδυνση της γνωστικής έκπτωσης που σχετίζεται με την ηλικία.
Πώς επηρεάζει το κάπνισμα τη γνωστική λειτουργία;
Για τη μελέτη αυτή, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα 18 ετών από τρεις συνεχιζόμενες μελέτες, την English Longitudinal Study of Ageing (ELSA), την Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE) και την Health and Retirement Study (HRS), που περιελάμβαναν συμμετέχοντες από 12 χώρες, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι συμμετέχοντες ήταν 4.718 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 40 έως 89 ετών που είχαν διακόψει το κάπνισμα, συγκρινόμενοι με άλλους 4.718 καπνιστές που συνέχισαν να καπνίζουν.
«Γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα βλάπτει την υγεία της καρδιάς και των πνευμόνων, αλλά ακόμα μαθαίνουμε για τις επιπτώσεις του σε άλλους τομείς της υγείας, όπως η γνωστική λειτουργία», δήλωσε η Mikaela Bloomberg, PhD, ερευνήτρια επιδημιολογίας και στατιστικής στο University College London, και κύρια συγγραφέας της μελέτης.
«Οι ηλικιωμένοι είναι εκείνοι που είναι λιγότερο πιθανό να κόψουν το κάπνισμα, παρόλο που αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους. Είναι γνωστό ότι το να κόψει κάποιος το κάπνισμα νωρίς μειώνει πολλές από τις σωματικές βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα, και τώρα βλέπουμε παρόμοια μοτίβα και στη γνωστική λειτουργία. Θέλαμε να ελέγξουμε αν η διακοπή του καπνίσματος στη μέση ή ύστερη ηλικία θα μπορούσε να συνδέεται με βραδύτερη γνωστική έκπτωση.»
Η διακοπή του καπνίσματος στη μέση ηλικία επιβραδύνει την έκπτωση της μνήμης κατά 20%
Στο τέλος της μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γνωστικές επιδόσεις όσων είχαν κόψει το κάπνισμα μειώθηκαν πολύ λιγότερο σε σύγκριση με εκείνους που συνέχισαν να καπνίζουν.
Συγκεκριμένα, όσοι σταμάτησαν το κάπνισμα επιβράδυναν τον ρυθμό έκπτωσης της μνήμης τους κατά περίπου 20% και τον ρυθμό έκπτωσης της λεκτικής ευχέρειας κατά περίπου 50%, σε σύγκριση με όσους δεν το έκοψαν.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι όσοι κόβουν το κάπνισμα, ακόμα και αργότερα στη ζωή τους, έχουν πιο αργή γνωστική έκπτωση από εκείνους που συνεχίζουν να καπνίζουν», εξήγησε η Bloomberg. «Αυτό είναι σημαντικό γιατί οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι καπνιστές είναι οι λιγότερο πιθανό να επιχειρήσουν διακοπή, παρόλο που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα στοιχεία αυτά δίνουν έναν ακόμα λόγο να υποστηριχθούν οι προσπάθειες διακοπής του καπνίσματος σε αυτή την ομάδα», πρόσθεσε.
Η Bloomberg πρόσθεσε ότι το κάπνισμα πλήττει την καρδιαγγειακή υγεία, βλάπτοντας και τα μικρά αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, τα οποία σχετίζονται με τη γνωστική λειτουργία. Επίσης, συνδέεται με χρόνια φλεγμονή, που θεωρείται ότι συμβάλλει στην άνοια και τη γνωστική έκπτωση.
Μπορεί η έρευνα αυτή να εφαρμοστεί στη Νόσο Αλτσχάιμερ;
Η Bloomberg ανέφερε πως τα επόμενα βήματα της έρευνας θα είναι να εξεταστούν οι βιολογικοί και αγγειακοί μηχανισμοί που εξηγούν τη σύνδεση ανάμεσα στη διακοπή καπνίσματος και στις γνωστικές αλλαγές, καθώς και να ελεγχθεί αν παρατηρούνται παρόμοια αποτελέσματα σε περιπτώσεις άνοιας.
Όταν ρωτήθηκε αν τα ευρήματα θα μπορούσαν να αποτελέσουν προληπτική στρατηγική για τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, απάντησε:
«Αν και τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι η διακοπή του καπνίσματος θα μπορούσε να συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτό. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όσους κόβουν το κάπνισμα στη μέση ή ύστερη ηλικία, καθώς οι αλλαγές στον εγκέφαλο που οδηγούν στη Νόσο Αλτσχάιμερ αρχίζουν πολλά χρόνια πριν από τη διάγνωση.»
