Η άσκηση μπορεί να αναδιαμορφώσει το νευρικό σύστημα της καρδιάς
30 September 2025, 07:00
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει τον καρδιακό μας ρυθμό και να ενισχύσει το καρδιαγγειακό σύστημα. Ωστόσο, νέα έρευνα σε αρουραίους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αερόβια άσκηση μπορεί επίσης να αναδιαμορφώσει μέρος του νευρικού συστήματος του οργανισμού. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Autonomic Neuroscience: Basic & Clinical, εξέτασε τα αστεροειδή γάγγλια, ένα δίκτυο νευρώνων που σχηματίζεται από την ένωση του κάτω αυχενικού και του πρώτου θωρακικού γαγγλίου και συμβάλλει στη σωστή λειτουργία της καρδιάς.
Για να μάθουν πώς η άσκηση μπορεί να μεταβάλει τη δομή των αστεροειδών γαγγλίων, οι ερευνητές παρακολούθησαν αρουραίους Wistar. Τα ζώα χωρίστηκαν σε ομάδες, αναλόγως με το αν ήταν εκπαιδευμένοι ή όχι.
Οι εκπαιδευμένοι αρουραίοι ακολούθησαν ένα αερόβιο πρόγραμμα μέτριας έντασης, το οποίο περιελάμβανε τρέξιμο σε διάδρομο για 10 εβδομάδες. Αυτό το επίπεδο άσκησης έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον καρδιακό ρυθμό, χωρίς να αλλάζει την αρτηριακή πίεση των αρουραίων.
Μετά την περίοδο εκπαίδευσης, οι επιστήμονες εξέτασαν τόσο τα αριστερά όσο και τα δεξιά αστεροειδή γάγγλια από κάθε ζώο. Για να ρίξουν μια λεπτομερή ματιά στη δομή τους, η ομάδα χρησιμοποίησε τρισδιάστατη απεικόνιση σε συνδυασμό με στερεολογικές μεθόδους, έναν τύπο ποσοτικής μικροσκοπικής ανάλυσης που επιτρέπει στους ερευνητές να μετρούν τον όγκο, τον αριθμό και το μέγεθος των κυττάρων με μαθηματική ακρίβεια.
Οι ερευνητές μέτρησαν 3 κύριους παράγοντες: το συνολικό αριθμό νευρώνων (τον αριθμό των νευρικών κυττάρων σε κάθε γάγγλιο), το μέσο όγκο νευρώνων (το μέσο μέγεθος κάθε νευρώνα) και το συνολικό όγκο γαγγλίων (το συνολικό μέγεθος της δομής των γαγγλίων).
Μελετήθηκαν 4 πειραματικές ομάδες: το μη εκπαιδευμένο αριστερό αστεροειδές γάγγλιο, το εκπαιδευμένο αριστερό αστεροειδές γάγγλιο, το μη εκπαιδευμένο δεξί αστεροειδές γάγγλιο και το εκπαιδευμένο δεξί αστεροειδές γάγγλιο.
Πέρα από τις δομικές μετρήσεις, οι επιστήμονες κατέγραψαν καρδιαγγειακά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της συστολικής αρτηριακής πίεσης (ΣΑΠ), της διαστολικής αρτηριακής πίεσης (ΔΑΠ), της μέσης αρτηριακής πίεσης (ΜΑΠ) και του καρδιακού ρυθμού (ΚΡ).
Οι διαφορές μεταξύ εκπαιδευμένων και μη εκπαιδευμένων αρουραίων — και μεταξύ της αριστερής και της δεξιάς πλευράς — ήταν ιδιαίτερα αισθητές.
Σε μη εκπαιδευμένα ζώα, τα αριστερά και τα δεξιά αστεροειδή γάγγλια ήταν αρκετά συμμετρικά σε ό,τι αφορά τον αριθμό και το μέγεθος των νευρώνων.
Ωστόσο, σε εκπαιδευμένους αρουραίους, το δεξί γάγγλιο περιείχε 4 φορές περισσότερους νευρώνες από το αριστερό.
Επιπλέον, υπήρξαν αξιοσημείωτες αλλαγές στο μέγεθος των νευρώνων. Στο δεξί γάγγλιο των εκπαιδευμένων αρουραίων, οι νευρώνες ήταν μικρότεροι — περίπου 1,2 φορές μικρότεροι από ό,τι σε μη εκπαιδευμένους αρουραίους — γεγονός που αποτελεί ένδειξη ατροφίας.
Στην αριστερή πλευρά, ωστόσο, οι νευρώνες ήταν μεγαλύτεροι — περίπου 1,8 φορές μεγαλύτεροι από ό,τι σε μη εκπαιδευμένους αρουραίους — παρουσιάζοντας υπερτροφία. Ο όγκος των γαγγλίων άλλαξε επίσης με την άσκηση. Σε εκπαιδευμένους αρουραίους, ο όγκος των αριστερών γαγγλίων μειώθηκε ελαφρώς (περίπου 1,04 φορές μικρότερος), ενώ ο όγκος των δεξιών γαγγλίων συρρικνώθηκε πιο σημαντικά (περίπου 1,4 φορές μικρότερος).
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Augusto Coppi, ανώτερος λέκτορας κτηνιατρικής ανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, εξήγησε ότι, εάν οι διαφορές δεξιού-αριστερού γαγγλίου επιβεβαιωθούν στους ανθρώπους, οι κλινικοί γιατροί θα μπορούσαν να εξατομικεύσουν καλύτερα τις σχετικές θεραπείες. Θα μπορούσε επιπλέον να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε την καρδιακή αποκατάσταση αξιοποιώντας την άσκηση ως μη φαρμακευτικό «νευροδιαμορφωτή».
«Η εργασία σημειώνει επίσης τη σημασία των αστεροειδών παρεμβάσεων σε διαταραχές του καρδιακού ρυθμού στον άνθρωπο και άλλες παθήσεις, υπογραμμίζοντας γιατί η γνώση του ποια πλευρά κάνει αυτό που κάνει θα μπορούσε να έχει κλινική σημασία», δήλωσε ο Coppi στο Healthline.
Προσέθεσε, ωστόσο, ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα προτού εφαρμόσουμε αυτές τις πληροφορίες.
