ΥΠΑΝ: Αύξηση παραπομπών μαθητών σε ψυχολόγους

Κατακόρυφη αύξηση των παραπομπών μαθητών σε εκπαιδευτικούς ψυχολόγους τα τελευταία χρόνια, αλλά και ανησυχητικά ποσοστά περιστατικών βίας και παραβατικότητας στα σχολεία, αποτυπώνονται στα επίσημα στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Αθηνά Μιχαηλίδου.

Τη σχολική χρονιά 2023-24 , οι παραπομπές ξεπέρασαν τις δέκα χιλιάδες, ενώ πάνω από ένας στους δέκα μαθητές που παραπέμπονται παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς ή εμπλοκής σε περιστατικά βίας.

Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο καταγράφει ότι οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι καλούνται να διαχειριστούν δεκάδες περίπλοκα περιστατικά κάθε χρόνο, ενώ οι υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης ενισχύονται και διευρύνονται σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας εκπαίδευσης.

Η κοινοβουλευτική ερώτηση Γ. Κάρουλλα

Η κοινοβουλευτική ερώτηση του βουλευτή Αμμοχώστου κ. Γιώργου Κάρουλλα, που απευθύνθηκε προς την Υπουργό Παιδείας, ζήτησε να ενημερωθεί η Βουλή για τρία σημεία: τον αριθμό των παραπομπών παιδιών σε εκπαιδευτικούς ψυχολόγους κατά επαρχία, τον αριθμό παραπομπών που αφορούν παραβατικότητα, και το πόσες παραπομπές παραβατικότητας αναλογούν σε κάθε ψυχολόγο της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας.

Στην απάντησή της, η Υπουργός παρέθεσε αναλυτικά στοιχεία για τη συνολική εικόνα των παραπομπών, τα ποσοστά που σχετίζονται με προβλήματα συμπεριφοράς και τη μέση επιβάρυνση ανά ψυχολόγο, ενώ σημείωσε ότι τα στατιστικά στοιχεία ανά επαρχία δεν περιλήφθηκαν στην απάντηση.

Η απάντηση της ΥΠΑΝ

Η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, απαντώντας στην ερώτηση του βουλευτή Γιώργου Κάρουλλα, ανέφερε πως η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ) υπάγεται απευθείας στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου και λειτουργεί ως διατμηματική υπηρεσία, εξυπηρετώντας όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης: προδημοτική, δημοτική, μέση γενική, καθώς και μέση τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.

Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τη συγκεκριμένη Υπηρεσία απευθύνονται τόσο σε μαθητές και μαθήτριες, όσο και σε γονείς και εκπαιδευτικούς. Αυτές περιλαμβάνουν εξατομικευμένη αντιμετώπιση μαθησιακών, συναισθηματικών, κοινωνικών, προσαρμοστικών και άλλων δυσκολιών, αλλά και προληπτικές παρεμβάσεις, εργαστήρια και προγράμματα που καλύπτουν ολόκληρο τον σχολικό πληθυσμό ή στοχευμένες ομάδες εντός του σχολείου.

Τα παιδιά παραπέμπονται στους εκπαιδευτικούς ψυχολόγους για αξιολόγηση, συμβουλευτική, διάγνωση ή και άλλου τύπου παρέμβαση, μέσω του Μηχανισμού Εντοπισμού και Στήριξης ή μέσω των επαρχιακών επιτροπών ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (ΕΕΕΑΕ), οι οποίες λειτουργούν σύμφωνα με το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η παραπομπή μπορεί να γίνει απευθείας από τους γονείς.

Οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι εργάζονται τόσο σε ομαδικό όσο και σε ατομικό επίπεδο, συνεργαζόμενοι με το ίδιο το παιδί, τους γονείς ή κηδεμόνες, τους εκπαιδευτικούς και, όπου κρίνεται αναγκαίο, με άλλους ειδικούς επαγγελματίες ή φορείς.

Εντατικές δράσεις πρόληψης και διαχείρισης βίας στα σχολεία

Όπως σημειώνεται, η ΥΕΨ αναλαμβάνει, είτε μετά από αιτήματα σχολείων είτε αυτεπάγγελτα, δράσεις που αφορούν την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι εφαρμόζουν και αναπτύσσουν προγράμματα, παρεμβάσεις, βιωματικά εργαστήρια και εκπαιδεύσεις που απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές, μαθήτριες και σχολικούς βοηθούς. Η Υπηρεσία έχει επιπλέον εκπονήσει σχέδιο δράσης για τη διαχείριση κρίσεων στον σχολικό χώρο, ενισχύοντας τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ψυχολόγων σε θέματα διαχείρισης κρίσεων και ψυχολογικών πρώτων βοηθειών. Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίζει τα σχολεία στη διαχείριση και αντιμετώπιση κρίσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολικό περιβάλλον.

Η Υπουργός επισημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του εργασιακού φόρτου των εκπαιδευτικών ψυχολόγων αφορά την ατομική αξιολόγηση και υποστήριξη μαθητών. Τη σχολική χρονιά 2023-2024, ο συνολικός αριθμός παραπομπών στην Υπηρεσία ανήλθε σε 10.598, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από τις 9.316 παραπομπές της προηγούμενης χρονιάς. Η αυξητική αυτή τάση αποτυπώνεται και στα στοιχεία των τελευταίων ετών, με τον αριθμό των παραπομπών να ανέρχεται σε 7.229 για το 2019-2020, 7.789 για το 2020-2021 και 8.480 για το 2021-2022.

Προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθηματικές δυσκολίες

Κατά την περσινή σχολική χρονιά, ένα ποσοστό 11,1% των μαθητών που παραπέμφθηκαν στην Υπηρεσία παρουσίαζαν προβλήματα βίας και συμπεριφοράς. Στα προβλήματα αυτά περιλαμβάνονται διαταραχές διαγωγής, εναντιωματική προκλητική διαταραχή, επιθετικότητα και άλλα συναφή φαινόμενα. Συγκεκριμένα, οι παραπομπές για προβλήματα συμπεριφοράς – βία και επιθετικότητα ανήλθαν σε 1.176, αριθμός που αντιστοιχεί στο ανωτέρω ποσοστό.

Παράλληλα, η Υπουργός αναφέρει ότι ένα επιπλέον ποσοστό περίπου 9% του μαθητικού πληθυσμού που παραπέμφθηκε στην ΥΕΨ αντιμετωπίζει συναισθηματικές δυσκολίες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται καταθλιπτικές διαταραχές, αγχώδεις διαταραχές και διαταραχές συνδεόμενες με τραύμα. Όπως επισημαίνεται, οι συναισθηματικές δυσκολίες πολύ συχνά συνυπάρχουν με προβλήματα παραβατικότητας, προσθέτοντας ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας στη διαχείριση των περιστατικών.

Η κατανομή του φόρτου ανά ψυχολόγο και τα στατιστικά στοιχεία

Κάθε εκπαιδευτικός ψυχολόγος, σύμφωνα με την ενημέρωση που παρασχέθηκε, καλείται να διαχειριστεί περίπου 30 με 40 περιστατικά παραβατικής συμπεριφοράς σε ετήσια βάση. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, τα ποσοστά αυτά δεν παραμένουν σταθερά κάθε χρόνο, ενώ μεταβάλλεται και η πολυπλοκότητα ή επικινδυνότητα των περιστατικών που διαχειρίζονται.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η Υπουργός διευκρινίζει ότι τα στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας λαμβάνουν υπόψη και τη συννοσηρότητα, δηλαδή τη συνύπαρξη πολλαπλών διαγνώσεων και καταστάσεων. Με τη νέα σχολική χρονιά, η Υπηρεσία προγραμματίζει να αναβαθμίσει τα στατιστικά της δεδομένα, με στόχο την πιο ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση των περιστατικών που διαχειρίζεται.

Του Αλέξανδρου Χρονίδη