Αναβίωσε το χάος της φωτιάς – Ο Λογγίνος ξεσκέπασε ευθύνες

Τα κενά και αδυναμίες που παρατηρήθηκαν κατά την διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε στις 23 Ιουλίου στην ορεινή Λεμεσό και κόστισε τη ζωή σε δύο συνανθρώπους και τον τραυματισμό δεκάδων άλλων, ενώ έκαψε τεράστιες εκτάσεις γης, κατοικίες και επιχειρήσεις, ανέδειξε η χθεσινή πολύωρη συνεδρία της Βουλής.

Κατά τη διάρκεια της εννιάωρης συνεδρίας, αναφέρθηκε ότι ο διορισθείς από το Υπουργικό Συμβούλιο υπεύθυνος συντονιστής για την διαχείριση των πυρκαγιών, γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας Ανδρέας Γρηγορίου προθυμοποιήθηκε να ταξιδέψει στην Αυστραλία για να συμμετέχει σε εκδήλωση της Προεδρίας, την πιο κρίσιμη περίοδο εκδήλωσης πυρκαγιών.

Την ίδια ώρα η πολιτική προϊστάμενη του, υπουργός Γεωργίας, προσπάθησε να μεταθέσει την ευθύνη υπερασπιζόμενη τον υφιστάμενο της, υποστηρίζοντας ότι την ευθύνη συντονισμού είχε η Πυροσβεστική, καθώς η πυρκαγιά εκδηλώθηκε σε ζώνη ευθύνης της.

Άδειασμα από τον Αρχιπύραρχο

Το τοπίο μάλλον ξεκαθάρισε μετά από αναφορά του Αρχιπύραρχου, Νίκου Λογγίνου ο οποίος επεσήμανε ότι «εκ των πραγμάτων» και εκ των υστέρων, ανέλαβε την ευθύνη συντονισμού των αρμόδιων υπηρεσιών, ώστε να αποφευχθούν μεγαλύτερες απώλειες.

Η αναφορά του κ. Λογγίνου κατέδειξε ότι εν τη απουσία αρμοδίου προσώπου, ουσιαστικά αναγκάστηκε εν τω μέσω της κρίσης και κατά τη διάρκεια της διαχείρισης της καταστροφικής πυρκαγιάς, να αναλάβει συντονιστικό ρόλο για αποφευχθεί «μεγαλύτερο κακό», όπως είπε.

Με τη δήλωση του, ο Αρχιπύραρχος άδειασε παράλληλα τους δύο ανώτερους αξιωματούχους του υπουργείου Γεωργίας, που ανέφεραν ότι ο ίδιος είχε την ευθύνη του συντονισμού.

Συγκεκριμένα, τόνισε ότι δεν ήταν από την αρχή ο υπεύθυνος συντονιστής, όπως νωρίτερα είχαν αναφέρει η υπουργός Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου, και ο γενικός Διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου.

Επεσήμανε πως ο κ. Γρηγορίου, ο οποίος έχει οριστεί ως υπεύθυνος συντονιστής από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενημέρωσε για την αναχώρηση του για την Αυστραλία για να εκπροσωπήσει την Προεδρία στις επετείους του πραξικοπήματος και της εισβολής και έδωσε και κάποιες οδηγίες.

«Ως Αρχηγός της Πυροσβεστικής, όταν ενημερώθηκα για την πυρκαγιά, ανέλαβα την ευθύνη να είμαι ο συντονιστής των υπηρεσιών, για να μη γίνουν περισσότερα κακά», τόνισε περαιτέρω.

Πυρά για παραπληροφόρηση από την υπουργό

Οι αναφορές του κ. Λογγίνου ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων εκ μέρους βουλευτών, οι οποίοι έκαναν λόγο για ποινικές ευθύνες της Υπουργού και για παραπληροφόρηση της Βουλής, καθώς η ίδια νωρίτερα είχε πει ότι συντονιστής ήταν ο Αρχιπύραρχος και ότι ο ρόλος του κ. Γρηγορίου, δεν ήταν επιχειρησιακός.

Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης σε έντονο ύφος είπε ότι «η Βουλή έχει παραπληροφορηθεί από την υπουργό Γεωργίας και τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου. Είναι ποινικό αδίκημα αυτό», ανέφερε.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, υπέδειξε πως ένα από τα καίρια σημεία που εντόπισε η έρευνα μετά την πυρκαγιά του 2021, ήταν ότι η έλλειψη συντονισμού και η πολυαρχία επιδείνωσε την κατάσταση. Γι’ αυτό, είπε, ορθά το Υπουργικό υιοθέτησε την εισήγηση και έβαλε έναν συντονιστή το 2023, ενώ στην πράξη, με την αποχώρηση του κ. Γρηγορίου, τελικά ο καθένας φαίνεται ότι συντόνιζε την υπηρεσία του.

Το πήρε πάνω του ο Γρηγορίου

Ζητώντας τον λόγο, ο κ. Γρηγορίου έκανε λόγο για «αυθαίρετο συμπέρασμα» του κ. Χατζηγιάννη ότι είπαν ψέματα. «Είπαμε την αλήθεια», είπε, σημειώνοντας ότι ως προϊστάμενος της διοίκησης Προεδρίας, κρίθηκε ότι έπρεπε να εκπροσωπήσει την Προεδρία.

Ερωτηθείς από ποιον κρίθηκε αυτό, είπε ότι αποφάσισε ο ίδιος εκ της θέσεως του, σημειώνοντας ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε κανένας συντονιστής, αφού υπάρχουν τα ενιαία επιχειρησιακά σχέδια που προβλέπουν με λεπτομέρεια ποιος κάνει τι, πού και πότε, ανάλογα με την περίπτωση.

Στη δήλωσή του ότι μόνος του αποφάσισε να εκπροσωπήσει την Προεδρία, αντέδρασε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης.

«Δεν μπορεί ένας υπηρεσιακός να πάει στην Αυστραλία από μόνος του. Δεν είστε μέλος της κυβέρνησης», υπέδειξε σε έντονο ύφος.

Κάλυψη πολιτικών ευθυνών

Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, υπέδειξε ότι η Βουλή ψήφισε πρόσφατα σειρά νομοσχεδίων για τις πυρκαγιές, στις οποίες καθορίζονταν οι περίοδοι ψηλού κινδύνου, με τους μήνες του καλοκαιριού να βρίσκονται στην κορυφή.

«Ο κατά νόμο συντονιστής, είτε αποφάσισε μόνος του είτε όχι, δεν σεβάστηκε αυτό που ψηφίσαμε;», είπε, λέγοντας προς τον κ. Γρηγορίου ότι καλύπτει πολιτικές ευθύνες.

Νωρίτερα η υπουργός Γεωργίας και μετά από επίμονες ερωτήσεις βουλευτών είχε δηλώσει ότι ο ίδιος ο κ. Γρηγορίου είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να μεταβεί στην Αυστραλία, ενώ τόνισε πως  ως συντονιστής, «δεν άσκησε επιχειρησιακό ρόλο».

«Ο ρόλος του ήταν πάντα να εξετάζει την ετοιμότητα τμημάτων. Συντονιστής στην πυρκαγιά είναι αυτός που ορίζεται από τα επιχειρησιακά σχέδια», είπε, σημειώνοντας ότι στην προκειμένη περίπτωση ήταν ο Αρχιπύραρχος, επειδή ήταν στη ζώνη ευθύνης της Πυροσβεστικής η πυρκαγιά.

Σε επιμονή των βουλευτών για το ποιος έδωσε την άδεια στον κ. Γρηγορίου να μεταβεί στην Αυστραλία δεν απάντησε, ενώ σε σχέση με τα επιχειρησιακά καθήκοντα του συντονιστή, η κ. Παναγιώτου είπε ότι ο ρόλος που δόθηκε στον κ. Γρηγορίου από το Υπουργικό Συμβούλιο ήταν «διττός».

Μπορεί, είπε να υπάρχει η επιχειρησιακή αναφορά στην απόφαση του Υπουργικού, αλλά επανέλαβε ότι ο επιχειρησιακός ρόλος δεν ασκήθηκε ποτέ, διότι ο κ. Γρηγορίου «φύσει θέσει δεν μπορεί να αντικαταστήσει και να υποκαταστήσει τον Αρχιπύραρχο ή τον Διευθυντή του Τμήματος Δασών».

Εξάλλου, παίρνοντας τον λόγο, ο κ. Γρηγορίου είπε ότι η απουσία του στο εξωτερικό δεν επηρέασε καθόλου την ανταπόκριση των υπηρεσιών στην κατάσβεση της πυρκαγιάς.

«Δεν έχω και δεν μπορώ να έχω υπηρεσιακά καθήκοντα, ανεξάρτητα από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου», είπε, σημειώνοντας ότι υπάρχουν επιχειρησιακά σχέδια, τα οποία προβλέπουν ποιος, πότε και πού κάνει τι.

Παραδοχή αρμοδίων για κενά και αδυναμίες

Ο κ. Λογγίνος στην τοποθέτηση του είπε ότι η συγκεκριμένη πυρκαγιά δεν ήταν συνηθισμένη και δεν μπορούσε να ελεγχθεί με κανέναν τρόπο, ενώ υπογράμμισε πως διαπίστωσε κενά, κυρίως στο ζήτημα των πυρκαγιών υπαίθρου.  

Θέση που υποστήριξε και ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, Σάββας Ιεζεκιήλ, ο οποίος είπε ότι «ήταν μια φωτιά που δεν ξανά υπήρξε στην Κύπρο».

Ο κ. Ιεζεκιήλ, τόνισε ότι «ήταν πυρκαγιά φάντασμα», η οποία όπως είπε εξαπλωνόταν με «ιλιγγιώδη ταχύτητα». Ανάφερε επίσης ότι πρώτη φορά στα χρονικά των 46 χρόνων υπηρεσίας του είδε το φαινόμενο του μανιταριού σε πυρκαγιά στην χώρα μας, κάτι που όπως τόνισε έβλεπαν σε τεράστιες πυρκαγιές στο εξωτερικό.

Από την πλευρά του ο Αρχηγός της Αστυνομίας, Θεμιστός Αρναούτης ενημέρωσε ότι η Αστυνομία έλαβε ήδη 65 καταθέσεις, ενώ εξήγησε ότι είναι στη μέση ποινικής διερεύνησης, και αναμένεται και η θανατική ανάκριση για τα δύο θύματα.  

«Δεν έχουμε μαρτυρία ότι η φωτιά ήταν κακόβουλη» ανέφερε και πρόσθεσε πως εξασφάλισαν κατάθεση για το πώς ξεκίνησε η φωτιά, σύμφωνα με τα δεδομένα του δορυφόρου.

Αναφερόμενος στο ζεύγος που κάηκε στην προσπάθεια του να ξεφύγει, ο κ. Αρναούτης είπε πως η Αστυνομία δεν γνωρίζει σε ποιον παράδρομο μπήκε το ζευγάρι.

Εξάλλου, ο Αρχηγός Εθνικής Φρουράς, Γεώργιος Τσιτσικώστας, είπε πως το φαινόμενο «ήταν μοναδικό», για να σημειώσει ότι στις μεγάλες καταστροφές φαίνεται πόσο καλά οργανωμένος είσαι.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιτσικώστα «το κλειδί της αντιμετώπισης είναι η αντιμετώπιση της πρώτης φλόγας», για να διαβεβαιώσει ότι «είμαστε πολύ καλύτερα από πέρσι».

Αναφερόμενος στα όσα ακούστηκαν το προηγούμενο διάστημα, ότι τα πτητικά μέσα δεν πετούσαν, είπε πως τα πτητικά μέσα ήταν πάρα πολλά «και όπου ήταν δυνατό να πετάξουν και πέταξαν».

Η Διοικήτρια Πολιτικής Άμυνας, Μαρία Παπα, παραδέχτηκε επίσης πως επί του πεδίου ήρθαν αντιμέτωποι με «αδυναμίες». «Στείλαμε 12 οχήματα στις περιοχές. Ζητήσαμε βοήθεια από στρατό και αστυνομία για τις εκκενώσεις.  Υπήρχαν πολλά ηλικιωμένα άτομα, τα οποία χρειάζονταν τον χρόνο τους, μέχρι να φύγουν», ανέφερε.

 Ανάγκη αντιμετώπισης αδυναμιών εντοπίζουν υπουργοί

Την ανάγκη να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες που υπάρχουν στο θέμα της αντιμετώπισης πυρκαγιών εξέφρασαν οι τέσσερις υπουργοί, Εσωτερικών, Γεωργίας, Δικαιοσύνης και Άμυνας που συμμετείχαν στην συνεδρία της Βουλής για τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Λεμεσό .

Ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, είπε ότι «απαιτείται αντιμετώπιση των αδυναμιών για να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικά σε συμβάντα αυτής της κλίμακας», είπε.

Όπως σημείωσε, παρά την αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και των πτητικών μέσων «το αποτέλεσμα δεν μας επιτρέπει να είμαστε ήσυχοι». Ανέφερε ότι τα ευρήματα των εκθέσεων θα βοηθήσουν στον εντοπισμό αδυναμιών, ενώ υπογράμμισε και ως σημαντική τη συνδρομή ομάδας εμπειρογνωμόνων από τις ΗΠΑ. 

Ο υπουργός παραδέχτηκε ότι εντοπίζονται κενά «που θα επιχειρήσουμε να κλείσουμε», κάποια από αυτά ήδη από τις επόμενες μέρες. Αναφερόμενος σε παραδείγματα τέτοιων κενών, σημείωσε την απουσία των κατασκηνώσεων από τα πλάνα εκκένωσης της Πολιτικής Άμυνας, καθώς και τις δυσκολίες εκκένωσης μεμονωμένων κατοικιών και κτηνοτροφικών υπηρεσιών, για τις οποίες δεν υπάρχει αναφορά στο «Πολύβιος».

Η Υπουργός Γεωργίας παραδέχθηκε ότι παρά τις βελτιώσεις που έγιναν, «δεν καταφέραμε να ανταποκριθούμε με επιθυμητό τρόπο, γι’ αυτό προχωρούμε με τους εμπειρογνώμονες».

Δήλωσε ότι υπάρχουν επιχειρησιακές αδυναμίες που είχαν εντοπιστεί από την πυρκαγιά του Αρακαπά και δεν έχουν διορθωθεί. Τότε είχε ζητηθεί μελέτη για τις πυρκαγιές της υπαίθρου, η οποία διήρκησε 4 χρόνια και παραδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2025. «Αμέσως δόθηκαν οδηγίες για αξιοπόιησή της», είπε, σημειώνοντας ότι το Τμήμα Δασών εργάζεται γι’ αυτό.

Με τη σειρά του, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, είπε ότι κατά την εφαρμογή των σχεδίων παρατηρήθηκαν επί του πρακτέου «αδυναμίες, αστοχίες, που θα πρέπει να καταστούν αντικείμενο μελέτης, ώστε να προβούν όλοι σε διορθωτικές κινήσεις», αν και σημείωσε ότι όταν τα στοιχεία της φύσης εκδηλώνονται με μανία, οι δυνατότητες πλήρους αντιμετώπισης τους είναι περιορισμένες.

Από πλευράς του, ο υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας, αναφέρθηκε στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Φεβρουάριο 2025 για υπαγωγή των πτητικών μέσων από το Τμήμα Δασών στην Εθνική Φρουρά, ενώ παρέπεμψε  στον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς για λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης τους κατά την πρόσφατη πυρκαγιά.

Μαρτυρίες και εισηγήσεις από πληγέντες κοινοτάρχες

Την ίδια ώρα τις συγκλονιστικές μαρτυρίες για τα όσα βίωσαν, αλλά και εισηγήσεις για αντιμετώπιση των κενών που διαπιστώθηκαν κατά την πυρκαγιά κατέθεσαν οι κοινοτάρχες των περιοχών που πλήγηκαν από την πύρινη λαίλαπα.

Μεταξύ άλλων, η κοινοτάρχης Μαλιάς, από όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά, αναφέρθηκε σε δήλωση που είχε γίνει ότι η φωτιά ξεκίνησε στο σημείο όπου υπήρχε παράνομος σκυβαλότοπος, σημειώνοντας ότι «αποδείξαμε με φωτογραφίες ότι η φωτιά δεν ξεκίνησε από εκεί αλλά από τον κεντρικό δρόμο Μαλιάς -Άρσους».

Αναφερόμενη στην ανταπόκριση των διαφόρων υπηρεσιών, είπε ότι «υπήρξε καθυστέρηση, το ζήσαμε», καθώς τα πρώτα πυροσβεστικά οχήματα εμφανίστηκαν στο χωριό μετά που είχαν ήδη καεί τα πρώτα σπίτια.

Ο κοινοτάρχες Λόφου, Γιάννος Νεοφύτου και Πάνω Κυβίδες, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, αναφέραν ότι «παραλίγο να καούμε», σημειώνοντας πως σε διαφορετικές περιπτώσεις είχαν  εγκλωβιστεί από πασσάλους της ΑΗΚ που είχαν πέσει, αλλά και την φωτιά που κινείτο με μεγάλη ταχύτητα.

Απαντήσεις τέλος Αυγούστου

Αξίζει να αναφερθεί ότι πριν τη λήξη της συνεδρίας, οι βουλευτές πέραν των τοποθετήσεων τους υπέβαλαν σωρεία ερωτημάτων προς όλους τους αρμόδιους υπουργούς, που ήταν παρόντες στη συνεδρία, καθώς και στους επιχειρησιακούς εκπροσώπους.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Τα ερωτήματά τους έχουν καταγραφεί, με τις απαντήσεις των αρμοδίων να αναμένεται να δοθούν στην επόμενη συνεδρία, που προγραμματίζεται για το τέλος Αυγούστου, σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί αργότερα.  

Της Ελένης Χαραλάμπους