Ισότητα των δύο φύλων: Ούτε σε δυτικές χώρες, ούτε σε επιστημονικά επαγγέλματα

Όπως αναφέρουν σε άρθρο τους στο The Conversation, η Δρ Gráinne Tyrrell, ο Δρ EoinWhite και ο Δρ Leonard O Sullivan από το Πανεπιστήμιο του Λίμερικ στην Ιρλανδία, μία ειδικευόμενη αγγειοχειρουργός επικρίθηκε από ανώτερο συνάδελφό της, επειδή χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει και τα δύο της χέρια για να χειριστεί μία ιατρική συσκευή, την οποία οι άνδρες συνάδελφοί της διαχειρίζονταν με το ένα... Κι αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα ανισότητας που βιώνουν οι γυναίκες ακόμα κι όταν εξασκούν ένα επάγγελμα που απαιτεί γνώσεις και επιστημονικότητα!

Ομοίως, καρδιοχειρουργός με πολυετή εμπειρία δήλωσε ότι αναγκάζεται να παραχωρεί μέρος της επέμβασης, λόγω ανεπαρκούς δύναμης λαβής για συγκεκριμένο χειρουργικό στάδιο. Ένα πρόβλημα που δεν σχετίζεται με την ικανότητα, τη συγκέντρωση ή την αντοχή της, αλλά με τον σχεδιασμό των εργαλείων που δεν ανταποκρίνονται στις σωματικές της δυνατότητες.

Αντί αυτές οι περιπτώσεις να αναδείξουν τις σχεδιαστικές ελλείψεις, συχνά χρησιμοποιούνται λανθασμένα ως επιβεβαίωση παρωχημένων στερεοτύπων περί φυσικής ανεπάρκειας των γυναικών σε απαιτητικά ιατρικά πεδία. Βέβαια, τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι γυναίκες χειρουργοί συχνά καταβάλλουν υπερδιπλάσια σωματική προσπάθεια και, ενίοτε, επιβαρύνουν την υγεία τους προκειμένου να επιτύχουν τα ίδια αποτελέσματα με τους άνδρες συναδέλφους τους.

Στο αυτό το πλαίσιο, οι ερευνητές ανέπτυξαν δοκιμαστική διάταξη, εξοπλισμένη με αισθητήρες και τεχνολογία 3D σάρωσης, με στόχο την ακριβή καταγραφή της δύναμης λαβής και του μεγέθους χεριού, σε προσομοιωμένα χειρουργικά σενάρια. Στην έρευνα -που είναι δημοσιευμένη στο AHFE Open -συμμετείχαν 42 καρδιολόγοι και αγγειοχειρουργοί από διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων 24 γυναίκες.

Η ανταπόκριση υπήρξε θετική, με πολλές συμμετέχουσες να μοιράζονται προσωπικές εμπειρίες σχετικά με πόνους στους καρπούς, ανησυχίες για μακροχρόνια μυοσκελετικά προβλήματα και την ανάγκη για αλλαγή. Για αρκετές από αυτές, η συμμετοχή αποτέλεσε προσωπικό στοίχημα, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών για τις επόμενες γενιές.

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν χρησιμοποιούνται ήδη για τον ανασχεδιασμό καρδιοαγγειακών εργαλείων. Σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνουν τη μείωση των διαμέτρων στις λαβές, ώστε να προσαρμόζονται καλύτερα σε ποικίλα μεγέθη χεριών, καθώς και την ελάττωση της δύναμης που απαιτείται για την ενεργοποίηση ή τη λειτουργία των συσκευών. Ο στόχος είναι σαφής: περιορισμός των κινδύνων τραυματισμού, βελτίωση της εργονομίας και ενίσχυση της επαγγελματικής μακροβιότητας των χειρουργών.

Να σημειωθεί ότι, επί του παρόντος, τα περισσότερα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στο χειρουργείο έχουν σχεδιαστεί για να ανταποκρίνονται στον «μέσο» χρήστη, με βασική αναφορά το ανδρικό σωματότυπο. Η επιβάρυνση, όμως, δεν περιορίζεται στη σωματική κόπωση. Η εργονομική αναντιστοιχία επηρεάζει τη συγκέντρωση και την ακρίβεια κινήσεων κατά τη διάρκεια κρίσιμων επεμβάσεων, γεγονός που μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα περίθαλψης. Σε ένα ιατρικό περιβάλλον, όπου το περιθώριο σφάλματος είναι μηδενικό, η σωστή εργονομία δεν είναι προαιρετική. Αποτελεί βασική προϋπόθεση ασφαλούς εργασίας.

Το πρόβλημα της εκπροσώπησης δεν αφορά μόνο το φύλο. Παράγοντες όπως η εθνικότητα και η ηλικία επηρεάζουν σημαντικά τα φυσικά χαρακτηριστικά. Η υποεκπροσώπηση ατόμων από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες στην υγειονομική έρευνα επιτείνει τις δυσκολίες, ειδικά για γυναίκες από μη κυρίαρχες πληθυσμιακές ομάδες.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στον ιατρικό χώρο καθιστά την ανάγκη για επανασχεδιασμό των εργαλείων περισσότερο επιτακτική από ποτέ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, το 2025 καταγράφηκε για πρώτη φορά πλειονότητα γυναικών στο ιατρικό δυναμικό. Παρά τα κοινωνικά και επαγγελματικά βήματα προόδου, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται παραμένουν συνδεδεμένα με απαρχαιωμένα πρότυπα.