Η κλιματική αλλαγή «γονατίζει» τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας

21 Μαΐου 2025, 13:05

Η κλιματική κρίση δεν απειλεί μόνο το περιβάλλον, αλλά και την υγεία μας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ενώ εκτιμάται ότι θα προκαλέσει έως και 250.000 θανάτους κάθε χρόνο από το 2030 έως το 2050.

Κι όμως, παρ’ όλη τη σοβαρότητα της απειλής, ο τομέας της υγείας λαμβάνει λιγότερο από το 1% της συνολικής χρηματοδότησης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Την ίδια στιγμή, το χρηματοδοτικό έλλειμμα για την προσαρμογή των συστημάτων υγείας παγκοσμίως κυμαίνεται περίπου στα $12,5 δισ.

Σε μια προσπάθεια να καλύψει αυτό το κρίσιμο κενό, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) παρουσίασε ένα νέο εργαλείο εκτίμησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη δημόσια υγεία.

Το εν λόγω εργαλείο, αναλύει δεδομένα για να υπολογίσει πώς συγκεκριμένοι κλιματικοί κίνδυνοι – όπως οι καύσωνες, οι πλημμύρες ή οι πυρκαγιές – επηρεάζουν τη ζήτηση για υγειονομικές υπηρεσίες.

Για πρώτη φορά, αναπτύσσεται ένα εργαλείο που ποσοτικοποιεί άμεσα τη σχέση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και υγειονομικής περίθαλψης, δίνοντας στις δημόσιες αρχές και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς τη δυνατότητα να σχεδιάσουν επενδύσεις με ακρίβεια.

Το εργαλείο αυτό βασίστηκε σε δύο στάδια ανάπτυξης, τη συλλογή επιστημονικών αποδείξεων για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, και τη δημιουργία ενός συστήματος που λαμβάνει υπόψη κλιματικούς κινδύνους, ευαλωτότητες πληθυσμών και τύπους ιατρικών υπηρεσιών.

Χρησιμοποιώντας ευρωπαϊκά δεδομένα από το πρόγραμμα Copernicus, το εργαλείο κάνει προβολές για το 2050, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές διαφοροποιήσεις ανά περιφέρεια.

Αυξάνεται η πίεση στα συστήματα υγείας

Τα πρώτα ευρήματα προκαλούν ανησυχία καθώς η ζήτηση για υπηρεσίες υγείας στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 0,5% εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Παρά τη φαινομενικά μικρή αύξηση, η επίπτωση είναι τεράστια με περισσότερες από 500 εκατομμύρια ημέρες νοσηλείας, 120 εκατομμύρια επισκέψεις σε ΤΕΠ και 380 εκατομμύρια εξωτερικές ιατρικές επισκέψεις μέχρι το 2050.

Περιοχές της Ισπανίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας ενδέχεται να δουν αύξηση έως και 3% στη ζήτηση για καρδιολογική και αναπνευστική φροντίδα.

Το εργαλείο είναι ήδη ευθυγραμμισμένο με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές για την παρακολούθηση της χρηματοδότησης προσαρμογής των αναπτυξιακών τραπεζών.

Στόχος είναι να υπολογίζεται επακριβώς το μερίδιο κάθε επένδυσης στην υγειονομική περίθαλψη που συμβάλλει στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Παράλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογηθούν οι ανάγκες σε υποδομές ανθεκτικότητας, όπως τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για πλημμύρες, και να ενισχυθούν οι επενδύσεις στο λεγόμενο «κομμάτι προσαρμογής» της χρηματοδότησης.

Κίνδυνοι που αυξάνονται

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΤΕπ η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε αύξηση 5% έως 13% στις εισαγωγές ηλικιωμένων με αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια καυσώνων, σε εκτίναξη των επισκέψεων παιδιών στα επείγοντα έως και 70% λόγω πυρκαγιών και σε επιδείνωση νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω νερού και εντόμων.

Αυτή η νέα πραγματικότητα απαιτεί γενναίες επενδύσεις στην ικανότητα των υγειονομικών συστημάτων, στη στελέχωση, στην τεχνολογία και στην έρευνα.

Ένα εργαλείο με παγκόσμια προοπτική

Το εργαλείο που αναπτύχθηκε από την ΕΤΕπ μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για άλλες περιοχές του πλανήτη, με τις διεθνείς αναπτυξιακές τράπεζες και τις κυβερνήσεις να μπορούν να το προσαρμόσουν στις τοπικές ανάγκες, συμβάλλοντας σε μια κοινή βάση δεδομένων για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία.

Η ελλιπής επιστημονική τεκμηρίωση, ειδικά σε νοσήματα όπως οι παρασιτικές λοιμώξεις, ενδέχεται να οδηγήσει σε υποτίμηση των επιπτώσεων και ανεπαρκή ανταπόκριση των συστημάτων υγείας.