Η ευθύνη δεν είναι των σκύλων – είναι των ανθρώπων

Ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα νομικά κενά και την απουσία αξιολόγησης από καταρτισμένους επαγγελματίες.

Η εκπαιδεύτρια και ειδικός στη συμπεριφορά σκύλων Ντόρις Καραγιάννη δηλώνει με έμφαση ότι «ποτέ δεν ευθύνεται το ζώο, αλλά ο κηδεμόνας».

Με αφορμή το περιστατικό στην Μονή Λεμεσού με την επίθεση των τριών σκύλων σε μία νεαρή κοπέλα και δύο παιδιά, τα οποία σκυλιά κυκλοφορούσαν χωρίς επίβλεψη κηδεμόνα και παρά τις επανειλημμένες καταγγελίες οι τοπικές αρχές δεν ανταποκρίθηκαν ποτέ, η ίδια τονίζει πως η προβληματική διαχείριση και η ασαφής νομοθεσία είναι οι κύριες αιτίες, και όχι η ίδια η ράτσα.

Όπως εξηγεί η κ. Καραγιάννη, το ισχύον νομικό πλαίσιο επιρρίπτει την ευθύνη στις τοπικές αρχές, οι οποίες οφείλουν να τηρούν πλήρη στοιχεία για τα κατοικίδια – όπως η ράτσα, το μέγεθος και το γενεαλογικό τους δέντρο, ωστόσο, η καταγραφή αυτή συχνά δεν εφαρμόζεται ή γίνεται πλημμελώς.

Παράλληλα, ο νόμος για την ευημερία των ζώων αναγνωρίζει πως η ράτσα μπορεί να επηρεάζει τη συμπεριφορά του σκύλου, και παρόλα αυτά, δεν προβλέπεται η εμπλοκή ειδικών, όπως εκπαιδευτών ή συμπεριφοριολόγων, οι οποίοι είναι καταρτισμένοι να αξιολογήσουν αν ένα ζώο αποτελεί πραγματικό κίνδυνο.

Η έλλειψη σαφούς ορισμού για το ποιος φέρει την ευθύνη οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο, καθώς οι κτηνίατροι, αν και είναι υπεύθυνοι για την εγγραφή των ζώων, δηλώνουν πως δεν έχουν την αρμοδιότητα να αποφανθούν για την επιθετικότητα ενός ζώου, κάτι που – όπως επισημαίνει η κ. Καραγιάννη – είναι ορθό επιστημονικά, αλλά πρακτικά δημιουργεί ένα κενό ευθύνης.

Επιστημονική αξιολόγηση με τη μέθοδο ABC

Σύμφωνα με τη κ. Καραγιάννη, η αξιολόγηση της συμπεριφοράς ενός σκύλου οφείλει να βασίζεται σε επιστημονικές αρχές.

Κατά την εκπαίδευσή της, διδάχθηκε τη μέθοδο ABC, μια καθιερωμένη προσέγγιση που χρησιμοποιείται διεθνώς για την ανάλυση συμπεριφοράς:

• Antecedent (Αίτιο): Τι προηγήθηκε από τη συμπεριφορά
• Behaviour (Συμπεριφορά): Πώς αντέδρασε το ζώο
• Consequence (Συνέπεια): Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της συμπεριφοράς

Η μέθοδος αυτή επιτρέπει μια πιο αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης και απομακρύνει την κρίση από αυθαίρετα στερεότυπα για συγκεκριμένες ράτσες.

Προτάσεις για αλλαγές και καλύτερη εφαρμογή του νόμου

Η κ. Καραγιάννη υπογραμμίζει την ανάγκη για πιο αυστηρό έλεγχο από τις τοπικές αρχές. Όπως αναφέρει, σε περιστατικά όπου έχει καταγγελθεί πως σκύλοι κυκλοφορούν χωρίς επιτήρηση, οι τοπικές υπηρεσίες πολλές φορές δεν παρεμβαίνουν άμεσα.

Επίσης, σημειώνει ότι οι κτηνίατροι οφείλουν να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη στην ακριβή καταγραφή της ράτσας κατά την εγγραφή, αλλά και στην επιβολή της χρήσης microchip – ένα εργαλείο κρίσιμης σημασίας για την ιχνηλασιμότητα των ζώων και τον έλεγχο παραμέλησης.

Όχι στην ευθανασία – Ναι στην υπεύθυνη ανατροφή

Η πρακτική της ευθανασίας δεν αποτελεί λύση, επισημαίνει η ίδια, φέρνοντας ως παράδειγμα τη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου η χρήση φίμωτρου είναι το βασικό μέτρο πρόληψης για σκύλους που παρουσιάζουν επικίνδυνη συμπεριφορά.

Ακολούθως τονίζει ότι το πρόβλημα συχνά δεν βρίσκεται απαραίτητα στη ράτσα, αλλά στην ελλιπή εκπαίδευση και την ακατάλληλη ανατροφή του ζώου.

«Δεν έχουν όλα τα σκυλιά της ίδιας ράτσας την ίδια συμπεριφορά, καθώς ο χαρακτήρας τους διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία και την καθοδήγηση που λαμβάνουν».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Τέλος, η κ. Καραγιάννη αναφέρεται στο αυξανόμενο πρόβλημα των αδέσποτων στην Κύπρο, με πολλά από αυτά να εγκαταλείπονται από κυνηγούς, οι οποίοι τα χρησιμοποιούν αποκλειστικά ως εργαλεία.

Σκύλοι με φοβίες – όπως κροτοφοβία – καταλήγουν συχνά να ζουν στους δρόμους, χωρίς φροντίδα, αυξάνοντας τον κίνδυνο περιστατικών.

Η συνολική εικόνα, όπως αναδύεται από τα λόγια της ειδικού, αποκαλύπτει την ανάγκη για συντονισμένη δράση, θεσμική ενίσχυση και, κυρίως, αλλαγή αντίληψης: Τα ζώα δεν είναι οι ένοχοι.

Η ευθύνη ανήκει πάντα στους ανθρώπους.

Του Λοΐζου Ττοφαλλή