Ελάχιστη πρόοδος στην ισότιμη προβολή φύλων στα ΜΜΕ

Ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε στην ισότιμη παρουσίαση των φύλων στις ειδήσεις, κατά μέσο όρο μόλις 0,6% ανά έτος, κατά τη διάρκεια δεκαετούς συμμετοχής της Κύπρου στο Παγκόσμιο Παρατηρητήριο για το Φύλο στα ΜΜΕ.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν τα στοιχεία από το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο για το Φύλο στα ΜΜΕ, η διαχρονικά ανισότιμη παρουσίαση των φύλων στα ΜΜΕ της Κύπρου έχει ως εξής: 15% το 2010, 19% το 2015, 21% το 2021.

Είναι φανερό ότι η προβολή και η παρουσίαση του κόσμου από τις ειδήσεις των ΜΜΕ είναι ανδροκρατούμενη. Συνολικά, οι άνδρες υπερεκπροσωπούνται στις κυπριακές ειδήσεις (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες) με ποσοστό 79%, ενώ οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται, με ποσοστό 21%.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι οι απόψεις και η εμπειρογνωμοσύνη των γυναικών δεν προβάλλονται επαρκώς στις ειδήσεις. Ειδικότερα, το 80% των εμπειρογνωμόνων που παρουσιάζονται στις κυπριακές ειδήσεις είναι άντρες και μόλις το 20% είναι γυναίκες.

Όπως αναφέρεται, οι φωνές των γυναικών αποσιωπώνται περισσότερο στις ειδήσεις που αφορούν την πολιτική και την οικονομία με ποσοστό εκπροσώπησης 11% στην πολιτική και 14% στην οικονομία.

Όσον αφορά τα έμφυλα στερεότυπα, οι ειδήσεις τα προβάλουν συχνά με ξεκάθαρο ή πλάγιο τρόπο και μόλις το 4% των ειδήσεων τα αμφισβητούν.

Αξίζει να αναφερθεί, εντούτοις, ότι η μεγαλύτερη πρόοδος που σημειώθηκε σε σχέση με τα δεδομένα του 2015 αφορά την παρουσία των γυναικών δημοσιογράφων, η οποία έχει αυξηθεί σημαντικά, ειδικά στις εφημερίδες και την τηλεόραση με ποσοστά που κυμαίνονται από 40 - 50%.

Εργαστήρι Ισότητας των Φύλων στα ΜΜΕ

Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου και η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου διοργάνωσαν διήμερο εργαστήριο για δημοσιογράφους και επαγγελματίες των ΜΜΕ, με θέμα «Ισότητα των Φύλων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης», στον Αγρό που διεξάχθηκε στις 4-5 Ιουνίου 2022.

Στόχος του εργαστηρίου ήταν να προσφέρει χώρο για εποικοδομητικό διάλογο και ανταλλαγή πρακτικών συμβουλών και εργαλείων, για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στο δημοσιογραφικό έργο.

Σημειώνεται ότι το εργαστήριο διοργανώθηκε στο πλαίσιο του έργου «EP for Women», το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Citizens Engagement».

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, αναπτύχθηκαν και διαλευκάνθηκαν με εποικοδομητικό τρόπο και ανταλλαγή απόψεων οι προκλήσεις στην προώθηση της ισότητας των φύλων στα ΜΜΕ, η ασυνείδητη προκατάληψη και οι διακρίσεις στη βάση του φύλου, η παρουσίαση του Κώδικα για την προαγωγή της ισότητας των φύλων και την εξάλειψη των προκαταλήψεων, τα εργαλεία και οι καλές πρακτικές για εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας ως προς την αποφυγή του γλωσσικού σεξισμού, και η συμβολή στην εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών και Κοριτσιών.

Στερεότυπα των φύλων στις ειδήσεις

Σύμφωνα με την εθνική έκθεση 2020 για την Κύπρο του The Global Media Monitoring Project (GMMP), οι γυναίκες έχουν περισσότερες από διπλάσιες πιθανότητες να αναγνωριστούν από την οικογενειακή τους κατάσταση στις ειδήσεις (9%) από τους άνδρες (4%), ενισχύοντας τους στερεότυπους γυναικείους ρόλους στις ειδήσεις των γυναικών ως συζύγων ή μητέρων.

Σημειώνεται ότι τα αποσπάσματα από τους άνδρες ήταν περισσότερο παρόντα στις ειδήσεις (37%) παρά τα αποσπάσματα από τις γυναίκες (31%).

Ακόμη, όπως αναφέρει η έκθεση, μόνο το 3% των ειδήσεων αναφέρεται σε θέματα ισότητας/ανισότητας των φύλων, νομοθεσία και πολιτική. Το χαμηλό ποσοστό των ειδήσεων που εστιάζουν στην ισότητα/ανισότητα των φύλων υποδηλώνει την απουσία μιας οπτικής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και της κριτικής οπτικής από τα μέσα ενημέρωσης.

«Η πλειονότητα των 15 ΜΜΕ που εξέτασε η έκθεση, φαίνεται να χάνει ευκαιρίες για να ρίξει φως στη συστημική ανισότητα και τα κενά πολιτικής σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών στην ισότητα των φύλων», αναφέρεται, με μόνο το 4% των ειδήσεων σε όλα τα μέσα να κάνουν οποιαδήποτε αναφορά στην ισότητα/ανισότητα των φύλων και/ή στα δικαιώματα των γυναικών.

Προστίθεται επίσης ότι «αν και ο Covid-19 είχε καταστροφικό αντίκτυπο στις γυναίκες και τα κορίτσια και οι γυναίκες ήταν στο επίκεντρο της ανταπόκρισης στον Covid-19, τα μέσα ενημέρωσης το αγνόησαν, αφήνοντας τις ανισορροπίες μεταξύ των φύλων εκτός των ειδήσεων για τον Covid-19 και άλλες ειδήσεις. Από τις 515 ειδήσεις που παρακολουθήθηκαν, μόνο έξι αμφισβήτησαν σαφώς τα στερεότυπα των φύλων και είχαν μια προσέγγιση αναφοράς βασισμένη στα δικαιώματα».

Σχετικά με αυτό, η έκθεση επισημαίνει ότι «καθώς ο αριθμός των ρεπόρτερ που παράγουν ειδήσεις με ευαισθησία για το φύλο είναι τόσο χαμηλός, δεν μπορούμε να βγάλουμε ορθά συμπεράσματα για το αν παίζει ρόλο το φύλο του ρεπόρτερ. Από τα περιορισμένα δεδομένα – έξι ειδήσεις που αμφισβητούν τα στερεότυπα των φύλων – σημειώνουμε ότι τέσσερις από αυτές δημιουργήθηκαν από άνδρες δημοσιογράφους και δύο από γυναίκες».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου πιστεύει ότι πολλοί εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να αναλάβουν δράση για μια ισόρροπη και απροκατάληπτη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών στα μέσα ενημέρωσης μεταξύ των δύο φύλων, τόσο στις εθνικές πολιτικές, στις εταιρείες των μέσων μαζικής ενημέρωσης όσο και στην ακαδημαϊκή κοινότητα και τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις (ΜΚΟ).

 Της Ουρανίας Στυλιανού