Η Ιατρική Φροντίδα του Διαβητικού Ποδιού
12 Δεκεμβρίου 2022, 06:00
Του Δρος Ιπποκράτη Πούντου*
Από το 2019, η COVID-19 έχει μπει στην καθημερινότητά μας, με συνέχεις καθημερινές αναφορές στους θανάτους και τα κρούσματα από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Σήμερα, o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δίνει ένα σύνολο από 1200 θανάτους στην Κύπρο από την αρχή της πανδημίας.
Κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι, βάσει στατιστικών του Υπουργείου Υγείας της Κύπρου, στην ίδια περίοδο ένας αντίστοιχος αριθμός θανάτων αποδίδεται απευθείας στον σακχαρώδη διαβήτη. Αυτά τα στατιστικά δεν περιλαμβάνουν τη σημαντική επιβάρυνση του διαβήτη στα υπόλοιπα όργανα του σώματος, όπως η καρδιά, τα αγγεία, τα νεφρά, οι οφθαλμοί, έως και το ανοσοποιητικό σύστημα. Χρειάζεται λοιπόν ένας κεντρικός προγραμματισμός για τον σακχαρώδη διαβήτη, όπως ακριβώς και με την COVID-19, με ενημέρωση του πληθυσμού και οργανωμένες δράσεις και δομές τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία του διαβήτη και των επιπλοκών του.
Το διαβητικό πόδι θεωρείται μία από τις σοβαρότερες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη. Η παρουσία δομικών ή λειτουργικών αλλοιώσεων του ποδιού, μαζί με τις εξελκώσεις (έλκη), μολύνσεις, γάγγραινα ή και πιθανούς ακρωτηριασμούς του ποδιού επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικείων τους. Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι η ύπαρξη των επιπλοκών αυτών είναι σημάδια πολυοργανικής νόσου και σηματοδοτούν την αρχή περαιτέρω επιδείνωσης της υγείας του του οργανισμού του ασθενή. Επομένως, η πρόληψη, με συχνούς ελέγχους από εξειδικευμένο ιατρό, είναι σημαντική.
Η Διεθνής Ομάδα Εργασίας για το Διαβητικό Πόδι (International Working Group for Diabetic Foot) έχει δημοσιεύσει τεκμηριωμένες κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση της νόσου του διαβητικού ποδιού με βάση τη διαθέσιμη βιβλιογραφία. Οι οδηγίες συστήνουν τη δημιουργία καλά οργανωμένων διεπιστημονικών δομών, πλαισιωμένων από ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων. Η αποτελεσματική οργάνωση απαιτεί συστήματα και θεσμοθετημένες κατευθυντήριες γραμμές για την εκπαίδευση, την πρόληψη και τη θεραπεία. Οι κατά τόπους ελλείψεις/διακυμάνσεις στους πόρους και το προσωπικό επηρεάζουν τον τρόπο και την ποιότητα παροχής φροντίδας, αλλά ιδανικά, ένα πρόγραμμα για τη νόσο του διαβητικού ποδιού θα πρέπει να παρέχει τα ακόλουθα:
• Εκπαίδευση αναφορικά τον διαβήτη και τις επιπλοκές του, τόσο για τους ασθενείς όσο και για όσους αναλαμβάνουν τη φροντίδα τους στο σπίτι.
• Συστήματα για την ανίχνευση των ατόμων με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.
• Πρόσβαση σε μέτρα για τη μείωση του κινδύνου έλκους του ποδιού, όπως για παράδειγμα η παροχή κατάλληλων υποδημάτων.
• Θεραπεία ελκών ή λοίμωξης διαβητικού ποδιού σε εξειδικευμένα κέντρα, στα οποία ο ασθενής πρέπει να έχει άμεση πρόσβαση (Hot Foot Clinic).
• Διασφάλιση ότι η ιατρική πρακτική πληροί τα αποδεκτά διεθνή πρότυπα περίθαλψης.
Στην πλειονότητα τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έθεσαν ποικίλες στρατηγικές με στόχο την αποδοτική αλλαγή στον τρόπο προσέγγισης του διαβήτη και των προβλημάτων που προκαλεί. Δημιουργήθηκαν κέντρα αναφοράς που αποσκοπούν στη διαχρονική παρακολούθηση των ασθενών, με προγράμματα πρόληψης και θεραπείας με ιατρικό προσωπικό κατάλληλα εκπαιδευμένο και δομημένο ως μια διεπιστημονική ομάδα. Αυτή η σφαιρική προσέγγιση έδειξε μια σημαντική μείωση των ακρωτηριασμών του ποδιού και αποτελεί τη μόνη ενδεδειγμένη θεραπευτική προσέγγιση στο διαβητικό πόδι.
Το Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο, με την ευκαιρία του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Καθολικής Υγειονομικής Κάλυψης, υποστηρίζει την αρχή για καθολική κάλυψη των πολιτών με προσβάσιμες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας με τη δημιουργία ενός πρότυπου Κέντρου Διαβητικού Ποδιού. Το Κέντρο αναλαμβάνει τη φροντίδα όλου του φάσματος των βλαβών του ποδιού που παρατηρούνται σε ασθενείς με διαβήτη, βάσει τεκμηριωμένων διεθνών πρακτικών.
* Ο Δρ Ιπποκράτης Πούντος είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διευθυντής του Τμήματος Ποδοκνημικής & Άκρου Ποδός, στο Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο
