Η σημασία της φυσικοθεραπείας στη διασφάλιση αυτονομίας, ασφάλειας και κίνησης μετά από πτώση
10 September 2025, 09:29
Παγκόσμια Ημέρα Φυσικοθεραπείας η 8η Σεπτεμβρίου
Δρ Ειρήνη – Χρυσοβαλάντω Θεμιστοκλέους*
Κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου οι φυσικοθεραπευτές θυμίζουν τις ικανότητες που προσφέρει η επιστήμη της φυσικοθεραπείας σχετικά με την αυτονομία, την ασφάλεια και την κίνηση. Η φετινή παγκόσμια ημέρα φυσικοθεραπείας επικεντρώνεται στις πτώσεις, ένα θέμα που επηρεάζει κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας αλλά και όχι μόνο. Περίπου 700,000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω κάποιας πτώσης, γεγονός που την κατατάσσει ως τη 2η αιτία θανάτου από ακούσιο τραυματισμό (Kakara, 2023; Word Health Organization, 2021; Sadaqa et al., 2023). Σε γενικές γραμμές, το ένα τρίτο των ηλικιωμένων ατόμων ≥65 χρονών βιώνει πτώσεις, ενώ το 50% αυτών πέφτει επανειλημμένα (Tinetti, 2003).
Η γήρανση είναι μια αναπόφευκτη φυσιολογική διαδικασία, η οποία χαρακτηρίζεται από διαφοροποιήσεις και μείωση των βιολογικών λειτουργιών, αλλά και αυξανόμενο κίνδυνο νοσηρότητας για εμφάνιση χρόνιων παθήσεων. Δεν συνεπάγεται ωστόσο απαραίτητα με ασθένεια (Noto, 2023). Παρ’ όλ΄αυτά οι πτώσεις, όπως και τα «γηριατρικά σύνδρομα», λειτουργούν συχνά ως μια προειδοποίηση για υποκείμενα αδιάγνωστα προβλήματα υγείας και εκλυτικούς παράγοντες που περιορίζουν το άτομο (der Velde et al., 2025). Η κατανόηση αυτών των παραγόντων επιβάλλει μια πολυπαραγοντική προσέγγιση από τους επαγγελματίες υγείας, επισημαίνοντας την ανάγκη να αξιολογείται και να εφαρμόζεται μια ολοκληρωμένη προληπτική στρατηγική (der Velde et al., 2025).
Οι φυσικοθεραπευτές αξιολογούν την ισορροπία, τη δύναμη, τη βάδιση κλπ, ώστε να μπορεί να ενταχθεί το άτομο σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα, το οποίο δυνητικά θα βελτιώσει τη μυϊκή του δύναμη, την ιδιοδεκτικότητα, τον συντονισμό και την ευκαμψία του. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει στα άτομα άνω των 65 χρονών να εκτελούν αερόβια δραστηριότητα 150-300 λεπτά ή 75-150 λεπτά έντονη δραστηριότητα ή κάποιο συνδυασμό μέσα σε όλη την εβδομάδα και να εκτελείται συνδυαστικά άσκηση αντίστασης τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, με έμφαση στην ισορροπία και την ενδυνάμωση (WHO, 2023; Sherrington et al., 2020). Οι ασκήσεις ισορροπίας και ενδυνάμωσης μπορούν να δοθούν από όρθια ή καθιστή θέση και σταδιακά να υπάρχει προοδευτικότητα της δυσκολίας της δραστηριότητας (Tiedmann et al., 2025).
Εξίσου σημαντική είναι και η εκπαίδευση των ατόμων για έγερση μετά από πτώση στο έδαφος, με τη χρήση συμβατικής τεχνικής και τεχνικής backward chaining, η οποία είναι προτιμότερη από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (Tiedmann et al., 2025). Παράλληλα, η χρήση βοηθημάτων όπως μπαστούνι, περπατούρα, αντιολισθητικές επιφάνειες, κουπαστές και διαφοροποίηση του χώρου μπορούν επιπλέον να διευκολύνουν την κατάσταση (Tiedmann et al., 2025).
Μέσω των κατάλληλων φυσικοθεραπευτικών προσεγγίσεων, είναι δυνατό να μειωθεί ο κίνδυνος μιας μελλοντικής πτώσης καθώς και διάφοροι σχετιζόμενοι τραυματισμοί του ατόμου, βελτιώνοντας και την ευρύτερη ποιότητα ζωής του.
*Η Δρ Ειρήνη – Χρυσοβαλάντω Θεμιστοκλέους είναι Λέκτορας στο Πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας του Τμήματος Επιστημών Υγείας της Σχολής Επιστημών Ζωής και Υγείας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
