Υπνική άπνοια: Πως σχετίζεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη

Μελέτη που παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο της Αμερικανικής Θωρακικής Εταιρείας (ATS 2025), έδειξε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας παγκοσμίως σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της υπνικής άπνοιας. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, προβλέπει ότι η επιβάρυνση από την άπνοια ύπνου θα διπλασιαστεί έως το 2100, αν συνεχιστεί η σημερινή πορεία της υπερθέρμανσης του πλανήτη. 

Η υπνική άπνοια ύπνου είναι μια κοινή αλλά συχνά αδιάγνωστη διαταραχή, κατά την οποία οι ανώτεροι αεραγωγοί κλείνουν προσωρινά, προκαλώντας διακοπές στην αναπνοή. Αυτό έχει σε ορισμένες περιπτώσεις επιπτώσεις στην υγεία, που φτάνουν μέχρι  καρδιοπάθειες, υπέρταση και εγκεφαλικά επεισόδια.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 116.000 χρήστες ειδικού αισθητήρα που τοποθετείται κάτω από το στρώμα και καταγράφει τη σοβαρότητα της άπνοιας. Η μελέτη βασίστηκε σε περισσότερες από 62 εκατομμύρια νύχτες καταγραφής, από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Σεπτέμβριο του 2023. Για κάθε συμμετέχοντα υπήρχαν περίπου 500 μετρήσεις, κάτι που επέτρεψε στους ειδικούς να συνδέσουν τα επεισόδια άπνοιας με τις 24ωρες θερμοκρασίες του περιβάλλοντος, οι οποίες εξήχθησαν από μοντέλα κλιματικής πρόβλεψης. Πρόκειται για μία από τις πρώτες φορές που χρησιμοποιούνται δεδομένα από «consumer-grade» αισθητήρες για τόσο μεγάλης κλίμακας επιδημιολογική μελέτη.

Αποδείχτηκε λοιπόν ότι όσο αυξάνεται η θερμοκρασία, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης άπνοιας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες (περίπου 27,3°C) συνδέονται με αύξηση 70% στις πιθανότητες σοβαρής άπνοιας ύπνου, σε σχέση με πιο δροσερές συνθήκες (περίπου 6,4°C). Κατά μέσο όρο, αυτό μεταφράζεται σε αύξηση περίπου 45% μέσα σε ένα εύρος συχνών θερμοκρασιών. Μάλιστα, το φαινόμενο αυτό παρατηρείται εντονότερα στις ευρωπαϊκές χώρες (2-3 φορές αυξημένος κίνδυνος), ενώ είναι λιγότερο έντονο σε περιοχές όπως η Αυστραλία (40-95% αύξηση) και οι Ηνωμένες Πολιτείες (10-40% αύξηση).

Ο επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Bastien Lechat, ερευνητής στο FHMRI: Sleep Health του Πανεπιστημίου Flinders στην Αυστραλία, δήλωσε ότι «μάς εξέπληξε το μέγεθος της σύνδεσης ανάμεσα στη θερμοκρασία και τη σοβαρότητα της άπνοιας ύπνου. Αυτή η μελέτη αναδεικνύει το κοινωνικό και οικονομικό βάρος που προκαλεί η αύξηση των περιστατικών λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη».

Οι ερευνητές δεν στάθηκαν μόνο στη μέτρηση των περιστατικών αλλά προχώρησαν και σε υπολογιστικά μοντέλα που εκτιμούν το γενικότερο αντίκτυπο. Υπολόγισαν τις απώλειες σε παραγωγικότητα, το οικονομικό κόστος αλλά και τα χρόνια ζωής με αναπηρία (disability-adjusted-life-years – DALYs). Η επιβάρυνση για το 2023 υπολογίστηκε σε 786.383 χρόνια ζωής με αναπηρία ή πρόωρο θάνατο, με οικονομικές απώλειες που ξεπερνούν τα 32 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Μάλιστα, εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 2°C ή περισσότερο, η επιβάρυνση από την άπνοια ύπνου θα αυξηθεί κατά 1,5 έως 3 φορές μέχρι το 2100. Αυτό θα σήμαινε διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό του συνολικού κοινωνικού και οικονομικού κόστους της διαταραχής. Η μελέτη εκτιμά, επίσης, ότι η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αυξήσει την επιβάρυνση των πασχόντων κατά 50% έως 100% από το 2000 έως σήμερα.