Μπορούμε να απενεργοποιήσουμε τη μολυσματικότητα των βακτηρίων;
25 Ιουνίου 2022, 08:00
Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά είναι μια "βόμβα" για τη δημόσια υγεία. Ο ΠΟΥ προβλέπει ότι το 2050 περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν από λοιμώξεις παρά από καρκίνο και αναφέρεται σε λοιμώξεις που σήμερα θεωρούμε ακίνδυνες ή λοιμώξεις που εμφανίζονται σε ένα κόψιμο ή ένα καθημερινό τραύμα.
Ο λόγος είναι ότι τα βακτήρια προσαρμόζονται ιδιαίτερα εύκολα. Όταν απειλείται η ύπαρξή τους, μεταλλάσσονται σε μια νέα και βελτιωμένη εκδοχή του εαυτού τους που δεν μπορεί πλέον να καταπολεμηθεί από π.χ. αντιβιοτικά. Κατά συνέπεια, πολλά βακτήρια που προκαλούν ασθένειες σήμερα είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
Η Birgitte Kallipolitis (Μπριγκίτα Καλλιπολίτη), η οποία μελετά τα βακτήρια που προκαλούν ασθένειες στο τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Δανίας, όπως και άλλοι ερευνητές σε όλο τον κόσμο, πιστεύει ότι είναι καιρός να βρούμε νέους τρόπους για την καταπολέμηση ή την εξουδετέρωση των διαρκώς μεταλλασσόμενων βακτηρίων.
Εδώ και μερικά χρόνια, αυτή και η ερευνητική της ομάδα έχουν μελετήσει ένα συγκεκριμένο είδος λιπαρών οξέων, το οποίο έχει αποδειχθεί ενδιαφέρον σε αυτό το πλαίσιο. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν τη λιστέρια ως βακτηριακό μοντέλο για να ελέγξουν την επίδραση αυτών των λιπαρών οξέων. Αλλού στον κόσμο, συνάδελφοί τους χρησιμοποιούν βακτήρια σαλμονέλας και χολέρας για παρόμοιες εξετάσεις.
Τα συγκεκριμένα λιπαρά οξέα είναι ενδιαφέροντα, όχι μόνο επειδή μπορούν να σκοτώσουν τα βακτήρια της λιστέριας, αλλά μπορούν επίσης να απενεργοποιήσουν την ικανότητά τους να μολύνουν και να μεταδίδονται.
Τα πειράματα των ερευνητών έδειξαν ότι τα λιπαρά οξέα έχουν αντιμικροβιακή δράση, δηλαδή ότι μπορούν να σκοτώσουν τα βακτήρια της λιστέριας. Στην αρχή, αυτό ακούγεται καλό, αλλά στη συνέχεια εμφανίζεται το θέμα της μετάλλαξης. Προσπαθώντας να σκοτώσει τα βακτήρια, το μόνο που κάνει είναι να μεταλλάσσεται σε μια νέα και ανθεκτική εκδοχή του εαυτού του.
Η ιδιαιτερότητα των λιπαρών οξέων είναι η εξής: Μπορούν να κάνουν τα ανθεκτικά βακτήρια αβλαβή, ώστε να μην εμφανιστεί καθόλου μόλυνση.
«Έτσι, το ανθεκτικό βακτήριο δεν είναι πλέον ένα βακτήριο που πρέπει να προσπαθήσουμε να σκοτώσουμε - αντίθετα, το εμποδίζουμε να εξαπλωθεί και να μας αρρωστήσει», εξηγεί η Kallipolitis.
Η ιδέα να κάνουμε ένα βακτήριο που μεταφέρει ασθένειες ανίκανο να εξαπλωθεί ή να μας αρρωστήσει ονομάζεται απενεργοποίηση της μολυσματικότητάς του.
Όταν απενεργοποιείτε τη λοιμογόνο δράση ενός βακτηρίου, το εμποδίζετε να παράγει πρωτεΐνες τις οποίες το βακτήριο χρειάζεται να προσκολλήσει σε ένα κύτταρο για να μπορέσει να εισέλθει στο κύτταρο. «Αν ένα βακτήριο λιστέριας δεν μπορεί να εισέλθει σε ένα κύτταρο, δεν μπορεί να εξαπλωθεί και τότε δεν θα εμφανιστεί μόλυνση», καταλήγει η ειδικός.
