Η ανάπτυξη απαιτεί σωστό ύπνο με την απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης

11 September 2025, 16:00

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ χαρτογράφησαν τα εγκεφαλικά κυκλώματα που ελέγχουν την αυξητική ορμόνη κατά τη διάρκεια του ύπνου, αποκαλύπτοντας ένα σύστημα ανατροφοδότησης, με βάση το οποίο ο ύπνος τροφοδοτεί την απελευθέρωση ορμονών, ενώ η ορμόνη ρυθμίζει την αφύπνιση. Οι νευρώνες που επηρεάζουν την απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης κατά τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης - νευρώνες απελευθέρωσης αυξητικής ορμόνης (GHRH) και δύο τύποι νευρώνων σωματοστατίνης - βρίσκονται βαθιά στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Μόλις απελευθερωθεί, η αυξητική ορμόνη αυξάνει τη δραστηριότητα των νευρώνων σε μια περιοχή στο εγκεφαλικό στέλεχος που ονομάζεται υπομέλας τόπος κι εμπλέκεται στην διέγερση, την προσοχή, τη νόηση και την αναζήτηση καινοτομίας.

Οι ερευνητές, που εργάζονται στο εργαστήριο του Yang Dan, καθηγητή νευροεπιστήμης και μοριακής και κυτταρικής βιολογίας, διερεύνησαν το νευροενδοκρινικό κύκλωμα εισάγοντας ηλεκτρόδια στους εγκεφάλους ποντικών και μετρώντας τις αλλαγές στη δραστηριότητα μετά την διέγερση νευρώνων στον υποθάλαμο με φως.

Χρησιμοποιώντας την πιο σύγχρονη ιχνηλάτηση κυκλωμάτων, η ομάδα διαπίστωσε ότι οι 2 ορμόνες μικρών πεπτιδίων που ελέγχουν την απελευθέρωση της αυξητικής ορμόνης στον εγκέφαλο - η GHRH, η οποία προάγει την απελευθέρωση, και η σωματοστατίνη, η οποία την αναστέλλει την απελευθέρωση - λειτουργούν διαφορετικά κατά τη διάρκεια του ύπνου REM και του μη-REM. Η σωματοστατίνη και η GHRH αυξάνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM για να ενισχύσουν την αυξητική ορμόνη, αλλά η σωματοστατίνη μειώνεται και η GHRH αυξάνεται μέτρια κατά τη διάρκεια του μη-REM ύπνου για να ενισχύσει την αυξητική ορμόνη.

Η αυξητική ορμόνη που απελευθερώνεται ρυθμίζει τη δραστηριότητα του υπομέλανα τόπου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η αυξητική ορμόνη συσσωρεύεται αργά για να διεγείρει τον υπομέλανα τόπο και να προάγει την εγρήγορση, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Αλλά όταν ο υπομέλανας τόπος υπερδιεγείρεται, παραδόξως προάγει την υπνηλία, όπως έδειξε ο Silverman σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος.

«Αυτό υποδηλώνει ότι ο ύπνος και η αυξητική ορμόνη διαμορφώνουν ένα ισορροπημένο σύστημα: Η έλλειψη ύπνου μειώνει την απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης και η υπερβολική ποσότητα αυξητικής ορμόνης μπορεί με τη σειρά της να ωθήσει τον εγκέφαλο προς την αφύπνιση», δήλωσε ο DanielSilverman, μεταδιδακτορικός ερευνητής του UC Berkeley και συγγραφέας της μελέτης. «Ο ύπνος οδηγεί στην απελευθέρωση αυξητικής ορμόνης και η αυξητική ορμόνη ανατροφοδοτεί για να ρυθμίσει την αφύπνιση και αυτή η ισορροπία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, την επιδιόρθωση και τη μεταβολικήυγεία».

Επειδή η αυξητική ορμόνη δρα εν μέρει μέσω του υπομέλανα τόπου, ο οποίος διέπει τη συνολική εγκεφαλική διέγερση κατά την αφύπνιση, μια σωστή ισορροπία θα μπορούσε να έχει ευρύτερο αντίκτυπο στην προσοχή και τη σκέψη.

«Η αυξητική ορμόνη όχι μόνο σας βοηθά να χτίσετε τους μύες και τα οστά σας και να μειώσετε το λιπώδη ιστό σας, αλλά μπορεί επίσης να έχει γνωστικά οφέλη, προωθώντας το συνολικό επίπεδο διέγερσης όταν ξυπνάτε», καταλήγει ο Ding.