Η παχυσαρκία στους νέους της Δύσης σχετίζεται άμεσα με το πρόχειρο φαγητό

Τα ποσοστά υπερβολικού βάρους αυξάνονται σταθερά στους νέους στo Δυτικό κόσμο. Ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο The Lancet προβλέπει ότι έως το 2050 περίπου ένας στους τρεις Αμερικανούς ηλικίας 15–24 ετών θα πληροί τα κριτήρια της παχυσαρκίας, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων υγείας. Παρότι πολλοί παράγοντες συμβάλλουν -όπως η κληρονομικότητα και τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας- η διατροφή αποτελεί καθοριστικό στοιχείο. Στις ΗΠΑ, 55%–65% των τροφίμων που καταναλώνουν οι νέοι είναι υπερεπεξεργασμένα, και αυτά έχουν συσχετιστεί με μεταβολικό σύνδρομο, φτωχή καρδιαγγειακή υγεία και άλλες δυσμενείς καταστάσεις.

Ερευνητές του «Virginia Tech» εξέτασαν πώς ένα διατροφικό μοτίβο πλούσιο σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζει άτομα ηλικίας 18–25 ετών. Σύγκριναν δύο δίαιτες: μία που αποτελούνταν κατά 81% από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και μία χωρίς καθόλου τέτοια προϊόντα. Κάθε συμμετέχοντας ακολούθησε και τις δύο δίαιτες για δύο εβδομάδες η καθεμία, και μετά υποβλήθηκε σε δοκιμή «όσο θέλεις φάε» σε πρωινό μπουφέ.

Συνολικά, η ομάδα δεν εμφάνισε διαφορές στις θερμίδες ή στη συνολική ποσότητα τροφής που καταναλώθηκε μετά τις δύο διατροφικές περιόδους. Όμως η εικόνα άλλαξε όταν τα δεδομένα αναλύθηκαν ανά ηλικία. Οι συμμετέχοντες 18–21 ετών έφαγαν περισσότερες θερμίδες μετά την περίοδο της υπερεπεξεργασμένης δίαιτας, ενώ όσοι ήταν 22–25 δεν παρουσίασαν την ίδια αύξηση. Τα αποτελέσματα, που πρόκειται να δημοσιευθούν στο Obesity, υποδεικνύουν ότι οι νεαροί ενήλικες στο κατώφλι της ενηλικίωσης είναι πιο ευάλωτοι στις επιδράσεις των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Σύμφωνα με την BrendaDavy, καθηγήτρια στο VirginiaTech, ακόμη και μια βραχυπρόθεσμη αύξηση θερμιδικής πρόσληψης μπορεί, αν συνεχιστεί, να οδηγήσει σε αύξηση βάρους. Η νευροεπιστήμοναςAlexDiFeliceantonio πρόσθεσε ότι οι νεότεροι συμμετέχοντες κατανάλωναν περισσότερες θερμίδες από υπερεπεξεργασμένα προϊόντα ακόμη και χωρίς αίσθημα πείνας — μια συμπεριφορά που συνδέεται με μελλοντική αύξηση βάρους.

Στη μελέτη συμμετείχαν 27 άτομα με σταθερό βάρος. Οι ερευνητές έλεγξαν με ακρίβεια την ποσότητα και τη θρεπτική σύσταση των τροφών, ώστε οι δύο δίαιτες να είναι ισοδύναμες σε 22 παραμέτρους (μακροθρεπτικά, φυτικές ίνες, προστιθέμενα σάκχαρα, ενεργειακή πυκνότητα, βιταμίνες και μέταλλα). Το μόνο που διέφερε ήταν ο βαθμός επεξεργασίας των τροφίμων.

Για την ταξινόμηση χρησιμοποιήθηκε το σύστημα NOVA, το οποίο κατηγοριοποιεί τα τρόφιμα από μη επεξεργασμένα έως υπερεπεξεργασμένα. Μετά από κάθε δίαιτα, οι συμμετέχοντες έφταναν νηστικοί στο εργαστήριο και κατανάλωναν πρωινό μπουφέ περίπου 1.800 θερμίδων. Στη συνέχεια λάμβαναν σνακ για να αξιολογηθεί η κατανάλωση τροφής χωρίς πείνα.

Στην πλήρη ομάδα, η πρόσφατη δίαιτα δεν επηρέασε σημαντικά τις συνολικές θερμίδες στο μπουφέ. Ωστόσο, οι 18–21 ετών έφαγαν περισσότερες θερμίδες και συνέχισαν να τσιμπολογούν χωρίς να πεινάνε. Αυτό υποδηλώνει ότι η έκθεση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ίσως ενισχύει την παρορμητική κατανάλωση σε ηλικίες όπου το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου βρίσκεται ακόμη σε ανάπτυξη.

Η μελέτη διαφέρει από προηγούμενες που επέτρεπαν συνεχή πρόσβαση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και κατέγραψαν σταδιακή αύξηση βάρους. Εδώ, η συνολική καθημερινή πρόσληψη θερμίδων ήταν σταθερή, οπότε απομονώθηκε καλύτερα η επίδραση του βαθμού επεξεργασίας στην οξεία κατανάλωση.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το σύντομο χρονικό διάστημα της δοκιμής και η έμφαση σε ένα μόνο γεύμα δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως τον πραγματικό κόσμο, όπου οι ευκαιρίες για κατανάλωση είναι συνεχείς. Μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια, να περιλαμβάνουν νεότερους εφήβους ή συνεχή πρόσβαση σε τροφή. Η χρήση τεχνικών όπως η απεικόνιση εγκεφάλου και οι βιοδείκτες ίσως αποκαλύψουν πώς τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν τους αναπτυσσόμενους μηχανισμούς πείνας και επιθυμίας.

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ.