Τί ισχύει σε χώρες ΕΕ για πανεπιστημιακές κλινικές- Μαλλώνουν ακόμα στην Κύπρο

Τα αποτελέσματα της έρευνας για το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει σε χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο, αναφορικά με τη λειτουργία πανεπιστημιακών νοσοκομείων και κλινικών, αναφέρονται σε έκθεση που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Βουλής.

Συγκεκριμένα, η έρευνα διεξήχθη από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης (ECPRD), μετά από αίτημα της Γενικής Διευθύντριας της Βουλής, Τασούλας Ιερωνυμίδου, με αφορμή το θέμα της ίδρυσης πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών στην Κύπρο.

Σημειώνεται ότι οι διαβουλεύσεις για την ίδρυση πανεπιστημιακών κλινικών στην Κύπρο, συνεχίζονται και στόχος του Υπ. Υγείας, Μιχάλη Δαμιανού, είναι να προωθηθεί το σχετικό νομοσχέδιο στη βουλή μέχρι το τέλος του έτους, εν μέσω των διαφωνιών που συνεχίζουν να υφίστανται.

Νομοθετική ρύθμιση στις πλείστες χώρες

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, στις περισσότερες χώρες, το θέμα της λειτουργίας πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών ρυθμίζεται νομοθετικά.

Σχετικές διατάξεις περιέχονται σε νομοθεσίες σχετικές με θέματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, λειτουργίας νοσηλευτικών μονάδων (νοσοκομείων/κλινικών), ιατρικής περίθαλψης, πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών και οργάνωσης υπηρεσιών υγείας.

Στη Γερμανία το γενικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημιακών κλινικών, καθορίζεται εθνικά και ρυθμίζεται νομοθετικά ανά κρατίδιο.

Στην Εσθονία, δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση για τη λειτουργία πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών αλλά η λειτουργία τους ρυθμίζεται νομοθετικά με τον ίδιο τρόπο που ρυθμίζεται η λειτουργία των κοινών νοσοκομείων/κλινικών.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν υπάρχει νομικός ορισμός του «πανεπιστημιακού νοσοκομείου». Πολλές επωνυμίες νοσοκομείων του ΝHS (Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου) περιέχουν τη λέξη «πανεπιστήμιο» ή παράγωγά της, καθώς συνδέονται με συγκεκριμένα πανεπιστήμια.

Στην Ισπανία, η λειτουργία των πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών ρυθμίζεται με το βασιλικό διάταγμα 1558/1986, το οποίο καθορίζει τις συμφωνίες μεταξύ πανεπιστημίων και ιδρυμάτων υγείας.

Στον Καναδά, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, αποτελεί κοινή ευθύνη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων των επαρχιών και περιφερειών και η λειτουργία των πανεπιστημιακών νοσοκομείων και κλινικών, ανήκει στις αποκλειστικές αρμοδιότητες των επαρχιών και των περιφερειών.

Σχέση ιδιωτικών νοσοκομείων με κρατικά νοσηλευτήρια

Σε ερώτηση αν η λειτουργία πανεπιστημιακών νοσοκομείων στα δημόσια νοσοκομεία περιλαμβάνει και ιδιωτικά πανεπιστήμια ή μόνο δημόσια πανεπιστήμια, οι απαντήσεις ποικίλουν.

Στην Αυστρία οι ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις για τη λειτουργία των πανεπιστημιακών νοσοκομείων, δεν αφορούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ενώ στη Βουλγαρία δεν γίνεται διάκριση στη νομοθεσία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με τη λειτουργία πανεπιστημιακών νοσοκομείων.

Στη Γερμανία, υπάρχουν τριάντα έξι δημόσιες πανεπιστημιακές κλινικές και μία μόνο ιδιωτική.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια ή ιδιωτικά πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ισπανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία δεν γίνεται διάκριση στο θέμα λειτουργίας πανεπιστημιακών νοσοκομείων/κλινικών μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων.

Στον Καναδά, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν συνδέονται με δημόσια νοσοκομεία.

Στην Ολλανδία, τα νοσοκομεία δεν είναι δημόσιοι φορείς αλλά ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου και επίσης, δεν υπάρχουν ιδιωτικά νοσοκομεία με κίνητρο το κέρδος, αλλά στεγάζονται σε ιδιωτικά ιδρύματα με μη κερδοσκοπικό καθεστώς.

Όπως σημειώνεται στη έκθεση, στην Φινλανδία δεν υπάρχουν «πλήρως» ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μέχρι το 2010 όλα τα πανεπιστήμια ήταν κρατικά, ενώ στη συνέχεια διαχωρίστηκαν από το κράτος σε ιδρύματα ή εταιρείες δημόσιου δικαίου.

Έλεγχος ποιότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων

Στην Αυστρία, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βιέννης, που είναι το μεγαλύτερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της χώρας, ελέγχεται από το εποπτικό συμβούλιο και το διοικητικό συμβούλιο.

Στη Βουλγαρία, ο Υπουργός Παιδείας και Επιστημών, έχει την ευθύνη για την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των ανώτατων σχολών, περιλαμβανομένων των πανεπιστημιακών νοσοκομείων και ο Υπουργός Υγείας έχει την ευθύνη για τον σχεδιασμό, συντονισμό και εποπτεία των σχετικών στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση δράσεων για την απόκτηση ιατρικής ειδικότητας.

Στην Ισπανία, Πολωνία, Τσεχία και στον Καναδά, ο έλεγχος αποτελεί ευθύνη του Υπουργού Υγείας.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ποιότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και η ποιότητα και ασφάλεια των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, ελέγχονται από το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο (GMC), που ρυθμίζει τα θέματα ιατρικής εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ολόκληρη τη χώρα.

Στη Σλοβακία η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, περιλαμβανομένης της πρακτικής εκπαίδευσης, αποτελεί ευθύνη της διοίκησης του πανεπιστημίου, του πρύτανη, της συγκλήτου, του επιστημονικού συμβουλίου του πανεπιστημίου, καθώς και συγκεκριμένων καθηγητών.

Στη Φινλανδία, τα πανεπιστήμια, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, προβαίνουν σε εξωτερική αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους και εφαρμόζουν συστήματα διασφάλισης της ποιότητας που πραγματοποιούνται από το Φινλανδικό Κέντρο Αξιολόγησης Εκπαίδευσης (FINEEC).

Λειτουργία πανεπιστημιακών κλινικών σε ιδιωτικά νοσοκομεία

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, σε κάποιες χώρες επιτρέπεται η λειτουργία πανεπιστημιακών κλινικών σε ιδιωτικά νοσοκομεία, ενώ σε κάποιες άλλες όχι ανάλογα με το νομοθετικό πλαίσιο της κάθε μίας.

Στην Αυστρία, για παράδειγμα, δεν επιτρέπεται η λειτουργία πανεπιστημιακών κλινικών σε ιδιωτικά νοσοκομεία και στη Βουλγαρία οι ιατρικές εγκαταστάσεις είναι ισότιμες, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς και δεν υπάρχουν περιορισμοί για τα ιδιωτικά νοσοκομεία ως προς την αναγνώριση των κλινικών ή των τμημάτων τους ως πανεπιστημιακών νοσοκομείων.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ιατρική εκπαίδευση στα νοσοκομεία διεξάγεται κυρίως στο νομικό πλαίσιο του NHS και δεν υπάρχει συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία της ιατρικής εκπαίδευσης σε ιδιωτικά νοσοκομεία.

Στη Λετονία, δεν υπάρχει συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία πανεπιστημιακών κλινικών σε ιδιωτικά νοσοκομεία και στην Ουγγαρία η ιατρική εκπαίδευση αποτελεί κρατική αρμοδιότητα.

Στην Πολωνία, τα πανεπιστήμια μπορούν να συνάψουν συμφωνίες με ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Στην Πορτογαλία, η εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας μπορεί να πραγματοποιηθεί σε δημόσια ή ιδιωτικά νοσοκομεία ή ερευνητικά ιδρύματα.

Στη Σλοβακία δεν αποσαφηνίζεται στον νόμο ότι η λειτουργία πανεπιστημιακών κλινικών δεν επιτρέπεται σε ιδιωτικά νοσοκομεία. Ωστόσο, μόνο σε δημόσια νοσοκομεία λειτουργούν πανεπιστημιακές κλινικές.

Στη Φινλανδία, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία είναι διά νόμου δημόσια νοσοκομεία τα οποία δεν είναι νομικές οντότητες και υπάγονται σε τομείς υπηρεσιών ευημερίας.

Πλαίσιο πρόσβασης και απασχόλησης ακαδημαϊκών

Διαφορές παρατηρούνται ανά χώρα και στο πλαίσιο πρόσβασης και απασχόλησης ακαδημαϊκών πανεπιστημιακών ιατρικών σχολών σε αυτές τις κλινικές.

Σύμφωνα με την έρευνα, στην Αυστρία, οι ακαδημαϊκοί (γιατροί) του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Βιέννης, είναι υπάλληλοι και λαμβάνουν έμμεση χρηματοδότηση από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Στη Βουλγαρία, προνοείται στη νομοθεσία η δυνατότητα των εργαζομένων σε ιατρικά ιδρύματα (περιλαμβανομένων των πανεπιστημιακών νοσοκομείων) να συνάπτουν συμφωνίες με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Στη Γερμανία, οι φοιτητές ιατρικής που κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία εξελίσσονται σε εκπαιδευόμενους βοηθούς γιατρούς, έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν αν θα ακολουθήσουν επαγγελματική ή ακαδημαϊκή σταδιοδρομία σε πανεπιστημιακή κλινική.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι κλινικοί ακαδημαϊκοί είναι ειδικευμένοι γιατροί που συνδυάζουν την επαγγελματική τους ιδιότητα με ερευνητικές ή διδασκαλικές ευθύνες. Η πρόσληψή τους ρυθμίζεται από τον κύριο εργοδότη (εκπαιδευτικό ίδρυμα ή πανεπιστήμιο). Υπάρχουν οδηγίες για τους οργανισμούς του NHS σχετικά με την πρόσληψη κλινικών ακαδημαϊκών με τιμητικές συμβάσεις.

Στη Λιθουανία, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία προσλαμβάνουν επαγγελματίες υγείας εκτός από ειδικευόμενους γιατρούς και ειδικευόμενους οδοντιάτρους με δημόσιο διαγωνισμό, ο οποίος διοργανώνεται από τον επικεφαλής του ιδρύματος.

Στη Σλοβακία, το πλαίσιο απασχόλησης ακαδημαϊκών πανεπιστημιακών σε 12 κλινικά κέντρα, καθορίζεται στη βάση σύμβασης μεταξύ του πανεπιστημίου και της ιατρικής μονάδας και υπάρχουν διάφορα μοντέλα.

Τέλος, όπως σημειώνεται στην έκθεση, σε καμιά χώρα δεν αναφέρεται η λειτουργία ανεξάρτητων πανεπιστημιακών νοσοκομείων και όλες οι πανεπιστημιακές κλινικές είναι προσαρτημένες με συγκεκριμένα πανεπιστήμια.

Της Μόνικας Μακρυγιάννη