Η ανομβρία «κτύπησε» την Κοιλάδα των Κέδρων – Ξηράθηκε το 40%

Η ανομβρία δεν άφησε ανεπηρέαστα τα δάση, σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος Δασών, Σάββα Ιεζεκιήλ, ο οποίος σημειώνει ότι στην Κοιλάδα των Κέδρων ήδη ξεράθηκε το 30% με 40% των δέντρων.

Σχετικά στοιχεία παραθέτει ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, τα οποία αναδεικνύουν τους λόγους για τους οποίους παρατηρούνται μαζικές ξηράνσεις μεσογειακών δέντρων όπως ελιές, χαρουπιές και πεύκα, ενώ ο λειτουργός του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), Γιώργος Καζαντζής, εξηγεί γιατί θεωρεί ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να πετύχει το σύστημα της τεχνητής βροχής στην Κύπρο.

Οι κέδροι ξεραίνονται ο ένας μετά τον άλλο

Ο κ. Ιεζεκιήλ, σε δηλώσεις στη StockWatch, αναφέρει ότι «από την απογραφή που διενεργεί το Τμήμα Δασών προκύπτει ότι τα μεγάλα δέντρα ξεραίνονται το ένα μετά το άλλο λόγω της ανομβρίας».

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «εάν δεν βρέξει ούτε φέτος, θα χάσουμε όλα τα μεγάλα και υπεραιωνόβια δέντρα, όπως κέδρα και πεύκα», και πρόσθεσε ότι «θα έχουμε πρόβλημα σε όλο το νησί,·θα επιστρέψουμε σε παλιές εποχές όπου πέθαιναν τα πάντα».

Σημείωσε ότι «σε μεγάλες βραχώδεις εκτάσεις σε περιοχές του Κακομάλη και του Μαχαιρά παρατηρείται μεγάλο πρόβλημα ξήρανσης της τραχείας πεύκης (Pinus brutia) και της λατζιάς».

Στον Ακάμα ξεραίνονται τα πεύκα

Στον Ακάμα, εξήγησε ότι «όσο προχωρούμε μέσα στο δάσος εντοπίζουμε το φαινόμενο της ξήρανσης πεύκων, αοράτων και της συνιάς, ενώ στις παραλίες περιοχές, λόγω της υγρασίας της θάλασσας, αντέχουν ακόμη τα δέντρα».

Στο δάσος Τροόδους, και ειδικά στην περιοχή του εθνικού δάσους Τροόδους, λόγω υψομέτρου και υγρασίας, δεν έχει παρατηρηθεί για την ώρα πρόβλημα με τη μαύρη πεύκη (Pinus nigra).

Στο Κάβο Γκρέκο αντέχουν επίσης τα δέντρα, διότι είναι παραθαλάσσια όλη η έκταση του δάσους.

Σύμφωνα με τον κ. Ιεζεκιήλ, προβλήματα μαζικής ξήρανσης εντοπίζονται και στα σκύλδρα μέσα στα ποτάμια, επειδή κατέβηκε η στάθμη των ποταμών.

Προβλήματα και στην πανίδα

Ο κ. Ιεζεκιήλ εξήγησε επίσης ότι «λόγω της ανομβρίας στέρεψαν πηγές που υπήρχαν για αιώνες μέσα στα δάση, ενώ μειώθηκε και η έκταση της ροής των ποταμών, με αποτέλεσμα να προκύψει πρόβλημα και στην πανίδα, διότι τα πουλιά, τα άλλα πτηνά και είδη της φύσης δεν βρίσκουν νερό».

Ο κ. Ιεζεκιήλ έκρουσε το καμπανάκι για τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιών από τη συσσωρευμένη ξερή βιομάζα που υπάρχει μέσα στα δάση, υποδεικνύοντας ότι «θα είναι κίνδυνος θάνατος για τα δάση, διότι όταν τα πάντα είναι ξεραμένα, πού θα σταματήσει η φωτιά».

Αναφερόμενος στα μέτρα που λαμβάνει το Τμήμα Δασών για να καθαρίσουν από τα ξερά τα δάση και να μειωθεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς, είπε ότι θα αυξήσουν τα κυβικά καυσόξυλων που παρέχουν στις ορεινές κοινότητες.

Αυξάνεται η ποσότητα καυσόξυλων

Την ερχόμενη εβδομάδα θα εκδώσουμε εγκύκλιο για να αυξήσουμε τον αριθμό των καυσόξυλων στις ορεινές κοινότητες. Σήμερα, κάθε οικογένεια στις ψηλές κοινότητες δικαιούνταν 10 κυβικά καυσόξυλα τον χρόνο, τα οποία θα αυξηθούν σε 12 κυβικά. Αντίστοιχα, στις χαμηλότερες κοινότητες, ο ετήσιος αριθμός θα αυξηθεί από 4 σε 5 κυβικά καυσόξυλα.

Μαζικές ξηράνσεις ελιών, χαρουπιών και πεύκων

Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, μιλώντας στη StockWatch, εξήγησε ότι δεν υπάρχει μαγικός αριθμός ημερών ή μηνών που πεθαίνει ένα δέντρο. Αυτό εξαρτάται πάρα πολύ από το είδος, την ηλικία, το έδαφος και τη ζέστη.

Ο κ. Θεοπέμπτου παρέθεσε στοιχεία από μελέτες που αναδεικνύουν τους κινδύνους ξήρανσης των δέντρων:

Σε ότι αφορά τα νεαρά δέντρα (φυτάρια 1–3 ετών), σε ζεστό καλοκαίρι με 35–40°C, σε φτωχό, ξερό χώμα μπορεί:

– να αρχίσει να καταρρέει μετά από 2–4 εβδομάδες χωρίς νερό και
– να ξεραθεί οριστικά μέσα σε 4–8 εβδομάδες, αν η ξηρασία συνεχιστεί και το χώμα μείνει τελείως στεγνό.

Πειράματα με νεαρά δέντρα δείχνουν ότι ο χρόνος μέχρι τη θνησιμότητα, σε ακραία συνεχή ξηρασία, διαφέρει μεταξύ ειδών μέχρι και περίπου 20 εβδομάδες (5 μήνες), συχνά λιγότερο αν υπάρχει και καύσωνας.

Καθιερωμένα μεγάλα δέντρα στο έδαφος

Μεγάλα, βαθιά ριζωμένα δέντρα αντέχουν πολύ περισσότερο, καθώς μπορούν να αντέξουν μήνες χωρίς βροχή (όπως είναι συχνά στη Μεσόγειο), αν ο χειμώνας είχε αρκετή υγρασία. Όμως, αν έχουν προηγηθεί πολλά χρόνια με συνεχόμενες ξηρασίες, το δέντρο εξασθενεί και μπορεί να πεθάνει σε μία ακόμη σκληρή χρονιά.

Μελέτες σε μεσογειακά δάση δείχνουν ότι η μακρά και έντονη ξηρασία, επαναλαμβανόμενη για 2–4 χρόνια, είναι ο κύριος λόγος μαζικής ξήρανσης δέντρων (πεύκα, δρυς κ.λ.π.).

Για Μεσογειακές συνθήκες (π.χ. Κύπρος) το νεοφυτεμένο δέντρο χρειάζεται πότισμα συνήθως κάθε 5–10 μέρες το πρώτο και δεύτερο καλοκαίρι. Αν όμως μείνει εντελώς χωρίς νερό 4–6 εβδομάδες σε καύσωνα, ο κίνδυνος να ξεραθεί είναι πολύ μεγάλος.

Το καθιερωμένο μεσογειακό είδος (ελιά, χαρουπιά, πεύκο) μπορεί να αντέξει ολόκληρο καλοκαίρι χωρίς βροχή, αν μπήκε καλά στον χειμώνα με γεμάτο έδαφος. Αν όμως έχουμε 2–3 καλοκαίρια στη σειρά με πολύ λίγη βροχή τον χειμώνα και υψηλές θερμοκρασίες, αρχίζουν να φαίνονται μαζικές ξηράνσεις κλαδιών και ορισμένα δέντρα πεθαίνουν.

Να συλλέγεται το νερό που πέφτει από τον ουρανό

Ο λειτουργός του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), Γιώργος Καζαντζής, μιλώντας στη StockWatch, ανέφερε ότι το νερό που έρχεται από φυσικούς πόρους δεν μπορεί να αναπληρωθεί εύκολα, γι’ αυτό το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συλλέγουμε το νερό που πέφτει από τον ουρανό.

Σημείωσε ότι «η Κύπρος είναι πολύ μπροστά στο θέμα αυτό, διότι διαθέτει 110 φράγματα, τα οποία σε αναλογία πληθυσμού είναι πολύ μεγάλος αριθμός».

Παράλληλα είπε ότι «έχουν αναπτυχθεί πάρα πολύ και τα συστήματα αφαλατώσεων στην Κύπρο, η οποία είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ σε ποσοστό κάλυψης της ύδρευσης από αφαλατώσεις, με διαφορά από τη δεύτερη που είναι η Μάλτα και από την τρίτη που είναι η Ισπανία».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Πρόσθεσε ότι «τρέχουν αρκετές ενέργειες για να κατασκευαστούν νέες αφαλατώσεις, ώστε να φθάσουμε κάποια στιγμή στην κάλυψη της ύδρευσης 100%, διότι συνεχώς αυξάνεται και η κατανάλωση».

Σε σχέση με την τεχνητή βροχή, ο κ. Καζαντζής εξέφρασε την άποψη ότι «για την Κύπρο είναι πολύ δύσκολο να πετύχει το εγχείρημα, διότι είναι δύσκολο να κατευθύνεις τα σύννεφα στο σημείο που χρειάζεται να πέσει η βροχή».

Επεσήμανε ότι «είναι εξαιρετικά περιορισμένες οι πιθανότητες επιτυχίας, ενώ ταυτόχρονα ελλοχεύει και ο κίνδυνος καταστροφών, όπως είναι η έντονη χαλαζόπτωση ή ακόμη και πλημμύρες».

Της Ηρώς Ευθυμίου