Περί Υγείας και Μεταρρυθμίσεων: Zητείται συνέπεια
29 September 2022, 13:24
* της Δρος Ανδρούλλας Ελευθερίου
Καθώς η Κύπρος μετρά αντίστροφα για τις προεδρικές εκλογές και η ειδησεογραφία περιστρέφεται ολοένα και εντονότερα γύρω από τα πολιτικά δρώμενα του τόπου, όσοι παρακολουθούν στενά τις εγχώριες εξελίξεις θα έχουν διαπιστώσει πως το τελευταίο διάστημα τα μηνύματα που έρχονται από το μέτωπο της Υγείας είναι αρκούντως αισιόδοξα.
Αρχής γενομένης πριν από μερικές εβδομάδες, Υπουργείο Υγείας και ΟΚΥπΥ ανακοίνωσαν την υπογραφή συμφωνίας για την ψηφιοποίηση του Γενικού Συστήματος Υγείας, με στόχο την τεχνολογική και επιχειρησιακή αναβάθμιση του συνόλου των Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας της χώρας. Εφόσον ο σύνθετος, ομολογουμένως, στόχος του ψηφιακού μετασχηματισμού, που για πολλούς είναι συνώνυμος με το μέλλον της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας απανταχού, επιτευχθεί, θα συνεισφέρει μεταξύ άλλων στον εξορθολογισμό των δαπανών, την αύξηση της παραγωγικότητας των παρόχων υγείας, και φυσικά, τη βελτίωση των υπηρεσιών που λαμβάνουν οι ασθενείς. Διόλου άσχημα έως εδώ.
Μπροστά φαίνεται πως έχουν πάρει, επίσης, οι μηχανές και σε ό,τι αφορά τη λειτουργία εντός ΓεΣΥ των κέντρων αποκατάστασης από τις αρχές του 2023, οι υπηρεσίες των οποίων εδώ και χρόνια ούτε αποζημιώνονται, ούτε διασφαλίζονται ποιοτικά βάσει νομικού πλαισίου, αναγκάζοντας πολλούς συνανθρώπους μας να ταλαιπωρούνται και να επωμίζονται δυσβάσταχτα έξοδα για να λάβουν απαραίτητες για την αποθεραπεία ή την αξιοπρεπή διαβίωσή τους υπηρεσίες. Βεβαίως, η προώθηση αυτού του εξαιρετικά σημαντικού έργου θα μπορέσει να επιτευχθεί μόνο μέσα από την ψήφιση μιας εμπεριστατωμένης νομοθεσίας που θα ρυθμίζει αποτελεσματικά τη λειτουργία των κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης.
Ίσως την πιο ευνοϊκή εξέλιξη, ωστόσο, έρχονται να σηματοδοτήσουν οι πρόσφατα εξαγγελθείσες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ για την Υγεία που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο ότι τα εν λόγω έργα δίνουν έμφαση στην ποιοτική τεκμηρίωση, βελτίωση και διασφάλιση μονάδων και υπηρεσιών υγείας μέσα από την ανάπτυξη κλινικών προτύπων και πρωτοκόλλων, ένα πάγιο αίτημα τόσο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας όσο και της διευρυμένης κοινότητας των ασθενών, καθώς και στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων νοσηλευτηρίων με έργα ενίσχυσης υφιστάμενων ή δημιουργίας νέων υποδομών, όπως λ.χ. του Μακάριου Νοσοκομείου, του Κέντρου Αίματος και των ΤΑΕΠ.
Τα σχέδια που έχουν δρομολογηθεί, στα οποία προβλέπεται η ενίσχυση της δομής και λειτουργίας και των Κέντρων Θαλασσαιμίας και η μετεξέλιξή τους σε διεθνή Κέντρα Αναφοράς για τις Αιμοσφαιρινοπάθειες, κινούνται ορθά προς τη διευθέτηση αρκετών εκ των διαπιστωμένων προβλημάτων και αδυναμιών του ΓεΣΥ και αποτιμώνται, θεωρώ, εν πολλοίς με θετικό πρόσημο. Ενίσχυση χρειάζονται, παράλληλα, και οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων των χρόνιων πασχόντων και των ατόμων με σπάνια νοσήματα και άλλες μορφές αναπηριών, παρά τις βελτιώσεις που έχει ήδη γίνει ή είναι σε τροχιά υλοποίησης.
Ποιο είναι λοιπόν εφεξής το διακύβευμα για τον τομέα της Υγείας;
Έχω εκφράσει και στο παρελθόν την πεποίθηση ότι η Υγεία είναι χώρος στον οποίο δεν έχουν θέση ούτε μικροπολιτικά παίγνια, ούτε ιδιοτελείς προσωπικές στοχεύσεις. Εκείνο που προέχει και υπερτερεί όλων είναι η παροχή της καλύτερης δυνατής φροντίδας υγείας σε όλους τους πολίτες. Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι τελικά η κομματική/πολιτική «απόχρωση» της νέας διακυβέρνησης που θα αναλάβει προσεχώς τα ηνία του τόπου είναι σημαντικό να υπάρχει συνέχεια και, προπάντων, συνέπεια στην υλοποίηση των μεταρρυθμιστικών σχεδιασμών της Υγείας και προσαρμογή της διοικητικής και επιτελικής οργάνωσης και κουλτούρας με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για την υποστήριξη της εφαρμογής τους στο διηνεκές.
Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, καταλυτικού συντελεστή για την πρόοδο και την ευημερία ενός κράτους στο σύνολό του, πρέπει να έχουν στο μυαλό τους τα εξής δύο τινά· αφενός ότι δε θα είναι για πάντα εκεί και αφετέρου πως οι αποφάσεις και οι πράξεις τους όχι μόνο θα καθορίσουν την τύχη του ΓεΣΥ, ίσως της μεγαλύτερης κοινωνικής κατάκτησης των τελευταίων ετών, αλλά θα επηρεάσουν τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων ασθενών και πολιτών.
Συνεπώς, η νέα ηγεσία θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα, με συγκεκριμένους υλοποιήσιμους στόχους, και χωρίς να χαθεί στη γραφειοκρατία και τη μικροδιαχείριση, παρασυρόμενη από πολιτικές ή άλλου είδους τριβές. Η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων ειδικά σε αυτή την εποχή των πολλαπλών κρίσεων επιτάσσει συγκλίσεις και συναινέσεις για διαρθρωτικές αλλαγές, με στόχο ένα βελτιωμένο σύστημα παροχής υγειονομικών υπηρεσιών, που θα ανταποκριθεί με επιτυχία στις ανάγκες του σήμερα και, κυρίως, στις προκλήσεις του αύριο.
Κοιτάζοντας τόσο το μακρινό όσο και το πιο πρόσφατο παρελθόν, έχουμε να αντλήσουμε πολλά διδάγματα που θα μας στηρίξουν στις αποφάσεις του παρόντος και του μέλλοντος, μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου. Κατά την ταπεινή μου άποψη, μία από τις μεγαλύτερες αδυναμίες που αναχαίτισαν την πρόοδο πρωτοβουλιών και έργων των τελευταίων δέκα χρόνων, ήταν η τοποθέτηση σε νευραλγικά πόστα του τομέα της Υγείας ατόμων που, παρά τις αγαστές τους προθέσεις, δε διέθεταν τα σχετικά προσόντα και τη μάχιμη εμπειρογνωμοσύνη που απαιτούνταν για να υποστηρίζουν και να προωθήσουν ουσιαστικές αλλαγές.
Εν κατακλείδι, η συνέπεια, η αξιοκρατία και η διαφάνεια αναδεικνύονται σε στοιχεία-κλειδιά την ύπαρξη των οποίων πρέπει να διασφαλίσει η επόμενη κυβέρνηση, αλλά και σύσσωμες η πολιτεία και η κοινωνία.
Οι δε κοινωνικοί εταίροι και η κοινότητα των ασθενών που με την επίσημη και ενεργή συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την οποία ομολογουμένως επέτρεψε και ενθάρρυνε η παρούσα κυβέρνηση, απέδειξαν περίτρανα την αξία τους ως προς τη διαμόρφωση ασθενοκεντρικών πολιτικών και άλλαξαν αναμφισβήτητα προς το καλύτερο τα δεδομένα του τομέα της Υγείας, έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο και στα μελλοντικά τεκταινόμενα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επικαιροποίηση του Νόμου «Περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών» του 2004 και η θέσπιση του Συνηγόρου Υγείας και Ασθενή είναι σημαντικά βήματα που, μολονότι έχουν ήδη δρομολογηθεί, εάν και εφόσον δεν ολοκληρωθούν θα πρέπει να προχωρήσουν από την επόμενη κυβέρνηση.
*Δρ. Ανδρούλλα Ελευθερίου
Ιολόγος BSC, MSc, PhD
Εκτελεστική Διευθύντρια Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ)
