Χαρτογραφώντας ένα Νέο Μονοπάτι: Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τον Ωκεανό (EU Ocean Pact),
23 Ιουνίου 2025, 13:33
Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τον Ωκεανό (EU Ocean Pact), που παρουσιάστηκε ως μέρος της ανανεωμένης στρατηγικής της ΕΕ για την αντιμετώπιση και πιο αποτελεσματική διακυβέρνηση των θαλάσσιων θεμάτων στις 9 Ιουνίου κατά τη διάρκεια της 3ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τον Ωκεανόστη Νίκαια της Γαλλίας, αποτελεί ένα τολμηρό και ολοκληρωμένο όραμα για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Είναι το αποτέλεσμα μιας συντονισμένης προσπάθειας που ξεκίνησε πριν από 18 περίπου μήνες από μέλη της Αποστολής της ΕΕ για την Αποκατάσταση του Ωκεανού και των Υδάτων, της οποίας έχω την τιμή να είμαι μέλος, με τη συνδρομή των Ιδρυμάτων Oceano Azul και του Jacques Delors Europe.
Την άνοιξη του 2024, καταθέσαμε το βασικό κείμενο στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως πολιτικό Μανιφέστο για τον Ωκεανό και με χαρά είδαμε να ανακοινώνεται ως μέρος της πολιτικής ατζέντας της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το καλοκαίρι του 2024 και πριν από λίγες μέρες να γίνεται πραγματικότητα.
Με έξι στρατηγικούς πυλώνες, το Σύμφωνο φιλοδοξεί να ενοποιήσει κατακερματισμένες πολιτικές που υπήρχαν μέχρι στιγμής και να ενισχύσει την ηγετική θέση της ΕΕ παγκοσμίως σε θέματα βιωσιμότητας των θαλασσών καιανάπτυξης μιας βιώσιμης Γαλάζιας Οικονομίας.
1. Προστασία και Αποκατάσταση της Υγείας τωνΘαλασσών
Στο επίκεντρο του Συμφώνου βρίσκεται η ανάγκη προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Προβλέπει την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, τη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και δέσμευσης διοξειδίου στη θάλασσα (μπλε άνθρακας), καθώς και την ενίσχυση της Οδηγίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
2. Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Βιώσιμης Γαλάζιας Οικονομίας
Το Σύμφωνο προωθεί την καινοτομία και την απανθρακοποίηση στους τομείς της γαλάζιας οικονομίας – όπως η αλιεία, η ναυτιλία, η υδατοκαλλιέργεια και ο παράκτιος τουρισμός. Πρωτοβουλίες όπως το «Όραμα 2040» για την αλιεία στοχεύουν στην προσέλκυση νέων επαγγελματιών και στη διασφάλιση βιώσιμων προοπτικών.
3. Στήριξη Παράκτιων, Νησιωτικών και Απομακρυσμένων Περιοχών
Αναγνωρίζοντας τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι περιοχές αυτές,το Σύμφωνο προβλέπει στοχευμένη υποστήριξη για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, της επισιτιστικής ασφάλειας και της πρόσβασης σε βιώσιμες μορφές ενέργειας καιανάπτυξης.
4. Προώθηση της Έρευνας, της Γνώσης και της Καινοτομίας για τον Ωκεανό
Η στρατηγική επενδύει στην επιστήμη και την καινοτομία, περιλαμβάνοντας τη δημιουργία ενός «Ψηφιακού Διδύμου του Ωκεανού» έως το 2030, ενώ προωθεί και την εκπαίδευση μέσω δικτύων νεολαίας και δράσεων ευαισθητοποίησης.
5. Ενίσχυση της Θαλάσσιας Ασφάλειας και της Ανθεκτικότητας των Υποδομών
Το Σύμφωνο αντιμετωπίζει αναδυόμενους κινδύνους, όπως οι κυβερνοαπειλές και η δολιοφθορά υποθαλάσσιων κρίσιμων υποδομών (καλώδια, αγωγοί, κλπ.), και τα εγκαταλελειμμένα εκρηκτικά, με την ενίσχυση της συνεργασίας των ακτοφυλακών και την υιοθέτηση σύγχρονων τεχνολογιών παρακολούθησης.
6. Ενίσχυση της Διπλωματίας και της Διεθνούς Διακυβέρνησης για τον Ωκεανό
Η ΕΕ αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, προωθώντας την κύρωση της Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα σε ύδατα εκτός εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ), την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας.
Με πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ ήδη δεσμευμένα σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τον Ωκεανό αποτελεί ένα ισχυρό βήμα προς τη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου και ανθεκτικού θαλάσσιου μέλλοντος.
Έως το 2027, θα υποστηρίζεται θεσμικά από ένα νέο Νομοθετικό Πλαίσιο (Ocean Pact Act) και ένα δημόσιο σύστημα παρακολούθησης της προόδου, καθώς και την ειδικότερη εφαρμογή στη Μεσόγειο όπως ανακοινώθηκε από την αρμόδια Επίτροπο στο πλαίσιο της «Δράσης για τη Μεσόγειο (EU Mediterranean Act)».
του Σπύρου Κουβέλη
