«Τι θα γίνει χωρίς τον Κατάλογο Διοριστέων;»

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα και τα σχολεία χρειάζονται εκπαιδευτικούς

Με βάση τον «Περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμο» (Άρθρο 28ΒΓ(3)) «Από την 1η Σεπτεμβρίου 2027 καταργούνται οι πίνακες διοριστέων και όλες οι κενές θέσεις πρώτου διορισμού θα πληρούνται από την Επιτροπή (Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας) με το διορισμό υποψηφίων που έχουν σειρά προτεραιότητας στους πίνακες διορισίμων».

Άρα σε δύο χρόνια, ο Κατάλογος Διοριστέων καταργείται βάσει νομοθεσίας. Μια αλλαγή η οποία «στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του συστήματος διορισμών», αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί δύο τεράστια ερωτηματικά: (α) πώς θα στελεχωθούν τα σχολεία και (β) τι θα γίνει με τους χιλιάδες εκπαιδευτικούς που σήμερα εργάζονται μέσω αυτού; Δυστυχώς το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνικό· είναι πρωτίστως θέμα ποιότητας εκπαίδευσης, κοινωνικής ευθύνης και σεβασμού στο ανθρώπινο δυναμικό.

Η θέση της ΥΠΑΝ

Η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κ. Αθηνά Μιχαηλίδου έχει αναγνωρίσει ότι το θέμα είναι «πολύπλοκο». Όπως δήλωσε, αν ο κατάλογος καταργηθεί το 2027 «δεν θα υπάρχει αρκετό προσωπικό να διοριστεί». Για τον λόγο αυτό, έχει καλέσει τις εκπαιδευτικές οργανώσεις σε διάλογο, με στόχο μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς να διαμορφωθεί ένα εφαρμόσιμο σενάριο. Η παραδοχή αυτή δείχνει ότι ακόμη και το ίδιο το Υπουργείο βλέπει τον κίνδυνο σοβαρών κενών, ειδικά σε κλάδους όπου οι ανάγκες είναι αυξημένες.

 Οι θέσεις των εκπαιδευτικών/συνδικαλιστικών οργανώσεων

Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις και παρατάξεις αυτών, έχουν ήδη εκφράσει ξεκάθαρα την αντίθεσή τους στην πλήρη κατάργηση του καταλόγου. Επισημαίνουν ότι:

• Ο κατάλογος διορισίμων δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες.
• Ο κατάλογος διοριστέων λειτούργησε φέτος ως «σωσίβιο», καλύπτοντας τις τελευταίες 100 συμβάσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση και τους αντικαταστάτες.
• Η εμπειρία των εκπαιδευτικών που εργάζονται χρόνια στο σχολείο δεν μπορεί να αγνοηθεί.
• Η κατάργηση του καταλόγου θα δημιουργήσει αδικίες, αποκλεισμούς και επιπλέον ανασφάλεια σε μια ήδη ευάλωτη επαγγελματική ομάδα.

Η ΠΟΕΔ τονίζει ιδιαίτερα ότι «κανένας εκπαιδευτικός δεν πρέπει να θυματοποιηθεί, ανεξάρτητα από τον κατάλογο προέλευσης», και ζητά διορθώσεις και εξορθολογισμό και στους δύο καταλόγους.

Η εικόνα σήμερα

Η πραγματικότητα αποδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος. Η ΕΕΥ, στην προσπάθειά της να στελεχώσει τα Ολοήμερα Σχολεία (και όχι μόνο), δεν βρήκε αρκετούς ενδιαφερόμενους παρά τις προκηρύξεις και χρειάστηκε να παρατείνει την περίοδο αιτήσεων. Το γεγονός αυτό είναι ενδεικτικό για το τι μπορεί να συμβεί από το 2027, όταν δεν θα υπάρχει καθόλου Κατάλογος Διοριστέων.

Προς ποιες λύσεις, όσον αφορά την στελέχωση;

Η συζήτηση θεωρώ ότι δεν πρέπει να περιορίζεται στο «κατάργηση ή μη». Το ζήτημα είναι πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένα μικτό και ισορροπημένο σύστημα διορισμών. Ενδεικτικές προτάσεις πολιτικής που μπορούν να τεθούν στο τραπέζι είναι:

• Περαιτέρω παράταση λειτουργίας του υφιστάμενου μικτού συστήματος με πραγματικό πλέον μεταβατικό χαρακτήρα, ώστε να υπάρχει χρόνος μεταξύ ΥΠΑΝ, Βουλής και Εκπαιδευτικών Οργανώσεων να βρεθούν οι απαραίτητες λύσεις για όλα αυτά τα προβλήματα και στρεβλώσεις που έχουν προκύψει όλα αυτά τα χρόνια.
• Λόγω των καινούριων διαδικασιών, οι διορισμοί όταν γίνονται δεν πρέπει να λαμβάνουν υπόψη μόνο τον αριθμό στον(ους) πίνακα(ες), αλλά και κοινωνικά, οικογενειακά ή ιατρικά δεδομένα (όπως στους μόνιμους εκπαιδευτικούς), ώστε να αποφεύγονται αδικίες.
• Ενίσχυση των όρων εργασίας (π.χ. ωράριο, απολαβές στα ΠΟΣ) ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον νέων εκπαιδευτικών.
• Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός στελέχωσης με βάση τις πραγματικές ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού και τις δημογραφικές τάσεις.

Διορισμοί: Η ταπεινή δική μου εισήγηση (χωρίς το απαιτούμενο ακαδημαϊκό ή διοικητικό υπόβαθρο)

• Πρώτο Επίπεδο (Έκτακτοι Διορισμοί): Όλοι οι απόφοιτοι δάσκαλοι εντάσσονται αυτόματα σε έναν κατάλογο. Αυτό θα μπορούσε να βασίζεται στην ημερομηνία αποφοίτησής τους, όπως συνέβαινε με τον παλιό Κατάλογο Διοριστέων. Το πλεονέκτημα εδώ είναι ότι κάθε πτυχιούχος δάσκαλος αποκτά άμεσα μια θέση σε αυτόν τον κατάλογο, δίνοντάς του την ευκαιρία να απασχοληθεί ως έκτακτος. Θυμίζω τη δέσμευση του κράτους ότι οι αριθμοί των έκτακτων θα αποτελεί μόνο το 7% του συνόλου των εκπαιδευτικών.
• Δεύτερο Επίπεδο (Μόνιμοι Διορισμοί): Οι μόνιμοι διορισμοί δεν θα γίνονται απλά με βάση τη σειρά στον αρχικό κατάλογο. Αντίθετα, να προκηρύσσονται οι μόνιμες θέσεις και οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλονται σε μια διαδικασία επιλογής που ενδεχομένως να περιλαμβάνει γραπτές εξετάσεις, καθώς και μοριοδότηση άλλων κριτηρίων, όπως η προϋπηρεσία, τα ακαδημαϊκά προσόντα (μεταπτυχιακά, διδακτορικά) και πιθανώς άλλα κριτήρια όπως προνοεί ο Κατάλογος Διορισίμων.

(Σημείωση: Η πρόταση κατατίθεται ως ιδέα. Εννοείται ότι υπάρχουν τόσο από πλευράς ΥΠΑΝ όσο και από πλευράς εκπαιδευτικών οργανώσεων συνάδελφοι, οι οποίοι κατέχουν περισσότερη εμπειρία και γνώση από εμένα, ώστε να υιοθετήσουν, να απορρίψουν ή/και παρουν ιδέες από την συγκεκριμένη πρόταση)

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Η κατάργηση του Καταλόγου Διοριστέων χωρίς διορθωτικά μέτρα θα δημιουργήσει σοβαρές ελλείψεις και κοινωνικές αδικίες. Από την άλλη, η παράταση της αβεβαιότητας δεν βοηθά.

Το ζητούμενο είναι μια ισορροπημένη μεταρρύθμιση που θα συνδυάζει την αξιοκρατία, τον σεβασμό στο ανθρώπινο δυναμικό και την εξασφάλιση επάρκειας προσωπικού. Το Υπουργείο, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις και η κοινωνία πρέπει να εργαστούν από κοινού για ένα νέο σύστημα διορισμών που θα υπηρετεί την ποιότητα του δημόσιου σχολείου και θα στηρίζει τους ανθρώπους που το κρατούν ζωντανό.

Στέλιος Οδυσσέως

Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπάιδευσης