Πολιτισμός και Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

Ο πολιτισμός και η βιώσιμη ανάπτυξη εν πρώτης μοιάζουν έννοιες με ασύνδετο περιεχόμενο, όμως σε μια δεύτερη ανάγνωση αντιλαμβανόμαστε ότι δεν ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους. Αντίθετα, μιλούν για το ίδιο πράγμα: για τον τρόπο που υπάρχουμε στον κόσμο, για τον τρόπο που φροντίζουμε τον εαυτό μας, τον άλλο, και το περιβάλλον που μας φιλοξενεί.

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών αποτελούν ένα παγκόσμιο κάλεσμα για έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο ανθρώπινο, πιο ασφαλή. Είναι ένας χάρτης, ένας κοινός προσανατολισμός προς την ισότητα, την κοινωνική συνοχή και την οικολογική ισορροπία.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο πολιτισμός δεν εμφανίζεται ως αυτόνομος στόχος, και όμως, είναι παρών παντού. Είναι το νήμα που ενώνει όλες τις πιθανές διασυνδέσεις του σύμπαντος.

Ο πολιτισμός μάς υπενθυμίζει πως η πρόοδος δεν μετριέται μόνο σε αριθμούς, αλλά και σε σεβασμό, αξιοπρέπεια και νόημα. Χωρίς αυτά, καμία ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι πραγματικά βιώσιμη.

Ας αναφερθούμε, ως παράδειγμα, στον στόχο 5 που αφορά την Ισότητα των φύλων. Ο πολιτισμός μπορεί να αποτυπώνει τις προκαταλήψεις μιας εποχής, αλλά μπορεί και να τις αμφισβητεί. Όταν δίνουμε χώρο σε όλες τις φωνές ο πολιτισμός γίνεται καθρέφτης μιας κοινωνίας που εξελίσσεται.

Ή στον στόχο 11 που αναφέρεται στις Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες. Οι πόλεις μας δεν είναι απλώς κτίρια και υποδομές. Είναι σχέσεις, είναι ιστορία, είναι μνήμη. Ο πολιτισμός δίνει στα αστικά τοπία ψυχή και συνέχεια, διαμορφώνει την αίσθηση του «ανήκειν».

Ή στους στόχους που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος. Η περιβαλλοντική κρίση είναι και πολιτισμική κρίση. Ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τη φύση, η κατανάλωση, η σπατάλη, η αίσθηση ανωτερότητας του ανθρώπου απέναντι στο φυσικό περιβάλλον, είναι πολιτισμικά φαινόμενα. Η αλλαγή δεν θα έρθει μόνο με τεχνολογίες. Θα έρθει όταν ανακτήσουμε μια σχέση φροντίδας με τη φύση.

Και οι 17 στόχοι της ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς ένα υπόβαθρο αξιών. Και αυτές οι αξίες διαμορφώνονται μέσα από τον πολιτισμό. Μέσα από τη γλώσσα, τη μουσική, την αφήγηση, τις τελετουργίες, τις κοινότητες.

Ο πολιτισμός δεν είναι παρελθόν, είναι ένα  διαρκές παρόν, υπάρχει και εξελίσσεται σε ένα συνεχές ΤΩΡΑ.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η πράσινη μετάβαση που επιχειρείται σε όλο τον κόσμο δεν είναι μόνο τεχνολογική ή περιβαλλοντική. Είναι πολιτισμική. Αφορά την αλλαγή τρόπου ζωής, αντίληψης, επιθυμιών. Αφορά την επιστροφή σε πιο απλές, πιο αληθινές αξίες: τη φροντίδα, την κοινότητα, τον σεβασμό, τη μνήμη.

Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναγνωρίσουμε και τη δύναμη της πολιτισμικής βιώσιμης οικονομίας.  Όταν η τέχνη, η παράδοση, η κληρονομιά μετατρέπονται σε δράσεις που συνδυάζουν βιωσιμότητα, οικονομική στήριξη και κοινωνική συνοχή τότε  μιλάμε για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, όπου η αισθητική, η οικολογία και η ηθική συνυπάρχουν.

Για να πετύχουμε τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, χρειαζόμαστε περισσότερη επιστήμη, περισσότερη πολιτική βούληση, αλλά πάνω απ’ όλα χρειαζόμαστε πολιτισμό γιατί εμπνέει, θεραπεύει και ενώνει με ένα,  μαγικά συμπεριληπτικό τρόπο. 

Ιωάννα Παναγιώτου

Βιολόγος/ΜΒΑ/ΜΑ

Επιχειρησιακή Διευθύντρια Πανεπιστημίου Λεμεσού (COO)