Καρκίνος του Ήπατος και του Παγκρέατος: Τι έχει αλλάξει;

24 September 2025, 09:41

Ο καρκίνος του ήπατος και του παγκρέατος θεωρείται διαχρονικά από τις δυσκολότερα αντιμετωπίσιμες νόσους του πεπτικού συστήματος. Για το λόγο αυτό αποτελεί πεδίο συνεχούς μελέτης με απώτερο σκοπό την πρόοδο, την εξέλιξη και τη βελτιστοποίηση σε επίπεδο πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας. Οι δυο αυτοί τύποι κακοήθων όγκων συχνά δεν δίνουν έγκαιρα συμπτώματα και διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Έστω και με αργά βήματα, την τελευταία δεκαετία η ογκολογική κοινότητα (χειρουργοί παγκρέατος, ογκολόγοι, γαστρεντερολόγοι, ακτινολόγοι κτλ), έχει σημειώσει πολύ σημαντικές προόδους. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να μιλούμε σήμερα για σημαντική βελτίωση τόσο της πρόγνωσης όσο και της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Πιο έγκαιρη διάγνωση

Όπως σε κάθε μορφή καρκίνου η πρώιμη διάγνωση σημαίνει συνήθως αρχικό στάδιο της νόσου. Ειδικά στον καρκίνο του παγκρέατος λόγω βιολογικής συμπεριφοράς, αλλά και στον καρκίνο του ήπατος, η πρώιμη διάγνωση αποτελεί κύριο παράγοντα θετικής πρόγνωσης. Η ανάπτυξη προηγμένων απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η μαγνητική (MRI) και η αξονική τομογραφία (CT) υψηλής ευκρίνειας, αλλά και η χρήση ειδικών βιοδεικτών, βοηθούν σήμερα τους ιατρούς να εντοπίζουν τη νόσο σε πιο πρώιμα στάδια. Αυτό ισοδυναμεί με περισσότερες δυνατότητες θεραπείας και καλύτερες προοπτικές για τον ασθενή.

Χρειάζεται όμως σωστή αξιολόγηση των όποιων συμπτωμάτων εμφανίζονται σε έναν ασθενή. Καταρχάς, είναι πολύ σημαντική η αναγνώριση των ασθενών που ανήκουν στις ομάδες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Για παράδειγμα, είναι απαραίτητη η σωστή διερεύνηση ασθενών με νεοδιαγνωσθέν σακχαρώδη διαβήτη, χωρίς άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες, όπως η παχυσαρκία ή το οικογενειακό ιστορικό. Αυτόματα όλοι τους αποτελούν μια ομάδα που χρήζει μελέτης, μιας και βάση των σύγχρονων δεδομένων έως τα δύο τρίτα των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τα προηγούμενα 1-2 χρόνια πριν τη τελική διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου. Σύμφωνα με μελέτες αυτό αποτελεί μέρος μιας ενδογενούς διαδικασίας αναγνώρισης πρωτεϊνικών παραγώγων του καρκίνου με ανταγωνιστική της ινσουλίνης, λειτουργίας. Το σύνολο της ιατρικής κοινότητας οφείλει να είναι ενήμερο με σκοπό την άμεση τροχοδρόμηση αυτών των ασθενών προς την έγκαιρή διάγνωση σε στάδιο πολύ πιο πρώιμο με ενδεχόμενη μέχρι και την οριστική θεραπεία.

Επιτακτική είναι επίσης η ανάγκη κάθε πρωτοεμφανιζόμενο σύμπτωμα να μην αγνοείται και να μην θεωρείται εξ ορισμού αθώο. Ένα εμμένον βύθιο άλγος στην μεσότητα της σπονδυλικής στήλης και την πλάτη, να μην αποδίδεται με ευκολία σε μυοσκελετικές παθήσεις, όπως η γνωστή δισκοπάθεια. Πολύ περισσότερο όταν ο πόνος αυτός συνδυάζεται με δυσπεπτικά ενοχλήματα, επιγαστραλγία, ανορεξία, απώλεια βάρους, κτλ. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί χειρουργοί και ογκολόγοι έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών με καθυστερημένη διάγνωση, παρότι η συμπτωματολογία υπήρχε και επέμενε.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και η διαχείριση των κυστικών αλλοιώσεων του παγκρέατος και του ήπατος. Η συσχέτιση τους με την παγκρεατική και ηπατική καρκινογένεση είναι πολύ ισχυρή. Στις μέρες μας με την αυξημένη χρήση των απεικονιστικών εξετάσεων είναι όλο και πιο συχνό το φαινόμενο της ανακάλυψης τους. Σε κάθε τέτοια περίπτωση τόσο οι ασθενείς όσο και οι ακτινολόγοι θα πρέπει να απευθύνονται άμεσα σε ειδικές ιατρικές ομάδες και εξειδικευμένα κέντρα χειρουργικής. Η σωστή διάγνωση και ο διαχωρισμός των κυστικών αυτών αλλοιώσεων που απλά συνεχίζουμε να παρακολουθούμε και αυτών τους οποίους θεραπεύσαμε άμεσα χειρουργικά έχουν πραγματικά σώσει ανθρώπινες ζωές. Αυτό απαιτεί βέβαια οργανωμένη και εκπαιδευμένη ομάδα ιατρών και πολυθεματικές ιατρικές ομάδες λήψης αποφάσεων.

Νεότερες χειρουργικές τεχνικές

Η χειρουργική του ήπατος και του παγκρέατος είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Σήμερα, όμως, χάρη στις εξελίξεις της τεχνολογίας, η πλειοψηφία των επεμβάσεων γίνονται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η λαπαροσκοπική και η ρομποτική χειρουργική. Έτσι, επιτυγχάνεται καλύτερο ογκολογικό αποτέλεσμα, ενώ παράλληλα μειώνεται ο χρόνος ανάρρωσης και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής μετά από κάθε επέμβαση.

Η εξέλιξη στη Χειρουργική Ογκολογία έχει τρεις βασικούς πυλώνες. Την πρόοδο στις χειρουργικές τεχνικές με την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων σε επεμβάσεις πολύ πιο εκτεταμένες και για όγκους που παλαιότερα θεωρούνταν ανεγχείρητοι. Τη δυνατότητα που προσφέρουν τα μοντέρνα χημειοθεραπευτικά πρωτόκολλα να μετατρέπουν όγκους αρχικά ανεγχείρητους σε χειρουργήσιμους, και τέλος, τις νέες μεθόδους καταστροφής όγκων τους οποίους παλαιότερα ο χειρουργός δεν μπορούσε να αφαιρέσει και η χημειοθεραπεία δεν ήταν σε θέση να καταπολεμήσει (πχ Nanoknife, HIPEC, PIPAC).

Η μεγάλη αλλαγή στην αντιμετώπιση του καρκίνου του ήπατος και του παγκρέατος στηρίζεται αδιαμφησβήτητα στην αρτιότητα της χειρουργικής εκπαίδευσης και εξειδίκευσης, καθώς και στην εμπειρία μεγάλου αριθμού περιστατικών. Εξάλλου, η ύπαρξη ειδικού εξοπλισμού πλέον παρέχει στον εξειδικευμένο χειρουργό σημαντικά όπλα που διευκολύνουν το έργο του, ενώ οι νέες χειρουργικές τεχνικές παρέχουν σημαντικά οφέλη πρωτίστως στον ασθενή.

Εξατομικευμένη αντιμετώπιση

Κάθε ασθενής είναι διαφορετικός. Με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το γενετικό προφίλ κάθε όγκου, την κλινική εικόνα και τη γενική κατάσταση κάθε ασθενή, οι θεραπείες σχεδιάζονται ακριβώς βάσει των αναγκών του. Στόχος είναι η εξειδικευμένη και εξατομικευμένη αντιμετώπιση ώστε να επιτευχθεί σε κάθε περίπτωση το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και να εξασφαλιστεί η βέλτιστη ποιότητα ζωής και το μέγιστο προσδόκιμο επιβίωσης.

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος στο ήπαρ και στο πάγκρεας παραμένει μια δύσκολη πρόκληση, όμως η πρόοδος της ιατρικής και συγκεκριμένα της χειρουργικής ογκολογίας τα τελευταία χρόνια έχει φέρει νέα προοπτική και νέες δυνατότητες. Η έγκαιρη διάγνωση, οι εξελιγμένες χειρουργικές τεχνικές και η εξατομικευμένη φροντίδα προσφέρουν πλέον περισσότερη ελπίδα στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.