Η Πολιτεία οφείλει να στηρίξει δίκαια τις πολύτεκνες οικογένειες

09 Οκτωβρίου 2025, 10:47

Η συζήτηση για την επικείμενη φορολογική μεταρρύθμιση φέρνει ξανά στο προσκήνιο ένα κρίσιμο ζήτημα: την ανάγκη ουσιαστικής στήριξης των πολύτεκνων οικογενειών.

Η υφιστάμενη πολιτική, όσο καλοπροαίρετη κι αν είναι, αποτυγχάνει να ενισχύσει εκεί όπου πραγματικά υπάρχει ανάγκη — στις οικογένειες που κρατούν ζωντανό τον κοινωνικό και δημογραφικό ιστό της Κύπρου.

Η στοχοθέτηση που αδικεί τη μεσαία τάξη

Σήμερα, η κρατική στήριξη είναι υπερβολικά εισοδηματικά στοχευμένη. Ωφελεί κυρίως τα χαμηλότερα στρώματα, αφήνοντας εκτός τη μεσαία τάξη – δηλαδή το πιο σταθερό, παραγωγικό και δημογραφικά ενεργό κομμάτι της κοινωνίας.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κυπριακές οικογένειες να περιορίζονται σε ένα ή δύο παιδιά, ενώ η δημογραφική ισορροπία μεταβάλλεται επικίνδυνα.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί:

Σύμφωνα με στοιχεία του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας (2022–2024), το 83% των οικογενειών με τέσσερα παιδιά διαθέτουν εισόδημα κάτω των €39.000, ενώ μόλις το 17% υπερβαίνουν αυτό το όριο — παρόλο που ο νόμος προβλέπει εισοδηματικό πλαφόν έως €69.000.

Με άλλα λόγια, μόνο οι πιο οικονομικά αδύναμες οικογένειες μπορούν να παραμείνουν δικαιούχοι, γεγονός που αποδεικνύει πως τα κριτήρια λειτουργούν αποτρεπτικά για τη δημιουργία πολύτεκνων οικογενειών.

Το αυξανόμενο κόστος ζωής και η ανάγκη αναπροσαρμογής

Την τελευταία δεκαετία, το κόστος ζωής στην Κύπρο έχει εκτιναχθεί — στέγαση, ενέργεια, εκπαίδευση, μεταφορές.

Ωστόσο, τα εισοδηματικά όρια παραμένουν στατικά και ξεπερασμένα.

Η κρατική στήριξη δεν ανταποκρίνεται πλέον στην πραγματική οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται η ανατροφή παιδιών. Έτσι, ο μέσος Κύπριος γονιός “τιμωρείται” επειδή εργάζεται και παράγει περισσότερο.

Δημογραφική στρέβλωση και κοινωνικές συνέπειες

Η υπερ-στόχευση στα χαμηλά εισοδήματα έχει προκαλέσει δημογραφική στρέβλωση: τα επιδόματα και οι παροχές καταλήγουν κυρίως σε μεγάλες οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, όπου ποσοστιαία υπερισχύουν αλλοδαποί.

Δεν πρόκειται για πρόθεση, αλλά για αποτέλεσμα της δομής των εισοδηματικών ορίων.

Αντιθέτως, οι μεγάλες οικογένειες της μεσαίας τάξης — οι περισσότερες κυπριακές — αποκλείονται, και έτσι η τεκνοποίηση καθίσταται οικονομικά δυσβάστακτη.

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται ότι μεγάλο μέρος των γεννήσεων στην Κύπρο προέρχεται από αλλοδαπές οικογένειες, οι οποίες —σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία— καθίστανται δικαιούχοι όλων των επιδομάτων μετά τη συμπλήρωση πενταετούς παραμονής στη χώρα.

Δεν αμφισβητούμε το δικαίωμά τους στη στήριξη, όμως θεωρούμε δίκαιο και αναγκαίο η Πολιτεία να δείξει την ίδια απλοχεριά και προς τις γηγενείς οικογένειες, μέσα από αναθεώρηση των χαμηλών εισοδηματικών ορίων και στοχευμένες πολιτικές στήριξης.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η τεκνοποίηση περιορίζεται δραματικά, ενώ η δημογραφική ισορροπία μεταβάλλεται με τρόπο που, μακροπρόθεσμα, θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του πληθυσμού και του ασφαλιστικού συστήματος.

Μικρό δημοσιονομικό κόστος, τεράστιο κοινωνικό όφελος

Το επιχείρημα περί «δημοσιονομικού κόστους» δεν ευσταθεί.

Ενδεικτικά, στην περίπτωση της φορολογικής μεταρρύθμισης, οι πολύτεκνες οικογένειες με εισόδημα άνω των €100.000 είναι λιγότερες από 100.

Ακόμη κι αν λάβουν πλήρη στήριξη, η απώλεια φορολογικών εσόδων για το κράτος δεν θα ξεπεράσει τα €160.000 ετησίως — ποσό αμελητέο για τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά ανεκτίμητο ως δημογραφική επένδυση.

Ακόμη και στο επίδομα τέκνου, η επέκταση των εισοδηματικών ορίων ή ακόμη και η πλήρης κατάργησή τους για πολύτεκνες οικογένειες — όπως άλλωστε είχε δεσμευτεί προεκλογικά ο Πρόεδρος — θα αποτελούσε μια μικρή δημοσιονομική προσαρμογή με τεράστια κοινωνική και εθνική απόδοση.

Προς μια δίκαιη και αναλογική φορολογική πολιτική

Η ισότητα δεν σημαίνει ομοιομορφία.

Δεν μπορεί μια οικογένεια με πέντε παιδιά και εισόδημα €100.000 να αντιμετωπίζεται φορολογικά το ίδιο με ένα ζευγάρι χωρίς παιδιά που κερδίζει €80.000.
Αυτή η πολιτική παραβλέπει τη σύνθεση της οικογένειας και αντιστρατεύεται τον ίδιο τον στόχο της φορολογικής μεταρρύθμισης.

Η πιο δίκαιη και αποτελεσματική λύση θα ήταν:
• Αύξηση του εισοδηματικού ορίου κατά €20.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, ή
• Πλήρης κατάργηση των ορίων για πολύτεκνες οικογένειες.
Παράλληλα, οι φορολογικές ελαφρύνσεις θα πρέπει να κλιμακώνονται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών — στα επιδόματα, στη στέγαση, αλλά και σε “πράσινες” ή κοινωνικές δράσεις.

Επένδυση στο μέλλον της κοινωνίας

Η στήριξη των πολύτεκνων οικογενειών δεν είναι παροχή· είναι επένδυση.

Είναι ο τρόπος να διασφαλίσουμε ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να έχει νέες γενιές, κοινωνική συνοχή και δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Η αναθεώρηση των εισοδηματικών ορίων δεν είναι απλώς οικονομικό μέτρο — είναι δήλωση κοινωνικής ευθύνης και πίστης στο μέλλον του τόπου.

Καμία πολύτεκνη οικογένεια δεν πρέπει να μένει χωρίς ουσιαστική στήριξη — είτε επιδοματική είτε φορολογική.