Γενικό check up: Ο πολυτιμότερος σύμμαχος της υγείας μας

17 Οκτωβρίου 2025, 13:25

H προληπτική ιατρική αποτελεί τον βασικό πυλώνα για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας παγκοσμίως. Ο τακτικός εργαστηριακός προληπτικός έλεγχος (check up) συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση πολλών και διαφορετικών νοσημάτων, στην εκτίμηση παραγόντων κινδύνου και στην εφαρμογή εξατομικευμένων παρεμβάσεων πρόληψης αλλά και θεραπείας.

Η περίοδος την οποία διανύουμε τώρα, μετά την ολοκλήρωση των καλοκαιρινών διακοπών, μας υπενθυμίζει την αξία της καλής υγείας, λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων, αλλά και του έντονου ρυθμού της καθημερινότητάς μας. Ο προληπτικός έλεγχος αποτελεί την ακτινογραφία του οργανισμού μας και μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε εγκαίρως ασθένειες που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο και δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, προτού εκδηλωθούν. Για παράδειγμα, νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή η αναιμία μπορεί να εξελίσσονται σιωπηρά για χρόνια, προκαλώντας προβλήματα στον οργανισμό χωρίς όμως να το γνωρίζουμε. Παράλληλα, ο προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για ανίχνευση καρδιαγγειακών παθήσεων καθώς και τύπους καρκίνων (με καρκινικούς δείκτες για πάγκρεας, γαστρεντερικό σύστημα, ωοθήκες, μαστό, ουροδόχο κύστη, προστάτη).

Ελέγχεται επίσης η λειτουργία του θυροειδούς αδένα, του ήπατος, του ουροποιητικού, γαστρεντερικού, ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ μπορεί να εντοπιστούν παθήσεις των αρθρώσεων καθώς και πιθανή μόλυνση από τους ιούς της ηπατίτιδας (Α, Β, Γ). Αναλόγως των αποτελεσμάτων ενδέχεται ο γιατρός να παραπέμψει τους ασθενείς για περαιτέρω έλεγχο ή και για πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Ο έγκαιρος εντοπισμός τέτοιων καταστάσεων επιτρέπει την άμεση παρέμβαση, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών ή και χρόνιων προβλημάτων.

Ο προληπτικός έλεγχος δεν περιορίζεται στη διάγνωση νοσημάτων, αλλά εστιάζει και στον εντοπισμό παραγόντων που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών παθήσεων. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η υπερχοληστερολαιμία (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα), η οποία δεν δίνει συμπτώματα, εντοπίζεται μόνο με αιματολογικό έλεγχο και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις ή και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ακόμη, το γενικό check up παρέχει πολύτιμα δεδομένα για τον σχεδιασμό και την προσαρμογή θεραπευτικών παρεμβάσεων. Για παράδειγμα, μέσω της παρακολούθησης συγκεκριμένων δεικτών, ένας διαβητικός ασθενής μπορεί να γνωρίζει εάν το σάκχαρό του είναι ρυθμισμένο, προς αποφυγή επιπλοκών και άλλων δυσάρεστων καταστάσεων.

Ο προληπτικός έλεγχος συστήνεται σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά όλων των ηλικιών, ενώ η συχνότητα, αλλά και το είδος των εξετάσεων αποφασίζεται από τον γιατρό καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι το φύλο, η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η κληρονομικότητα κτλ.

Μια ερώτηση που δεχόμαστε συχνά από τους εξεταζόμενους είναι σε ποια ώρα της ημέρας θα πρέπει να γίνεται η συλλογή του δείγματος αίματος. Συνήθως η συλλογή του αίματος συνιστάται να γίνεται κατά τις πρωινές ώρες (7:30 π.μ. μέχρι τις 9:30 π.μ.), μετά από ολονύκτια νηστεία 10-12 ωρών, αν και αυτό δεν αφορά όλες τις εξετάσεις. Είναι χρήσιμο οι εξεταζόμενοι να ρωτούν σχετικά τον γιατρό τους ή το κλινικό εργαστήριο για να λαμβάνουν όλη την απαραίτητη πληροφόρηση. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι η καλή ενυδάτωση του οργανισμού βοηθά στην αιμοληψία.

Εν κατακλείδι, το εργαστηριακό check up αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της προληπτικής ιατρικής. Δεν είναι τυχαίο που η επιστημονική κοινότητα δίνει πολύ μεγάλη έμφαση σε αυτού του είδους τις εξετάσεις, ενώ διεθνείς και ευρωπαϊκοί επιστημονικοί οργανισμοί τονίζουν συνεχώς τη σημασία τους.