CAMP Κύπρος: Αναβαθμίζοντας τις Κατασκηνώσεις του Αύριο

01 Δεκεμβρίου 2025, 17:33

Άρθρο 5: Θεσμική θωράκιση: Το νομοθετικό πλαίσιο των Παιδικών Κατασκηνώσεων στην Κύπρο

Η λειτουργία των παιδικών κατασκηνώσεων στην Κύπρο αναδεικνύεται ως ένα ζήτημα με σοβαρά κενά ασφαλείας και οργάνωσης, ιδιαίτερα μετά από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού. Το βασικό πρόβλημα είναι η απουσία ενός ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου που να ρυθμίζει τη λειτουργία τους.

Το γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού έχει επισημάνει επανειλημμένα την ανάγκη για άμεση θεσμική ρύθμιση (Έκθεση 2020 και Δημόσια Τοποθέτηση 2023), καθώς εδώ και χρόνια δεν υπάρχει νομοθεσία για τις κατασκηνώσεις, κάτι που καθιστά αδύνατο τον έλεγχο τους. Επιπλέον τονίζει ότι το κράτος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του βάσει της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Από το 2021, υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση νόμου από τον βουλευτή κον Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, η οποία παραμένει δυστυχώς ανεκμετάλλευτη. Ο ίδιος ο κύριος Θεοπέμπτου χαρακτηριστικά έχει αναφέρει – δηλώσει ότι είχε «επικοινωνήσει με αρκετούς φορείς, για τις κατασκηνώσεις, ανάμεσα σε αυτούς και το γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού, ενώ όταν συζητήθηκε, φάνηκε ότι” είχε “την υποστήριξη και των μελών της Επιτροπής Παιδείας», «[...] και όλοι οι αρμόδιοι φορείς συμφωνούν στο ότι υπάρχει νομοθετικό κενό και ότι πρέπει να προχωρήσει το θέμα». Όμως «[...] κανένας δεν δέχθηκε να αναλάβει την ευθύνη για τη νομοθεσία. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με θέσπιση της νομοθεσίας χωρίς Υπουργείο [...]». (19/08/2024 και 29/07/2025)

Βασικές προβλέψεις της προτεινόμενης νομοθεσίας

Η πρόταση νόμου του βουλευτή των Οικολόγων περιλαμβάνει σημαντικές διατάξεις για την ασφάλεια και τη λειτουργία των κατασκηνώσεων:

Πυρασφάλεια και Εκκένωση: Προβλέπεται η υποχρεωτική εγκατάσταση και συντήρηση πυροσβεστικών μέσων, όπως πυροσβεστήρες και πυροσβεστικά δίκτυα. Οι χώροι πρέπει να είναι καθαροί από εύφλεκτα υλικά και να διαθέτουν σαφείς διαδρομές διαφυγής. Η πρόταση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση του προσωπικού για την άμεση αντίδραση σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ωστόσο, πρόσφατες μαρτυρίες γονέων και μαθητών έδειξαν ότι δεν υπήρχαν σχέδια εκκένωσης και το προσωπικό δεν γνώριζε τι να κάνει. Η Πολιτική Άμυνα επιβεβαιώνει την απουσία νομοθετικού πλαισίου και επαρκούς προετοιμασίας για την εκκένωση σε περίπτωση ανάγκης.
Σύσταση Επιτροπής Ελέγχου: Προτείνεται η δημιουργία μιας Επιτροπής Ελέγχου Παιδικής Κατασκήνωσης, η οποία θα αποτελείται από εκπροσώπους συγκεκριμένων Υπουργείων, Υπηρεσιών και Τμημάτων.
Προδιαγραφές Χώρων: Οι χώροι των κατασκηνώσεων θα πρέπει να έχουν περίφραξη για λόγους ασφαλείας, πρόσβαση σε πόσιμο νερό και αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις για μαγειρείο, τραπεζαρία και χώρους υγιεινής.
Προσωπικό: Η πρόταση καθορίζει κριτήρια για το προσωπικό, όπως το να έχει καθαρό ποινικό μητρώο και να μην είναι καταχωρημένο στο αρχείο για σεξουαλικά αδικήματα ή παιδική πορνογραφία. Επιπλέον, τουλάχιστον δύο άτομα από το προσωπικό πρέπει να έχουν πιστοποιητικό πρώτων βοηθειών διάρκειας τουλάχιστον 32 ωρών. «Σήμερα, όχι μόνο δεν ελέγχει κανείς αν τα άτομα που εργάζονται στις κατασκηνώσεις γνωρίζουν έστω τα στοιχειώδη από πρώτες βοήθειες [...], αλλά στις πλείστες των περιπτώσεων χρέη ομαδάρχη αναλαμβάνουν νεαροί ενήλικες ή ακόμη και ανήλικοι 16-17 ετών, οι οποίοι έχουν συμμετάσχει και στο παρελθόν στην εν λόγω κατασκήνωση ως κατασκηνωτές και τώρα έχουν αναλάβει να προσέχουν άλλα παιδιά» (Θεοπέμπτου, 29/07/2025)

Εισηγήσεις για βελτίωση του Νομοσχεδίου

Αν και το προτεινόμενο νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχουν σημεία που χρήζουν βελτίωσης:

Εξειδίκευση Προσόντων Προσωπικού: Οι όροι «παιδαγωγικό υπόβαθρο» και «κοινωνική εκπαίδευση» είναι πολύ γενικοί. Θα πρέπει να οριστούν πιο συγκεκριμένα προσόντα ή πιστοποιητικά.
Σύνθεση της Επιτροπής Ελέγχου: Η Επιτροπή δεν περιλαμβάνει εκπροσώπους από φορείς παιδικής προστασίας, ψυχολόγους ή παιδαγωγικούς συμβούλους, κάτι που θα ενίσχυε την έμφαση στην ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Διαδικασία Υποβολής Παραπόνων: Η πρόβλεψη για υποβολή παραπόνου στον επόπτη της κατασκήνωσης μπορεί να μην είναι κατάλληλη. Προτείνεται η δημιουργία ενός ανεξάρτητου και εμπιστευτικού διαύλου επικοινωνίας, όπως μια ειδική γραμμή στο Υπουργείο ή στον Συνήγορο του Παιδιού.
Ελάχιστος Αριθμός Προσωπικού: Το νομοσχέδιο δεν καθορίζει ελάχιστες αναλογίες προσωπικού προς αριθμό παιδιών, κάτι που αποτελεί βασικό παράγοντα για την ασφάλεια και την εποπτεία.
Ολοκληρωμένη Πολιτική Προστασίας Παιδιού: Πέρα από το ποινικό μητρώο, θα πρέπει να υπάρξει υποχρεωτική εκπαίδευση του προσωπικού στην αναγνώριση σημείων κακοποίησης και στη διαχείριση δύσκολων συμπεριφορών.
Προσβασιμότητα και Συμπερίληψη: Η Επίτροπος των Δικαιωμάτων του Παιδιού έχει ζητήσει την εισαγωγή της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων και της υποχρέωσης για παροχή εύλογων προσαρμογών για παιδιά με αναπηρία.
Ιατροφαρμακευτική Περίθαλψη: Υποχρεωτική παρουσία ιατρικού ή/και νοσηλευτικού λειτουργού (επισκέπτη υγείας) με βάση το πληθυσμιακό μέγεθος κατασκηνωτικού χώρου και την απόσταση του κατασκηνωτικού χώρου από το πλησιέστερο νοσοκομείο ή κέντρο υγείας. Επιπλέον να ρυθμιστούν νομοθετικά οι στρεβλώσεις που δημιουργεί το ΓΕΣΥ σε σχέση με τις κατασκηνώσεις, ώστε να εκλείψουν.

Η θέσπιση υψηλών προτύπων για τις παιδικές κατασκηνώσεις θα αποτελέσει ένα μήνυμα εμπιστοσύνης προς τους γονείς και μια επένδυση στην ευημερία των παιδιών. Κλείνοντας υπενθυμίζουμε το γεγονός ότι το Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού ζητά από την πολιτεία να αναλάβει δράση άμεσα, χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των παιδιών στην προστασία, την ασφάλεια και την υγεία.