ΙατροίΔιατροφολόγοιΑισθητικοίΝοσηλευτήριαΔιαγνωστικάΧημείαΦαρμακείαΓυμναστήριαΑσφάλειες

Θεραπεία φοβιών στα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού

26 Ιανουαρίου 2022, 09:00

images

Πρωτοποριακή μελέτη εκπόνησε η Δρ Χάρις Καρνέζη και ο καθηγητής Kevin Tierney με τίτλο “Treating specific phobias in high functioning children with autism, using the Cognitive Behaviour Drama (CBD) model: A case study”, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Practice Innovations της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας. 

Η μελέτη -που υλοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου- προτείνει το μοντέλο του Γνωσιακού Συμπεριφορικού Δράματος (ΓΣΔ) ως μέσο αντιμετώπισης μίας από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη θεραπεία παιδικών φοβιών -αυτή της έλλειψης κινήτρου και της αντίστασης στη θεραπεία-.

Το άρθρο περιγράφει πώς το μοντέλο ΓΣΔ παρείχε το κίνητρο σε ένα 6χρονο αγόρι, τον Έρικ με διάγνωση αυτισμού, να συμμετάσχει σε μια διαδικασία σταδιακής έκθεσης στο φοβικό ερέθισμα (κομμωτήριο στην συγκεκριμένη περίπτωση), που οδήγησε στην πλήρη εξάλειψη του φόβου του, καθώς και στη διατήρηση των αποτελεσμάτων της θεραπείας για έναν χρόνο μετά την παρέμβαση. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης υποστηρίζουν προγενέστερες μελέτες των Καρνέζη και Tierney αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του ΓΣΔ στην αντιμετώπιση ειδικών φοβιών σε παιδιά με διαταραχές αυτιστικού φάσματος.

Ο μικρός Έρικ είχε πάνω από ένα χρόνο να κόψει τα μαλλιά του, εξαιτίας της φοβίας του για τo κούρεμα, όταν ξεκίνησε την παρέμβαση και όχι μόνο δεν είχε καμία επιθυμία να αντιμετωπίσει τη φοβία του, αλλά η παραμικρή αναφορά στο θέμα μπορούσε να οδηγήσει σε θερμό επεισόδιο (εκρήξεις θυμού/κλάματα). 

Ωστόσο, μέσα στο πλαίσιο της φανταστικής ιστορίας, δεν δίστασε να αντιμετωπίσει τον τρομερό Ψαλιδοχέρη (φοβικό ερέθισμα) και να κουρευτεί προκειμένου να σώσει το αγαπημένο του λιονταράκι που ήταν παγιδευμένο. Η ικανοποίησή του μάλιστα που τα κατάφερε, έγινε ιδιαιτέρως αντιληπτή στις επόμενες συνεδρίες, καθώς αποζητούσε επίμονα τον Ψαλιδοχέρη για να κουρευτεί ξανά και μιλούσε ακατάπαυστα για τα οφέλη του κουρέματος. Η στάση του αυτή είναι ενδεικτική της καίριας σημασίας που έχει για την αυτοεκτίμηση και αυτοεικόνα ενός παιδιού, η άμεση αντιμετώπιση φοβιών, ακόμα και όταν αυτές δεν επηρεάζουν την λειτουργικότητά του στην καθημερινότητα, όπως στην περίπτωση του Έρικ.

Το θεραπευτικό πρωτόκολλο του ΓΣΔ συνδυάζει γνωσιακές και συμπεριφορικές προσεγγίσεις, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την εξάλειψη φοβιών κυρίως σε ενήλικες, με την τέχνη του δράματος. Στόχος η δημιουργία ενός προγράμματος προσαρμοσμένου αναπτυξιακά σε μικρότερα παιδιά που δεν έχουν την ψυχοσυναισθηματική ωριμότητα να ανταποκριθούν και να ωφεληθούν από τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία στην κλασική της μορφή. 

Μέσα από διαδραστικές περιπέτειες βασισμένες στα ειδικά ενδιαφέροντά τους, επιχειρείται η δημιουργία ενός φανταστικού πλαισίου που θα δελεάσει ακόμα και τα πιο απρόθυμα παιδιά να συμμετέχουν στη θεραπευτική διαδικασία, η οποία είναι δομημένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να τους παρέχει τις δεξιότητες και το κίνητρο να αντιμετωπίσουν το  φοβογόνο ερέθισμα.

Πρόκειται ίσως για τη μοναδική μελέτη για φοβίες στην παγκόσμια βιβλιογραφία όπου ο στόχος της θεραπείας δεν γνωστοποιείται στον θεραπευόμενο, δεν συζητείται κατά τη διάρκεια της θεραπείας και η συναίνεσή του δεν αποτελεί προϋπόθεση συμμετοχής, αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της στοχοθεσίας της παρέμβασης. Η απόκρυψη μάλιστα του θεραπευτικού στόχου από τα παιδιά, αποτελεί το βασικό πυλώνα της επιτυχίας του ΓΣΔ, που έχει ως πρωταρχικό στόχο να τονώσει την αυτοεκτίμησή τους δίνοντας έμφαση στις δυνατότητες και όχι στις δυσκολίες και στα ελλείμματά τους. 

Συγχρόνως, τους επιτρέπει να υιοθετήσουν μέσα στη φανταστική ιστορία, μια διαφορετική ταυτότητα και κατ’ επέκταση συμπεριφορά (του ατρόμητου υπερήρωα που ξεπερνάει όλα τα εμπόδια), από αυτήν που έχουν στην πραγματική τους ζωή, σπάζοντας έτσι τη συμπεριφορική αλυσίδα που συνδέει το φοβικό ερέθισμα με την δυσλειτουργική συμπεριφορά/αντίδραση.

Τέλος, η αποσιώπηση του στόχου παρέμβασης διευκολύνει και επιταχύνει την δημιουργία μιας καλής θεραπευτικής σχέσης, αφού το παιδί δεν βλέπει τη συνεδρία ως απειλή και το θεραπευτή ως αντίπαλο, αλλά ως ισότιμο συμπαίκτη και συν-δημιουργό μιας περιπέτειας στην οποία έχει τον έλεγχο και βιώνει την ικανοποίηση της επιτυχίας. 

ΠΗΓΗ                                                                                                                                                                        

JOURNAL: PRACTICE INNOVATIONS, December 2021, American Psychological Association.

Σχετικά Άρθρα