Πρόσφατη μεγάλη μελέτη αποσαφηνίζει τη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας, διατροφής και άσκησης
20 Αυγούστου 2025, 07:00

Τα ποσοστά παχυσαρκίας συνεχίζουν να αυξάνονται, ιδίως στο δυτικό κόσμο. Μόνο στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 40% των ενηλίκων στις ΗΠΑ θεωρούνταν παχύσαρκοι το 2023, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Οι επιστήμονες καταβάλλουν διαρκή προσπάθεια για να κατανοήσουν τα αίτια στα οποία οφείλεται αυτό το ζήτημα δημόσιας υγείας. Μία ομάδα 65 επιστημόνων από όλο τον κόσμο δημοσίευσε μια σημαντική μελέτη που εξηγεί τις βαθύτερες αιτίες της παχυσαρκίας.
Η μελέτη περιλαμβάνει δεδομένα από περισσότερους από 4.500 ενήλικες που ζουν σε 35 χώρες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολυπολιτισμικότητα. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη έπιναν νερό που περιείχε ισότοπα, γεγονός που επέτρεπε στους επιστήμονες να μετρήσουν ακριβώς πόση ενέργεια κατανάλωναν κάθε μέρα. Αυτές οι μετρήσεις λάμβαναν υπόψη τις θερμίδες που απαιτούσε ο οργανισμός των συμμετεχόντων για την εκτέλεση βασικών λειτουργιών, όπως ο καρδιακός παλμός και η αναπνοή, και σωματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων άσκησης ή/και χειρωνακτικής εργασίας.
Λαμβάνοντας υπόψη το σωματότυπο του εκάστοτε συμμετέχοντα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι άτομα από πληθυσμούς με υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και χαμηλότερα επίπεδα δραστηριότητας έκαιγαν ελαφρώς λιγότερη ενέργεια σε σύγκριση με πληθυσμούς με χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και υψηλότερα επίπεδα δραστηριότητας. Ουσιαστικά, ένας αγρότης ο οποίος καταπονείται σωματικά κατά την εργασία του καίει περίπου τόση ενέργεια όσο ένας υπάλληλος γραφείου.
Αυτό το εύρημα αποτελεί ισχυρή απόδειξη ότι η διατροφή - και όχι η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας - είναι η κύρια αιτία της παχυσαρκίας σήμερα, εξήγησε ο Herman Pontzer, κύριος ερευνητής και καθηγητής στο Τμήμα Εξελικτικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Duke.
«Είναι σαφές ότι οι αλλαγές στη διατροφή, και όχι τα μειωμένα επίπεδα δραστηριότητας, είναι η κύρια αιτία της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες».
Μάλιστα, ορισμένες από τις προηγούμενες έρευνες του Pontzer είχαν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο οργανισμός μας τείνει να προσαρμόζει τον τρόπο με τον οποίο δαπανά ενέργεια για να διατηρήσει τη συνολική καύση θερμίδων σχετικά σταθερή. Εάν δαπανούμε περισσότερη ενέργεια σε σωματική δραστηριότητα, ο οργανισμός μας θα προσαρμοστεί ώστε να δαπανά λιγότερη ενέργεια σε άλλες εργασίες.
Επιπλέον, μία δεύτερη ανάλυση ορισμένων από τα δεδομένα της μελέτης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, σε περιοχές στις οποίες οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, παρατηρούνται υψηλότερα ποσοστά σωματικού λίπους.
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να αθλούμαστε. Τα στοιχεία είναι σαφή: η άσκηση είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βελτιώσετε τη συνολική σας υγεία. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, το μήνυμα που πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι σαφές: Η υγιεινή διατροφή είναι αυτή που βοηθά στην απώλεια βάρους, όχι τα προγράμματα γυμναστικής.