Παχυσαρκία, υπερβαρότητα και δίαιτες με υψηλά λιπαρά "τρέφουν" τον καρκίνο του μαστού
20 Οκτωβρίου 2025, 09:00
Ερευνητές του Ινστιτούτου Καρκίνου Huntsman στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα ανακάλυψαν ότι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα λιπίδια που συντελούν στην ανάπτυξή του. Αυτά τα λιπαρά οξέα, χαρακτηριστικό γνώρισμα της παχυσαρκίας, φαίνεται να τροφοδοτούν την ανάπτυξη των όγκων. Η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ (National Cancer Institute) και πραγματοποιήθηκε σε προκλινικά μοντέλα ποντικών, δείχνει ότι οι ασθενείς και οι επιζώντες καρκίνου του μαστού με παχυσαρκία θα μπορούσαν να ωφεληθούν από θεραπείες που μειώνουν τα επίπεδα λιπιδίων, ενώ δίαιτες υψηλές σε λιπαρά, όπως η κετογονική δίαιτα, μπορεί να είναι επιβλαβείς γι’ αυτούς.
Η Keren Hilgendorf, PhD, ερευνήτρια στο Huntsman Cancer Institute και επίκουρη καθηγήτρια Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα, δήλωσε:
«Το σημαντικό εδώ είναι ότι οι άνθρωποι έχουν υποτιμήσει τη σημασία των λιπών και των λιπιδίων στο ευρύτερο πλαίσιο της παχυσαρκίας. Η μελέτη μας δείχνει ότι τα καρκινικά κύτταρα του μαστού είναι πραγματικά “εθισμένα” στα λιπίδια, και η αφθονία αυτών των λιπιδίων σε ασθενείς με παχυσαρκία είναι ένας από τους λόγους που ο καρκίνος του μαστού είναι πιο συχνός και πιο επιθετικός σε αυτούς τους ασθενείς».
Τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα, μια κατάσταση γνωστή ως υπερλιπιδαιμία, συχνά συνοδεύουν την παχυσαρκία. Η Hilgendorf και οι συνεργάτες της, Amandine Chaix, PhD (επίκουρη καθηγήτρια διατροφής και ολοκληρωμένης φυσιολογίας), και Greg Ducker, PhD (επίκουρος καθηγητής βιοχημείας), μελέτησαν ποντίκια που τρέφονταν με δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, καθώς και άλλα γενετικά τροποποιημένα ώστε να εμφανίζουν υπερλιπιδαιμία χωρίς τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της παχυσαρκίας, όπως αυξημένα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης. Και στις δύο περιπτώσεις, η περίσσεια λιπιδίων από μόνη της ήταν αρκετή για να επιταχύνει την ανάπτυξη των όγκων.
«Η ιδέα είναι ότι τα λιπίδια, τα οποία σχηματίζουν την επιφανειακή μεμβράνη των κυττάρων, λειτουργούν σαν δομικά υλικά», εξήγησε η Chaix. «Αν ένα κύτταρο λάβει σήμα να πολλαπλασιαστεί και υπάρχουν περισσότερα “δομικά υλικά” διαθέσιμα, τότε ο όγκος θα αναπτυχθεί ευκολότερα. Βλέπουμε ότι μια υψηλή ποσότητα λιπιδίων διευκολύνει αυτή την ανάπτυξη».
Όταν οι ερευνητές μείωσαν τα επίπεδα λιπιδίων στα ποντίκια, η ανάπτυξη των όγκων επιβραδύνθηκε, ακόμη και παρουσία υψηλής γλυκόζης και ινσουλίνης. Παρόλο που ο μεταβολισμός των ποντικών διαφέρει από αυτόν των ανθρώπων, τα ευρήματα μπορεί να υποδεικνύουν νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις ή διατροφικές συστάσεις για τον έλεγχο της ανάπτυξης του καρκίνου.
«Πιστεύουμε ότι αυτό έχει θεραπευτικές προεκτάσεις, γιατί αν μπορούμε να μειώσουμε τα λιπίδια – κάτι που ήδη ξέρουμε πώς να κάνουμε, για παράδειγμα με φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη – ίσως μπορέσουμε να επιβραδύνουμε την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Αν στοχεύσουμε τα υψηλά επίπεδα λίπους στο αίμα, ο καρκίνος “πεινάει”, γιατί τα λιπίδια δεν τον τροφοδοτούν πια», δήλωσε η Hilgendorf. «Ωστόσο, αν και τα αποτελέσματα στα ποντίκια ήταν εντυπωσιακά, υπάρχουν σαφείς περιορισμοί στο να προβάλουμε αυτά τα ευρήματα απευθείας στους ανθρώπους. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες με ανθρώπινα δείγματα και ασθενείς για να επιβεβαιωθούν οι υποθέσεις μας».
Τα αποτελέσματα μπορεί επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς και οι επιζώντες καρκίνου με παχυσαρκία διαχειρίζονται το βάρος τους. Οι γιατροί συχνά ενθαρρύνουν την απώλεια βάρους για να μειώσουν τον κίνδυνο επανεμφάνισης ή εξάπλωσης του καρκίνου, αλλά υπάρχουν λίγα δεδομένα σχετικά με το ποιες δίαιτες είναι πιο ασφαλείς ή αποτελεσματικές.
Πολλοί ασθενείς σκέφτονται την κετογονική δίαιτα, η οποία βασίζεται στην υψηλή πρόσληψη λίπους και τη χαμηλή κατανάλωση υδατανθράκων, προκαλώντας μια μεταβολική κατάσταση που ονομάζεται κέτωση, όπου το σώμα καίει λίπος αντί για υδατάνθρακες για ενέργεια.
Η ερευνητική ομάδα προειδοποιεί ότι, παρόλο που τέτοιες δίαιτες μπορούν να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους, οι ασθενείς θα πρέπει να αξιολογούν προσεκτικά τη συνολική τους μεταβολική υγεία πριν τις υιοθετήσουν.
Η μελέτη υποδηλώνει επίσης ότι τα λιπίδια μπορεί να τροφοδοτούν την ανάπτυξη όγκων και σε ασθενείς με παχυσαρκία που έχουν άλλους τύπους καρκίνου, όπως καρκίνο ωοθηκών ή παχέος εντέρου. Η ερευνητική ομάδα σκοπεύει να εξετάσει προκλινικά το πώς τα φάρμακα κατά των λιπιδίων θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία, καθώς και να κατανοήσει καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο τα λιπίδια «τρέφουν» τα καρκινικά κύτταρα.
