Η κατάλληλη διατροφή υποστηρίζει τη θεραπεία της παχυσαρκίας με GLP-1

Νέα μελέτη από τον Mozaffarian και συνεργάτες (2025), εκπροσωπώντας κορυφαίους ιατρικούς και διατροφικούς φορείς, αναδεικνύει πόσο κρίσιμη είναι η κατάλληλη/σωστή διατροφή και οι υγιεινές συνήθειες για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των φαρμάκων GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1) για την παχυσαρκία. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική απώλεια βάρους και βελτίωση της καρδιαγγειακής και μεταβολικής υγείας, αλλά πολλοί αντιμετωπίζουν παρενέργειες, ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, απώλεια μυών και οστών, υψηλό κόστος και δυσκολία στη συνέχιση της θεραπείας. 

«Όμως η προγραμματισμένη, τεκμηριωμένη διατροφική και συμπεριφορική υποστήριξη μπορεί να κάνει τη θεραπεία με GLP-1 πιο αποτελεσματική και πιο βιώσιμη» εξηγεί η Δήμητρα Ευθυμιοπούλου Διαιτολόγος-Διατροφολόγος και συνεχίζει:

1. Θεραπεία με GLP-1 και το κλινικό της πλαίσιο

Φάρμακα όπως η σεμαγλουτίδη (semaglutide), η λιραγλουτίδη (liraglutide) και η τιρζεπατίδη (tirzepatide) έχουν μεταμορφώσει τη φροντίδα της παχυσαρκίας, βοηθώντας τους ασθενείς να χάσουν 5–18% του βάρος τους και να βελτιώσουν παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με καρδιακές παθήσεις, υπνική άπνοια και μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Ωστόσο, τα αποτελέσματα στην καθημερινή πράξη δεν είναι πάντα τόσο ισχυρά, και πολλοί διακόπτουν νωρίς το φάρμακο. Η μελέτη επισημαίνει ότι το φάρμακο από μόνο του σπάνια λύνει μακροπρόθεσμα προβλήματα βάρους. Συνήθη εμπόδια περιλαμβάνουν γαστρεντερικές παρενέργειες, ανεπαρκή πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και πρωτεΐνης, απώλεια μυϊκής μάζας, υψηλό κόστος και περιορισμένη διατροφική καθοδήγηση. Οι συγγραφείς τονίζουν ότι η θεραπεία με GLP-1 λειτουργεί καλύτερα όταν συνδυάζεται με δομημένη διατροφική και συμπεριφορική υποστήριξη.

2. Φυσιολογικές και πρακτικές προκλήσεις

Τα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα και διάρροια,είναι ο κυριότερος λόγος διακοπής θεραπείας με GLP-1. Επειδή τα φάρμακα αυτά επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου και επηρεάζουν τα σήματα της όρεξης, οι ασθενείς μπορεί να καταναλώνουν πολύ λιγότερες θερμίδες, αυξάνοντας τον κίνδυνο αφυδάτωσης ή νεφρικών προβλημάτων. Όταν η πρόσληψη θερμίδων μειώνεται κατά 20–40%, ιδιαίτερα κάτω από 1200–1800 θερμίδες την ημέρα, καθίσταται δύσκολο να καλυφθούν βασικές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και πρωτεΐνη. Πολλοί ξεκινούν ήδη με χαμηλής ποιότητας δίαιτα, επιδεινώνοντας το πρόβλημα.

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι έως και το ένα τέταρτο του βάρους που χάνεται με GLP-1 μπορεί να είναι μυς, ενώ η οστική απώλεια είναι πιο έντονη σε ηλικιωμένους ή σε λιγότερο δραστήριους ενήλικες. Η μελέτη τονίζει ότι η ποιότητα της απώλειας βάρους είναι εξίσου σημαντική με τον αριθμό στη ζυγαριά. Για την προστασία μυών και οστών, συνιστώνται τακτική προπόνηση δύναμης και πρόσληψη πρωτεΐνης περίπου 1,2–1,6 g/kgπροσαρμοσμένου σωματικού βάρους.

Το κόστος αποτελεί επίσης εμπόδιο και ένα λόγο που πολλοί τη διακόπτουν μέσα σε λίγους μήνες. Χωρίς υποστήριξητρόπουζωής, τομεγαλύτερομέροςτου χαμένου βάρους επιστρέφειμέσα σεένα χρόνομετάτηδιακοπή. Αυτόενισχύειτην ανάγκηδιατροφικής και συμπεριφορικής καθοδήγησης.

3. Διατροφικές προτεραιότητες και κλινική εφαρμογή

Η οδηγία προτείνει τη χρήση του πλαισίου 5As, Assess, Advise, Agree, Assist, Arrange (Αξιολόγηση, Ενημέρωση, Συμφωνία, Υποστήριξη, Οργάνωση) για τη φροντίδα:

• Αξιολόγηση (Assess): Αξιολόγησητηςσυνολικήςυγείας, ποιότητας διατροφής, συνηθειών, σωματικής και ψυχικήςυγείας,.

• Ενημέρωση (Advise): Ενημέρωση ότι οι μόνιμες αλλαγές τρόπου ζωής αποτελούν τη βάση της θεραπείας και τα φάρμακα λειτουργούν υποστηρικτικά.

• Συμφωνία (Agree): Συμφωνία σε κοινά, πολιτισμικά προσαρμοσμένα διατροφικά πλάνα.

• Υποστήριξη (Αssist): Υποστήριξη των ασθενών για την αντιμετώπιση εμποδίων όπως το κόστος και η περιορισμένη πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα.

• Οργάνωση (Arrange): Οργάνωση συνεχούς υποστήριξης από διαιτολόγους, ειδικούς συμπεριφοράς και επαγγελματίες άσκησης.

Η διατροφική συμβουλευτική πρέπει να βοηθά τους ασθενείς να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά ενώ παράλληλα καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες. Οι συγγραφείς συστήνουν έμφαση σε ελάχιστα επεξεργασμένα, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και άπαχες πρωτεΐνες, και μείωση των επεξεργασμένων κρεάτων, ζαχαρούχων ποτών και υπερεπεξεργασμένωντροφίμων. Μικρά, συχνάγεύματα, επαρκήςενυδάτωση και συμπληρώματα όπως βιταμίνη D, ασβέστιο και B12 όταν χρειάζεται, μπορούν να μειώσουνσυμπτώματα και να αποτρέψουνελλείψεις. Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη και άσκησημε αντιστάσεις παραμένουν απαραίτητα για τηδιατήρησητηςάλιπηςσωματικήςμάζας.

4. Διαχείριση παρενεργειών και διατροφικής συμπεριφοράς που συνδέονται με GLP-1

Για τη διαχείριση γαστρεντερικών προβλημάτων, η μελέτη προτείνει αργή αύξηση δόσεων, επαρκή πρόσληψη υγρών και μικρά, χαμηλά σε λιπαρά γεύματα. Οι φυτικές ίνες, το μαγνήσιο ή τα ωσμωτικά καθαρτικά (osmotic laxatives) μπορούν να βοηθήσουν στη δυσκοιλιότητα. Τα φάρμακα GLP-1 επηρεάζουν επίσης τον τρόπο που ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στην πείνα και στις λιγούρες.  

5. Ενσωμάτωσηάσκησης και παρεμβάσεωντρόπου ζωής

Η άσκηση ιδίως η προπόνηση δύναμης, είναι κρίσιμη για προστασία μυών και οστών κατά την απώλεια βάρους. Η οδηγία συνιστά τουλάχιστον τρεις εβδομάδες συνεδρίες αντιστάσεων και 150 λεπτά μέτριας αερόβιας άσκησης. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο συνδυασμός GLP1 με δομημένη άσκηση όχι μόνο διατηρεί την οστική πυκνότητα αλλά και ενισχύει την απώλεια λίπους και μειώνει τη φλεγμονή, σε σχέση με το φάρμακο μόνο του.

Άλλοι παράγοντες τρόπου ζωής -καλός ύπνος, διαχείριση στρες, αποφυγή επιβλαβών ουσιών και ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί- υποστηρίζουν καλύτερησυμμόρφωση και συνολικήευεξία. Τεχνικέςγνωσιακήςσυμπεριφορικήςθεραπείας και συνειδητότητας μπορούν να βελτιώσουντηνψυχολογική ανθεκτικότητα και να μειώσουντονκίνδυνο υποτροπής.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Ο Mozaffarian και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν ένα ευρύ, ολοκληρωμένο σχέδιο που συνδυάζει φαρμακευτική αγωγή και ιατρική τρόπου ζωής (LifestyleMedicine) για τη διαχείριση της παχυσαρκίας. Αν και τα φάρμακα GLP-1 αποτελούν σημαντική πρόοδο, λειτουργούν καλύτερα όταν συνδυάζονται με σωστή διατροφή, τακτική σωματική δραστηριότητα και συμπεριφορική υποστήριξη. Το σχέδιο προτείνει εστίαση στην ποιότητα της διατροφής, την επαρκή πρόσληψη πρωτεΐνης και τη δομημένη άσκηση για τη μείωση παρενεργειών, την προστασία μυών και οστών και τη διατήρηση της απώλειας βάρους μακροπρόθεσμα. Η επιτυχής φροντίδα απαιτεί συνεργασία μεταξύ ειδικοτήτων και συνεχή συμμετοχή του ασθενούς. Με τον συνδυασμό φαρμακοθεραπείας και ολοκληρωμένων στρατηγικών βελτίωσης του τρόπου ζωής, η μελέτη επαναπροσδιορίζει την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας ως μια διαδικασία διατήρησης μακροχρόνιας υγείας και όχι απλώς ελέγχου σωματικού βάρους» καταλήγει η κ. Ευθυμιοπούλου.