Συμβολή ΠΚ σε έρευνες για μικροβιακή αντοχή
24 Νοεμβρίου 2025, 18:08
To Πανεπιστήμιο Κύπρου συμβάλλει με διάφορα προγράμματα και έρευνες στην παρακολούθηση, απομάκρυνση και επιτήρηση στο υδάτινο περιβάλλον των παθογόνων και άλλων γονιδίων αντοχής, πρωτοπορώντας έτσι στην έρευνα για τη μικροβιακή αντοχή (ΜΑ), αναφέρεται σε δελτίο Τύπου, με αφορμή τη Διεθνή Εβδομάδα Ενημέρωσης για τη ΜΑ (18–24 Νοεμβρίου).
Αναφέρεται συγκεκριμένα ότι το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών και Τεχνικών Διεργασιών & Συστημάτων Νερού (Γαία) του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος και το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Νερού Νηρέας του Πανεπιστημίου πρωτοπορούν με δράσεις που περιλαμβάνουν την παρακολούθηση παθογόνων και γονιδίων αντοχής στα λύματα και στους υδάτινους αποδέκτες, την απομάκρυνσή τους μέσω βιολογικών και χημικών διεργασιών, την ανάπτυξη συστημάτων επιτήρησης λυμάτων ως εργαλείο δημόσιας υγείας και τη σύνδεση περιβαλλοντικών και κλινικών δεδομένων στο πλαίσιο του One Health.
Δράσεις στη Λάρνακα
Στο δελτίο Τύπου αναφέρεται συγκεκριμένα ότι ο Επαρχιακός Οργανισμός Αυτοδιοίκησης Λάρνακας (ΕΟΑΛ) χρηματοδοτεί το ερευνητικό έργο Wastewater-Based Public Health Sentinel που εντάσσεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με συνολικό προϋπολογισμό €250.000 και διάρκεια 36 μηνών (έναρξη: Οκτώβριος 2022).
Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη και η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης της δημόσιας υγείας μέσω των αστικών λυμάτων, με έμφαση στον εντοπισμό παθογόνων μικροοργανισμών και γονιδίων μικροβιακής αντοχής, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης της δημόσιας υγείας στη Λάρνακα.
Η επιτήρηση πραγματοποιήθηκε σε επιλεγμένα σημεία της πόλης, όπως αστικές και τουριστικές ζώνες, το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, το Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας και η κεντρική μονάδα επεξεργασίας αστικών λυμάτων.
Μέσα από την ανάλυση της παρουσίας παθογόνων και παραγόντων μικροβιακής αντοχής κλινικού ενδιαφέροντος στα λύματα, το έργο προσφέρει κρίσιμα δεδομένα για τη κατάσταση της υγείας των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης.
Δράσεις στη Λευκωσία
Επίσης το Πανεπιστήμιο Κύπρου, μέσω του Εργαστηρίου ΓΑΙΑ, συμμετέχει ως βασικός εταίρος στο έργο SPORE-MED, ένα πολυεθνικό έργο προϋπολογισμού €3,4 εκατομμυρίων (2024–2027), με δικό του προϋπολογισμό €287.500 και έχει την αποκλειστική ευθύνη για την επιδημιολογική επιτήρηση λυμάτων (wastewater-based surveillance) στη Λευκωσία.
Η επιτήρηση υλοποιείται σε τρία στρατηγικής σημασίας σημεία της πόλης και συγκεκριμένα στη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων Βαθιάς Γωνιάς, στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής Πουρνάρα, καλύπτοντας τον γενικό αστικό πληθυσμό, τους νοσοκομειακούς ασθενείς και κοινότητες με υψηλή κινητικότητα και συνεχείς πληθυσμιακές μετακινήσεις.
Παράλληλα, αξιοποιούνται κλινικά δεδομένα μικροβιακής αντοχής ώστε τα περιβαλλοντικά και κλινικά σήματα να συνδεθούν σε ένα ενιαίο πλαίσιο ανάλυσης, ενισχύοντας τόσο την έγκαιρη προειδοποίηση όσο και την κατανόηση της δυναμικής μετάδοσης της AMR στο πλαίσιο της Ενιαίας Υγείας.
Το Εργαστήριο Γαία μελετά επίσης κρίσιμους μηχανισμούς που επηρεάζουν τη μεταφορά της ΜΑ στο περιβάλλον, καθώς και προηγμένες οξειδωτικές διεργασίες που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας του ανακτημένου νερού και στη μείωση της περιβαλλοντικής διασποράς ανθεκτικών παθογόνων.
Τι λένε τα στατιστικά στοιχεία
Στο δελτίο Τύπου τονίζεται ότι η Μικροβιακή Αντοχή αποτελεί μία από τις σοβαρότερες παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία. Τα μικρόβια αναπτύσσουν αντοχή ταχύτερα από την ανακάλυψη νέων θεραπειών, μετατρέποντας κοινές λοιμώξεις σε δυνητικά θανατηφόρες.
Το 2021 καταγράφηκαν 4,71 εκατομμύρια θάνατοι που συνδέονται με τη ΜΑ, εκ των οποίων 1,14 εκατομμύρια αποδόθηκαν άμεσα σε ανθεκτικά παθογόνα. Το 2023, 1 στις 6 επιβεβαιωμένες βακτηριακές λοιμώξεις στα νοσοκομεία παγκοσμίως ήταν ανθεκτική, ενώ μεταξύ 2018–2023 πάνω από 40% των αντιβιοτικών εμφάνισε αυξημένη αντοχή.
Στα υδατικά συστήματα και στα αστικά λύματα συσσωρεύονται και μεταφέρονται παθογόνα και γονίδια αντοχής, αποτελώντας κρίσιμους δείκτες για την κατανόηση της εξάπλωσης της ΜΑ.
