Νιώθουν τύψεις για την σπατάλη τροφίμων οι Κύπριοι

Τύψεις προκαλεί στους καταναλωτές στην Κύπρο το πέταγμα φαγητών και τροφίμων στα σκουπίδια, σύμφωνα με 3^η παγκύπρια έρευνα για τη σπατάλη τροφίμων, καθώς στο μέσο κυπριακό νοικοκυριό το 50% των αποβλήτων είναι απορρίμματα τροφίμων.

Η 3^η παγκύπρια έρευνα για τη σπατάλη τροφίμων διεξήχθη την περίοδο 28 Φεβρουαρίου με 2 Μαρτίου 2023 με τη μεθοδολογία CAWI (Computer Aided Web Interviewing). 

Συνολικά κάλυψε 510 άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω, τα οποία είτε είναι υπεύθυνα για τις αγορές τροφίμων, είτε για προετοιμασία φαγητού στο νοικοκυριό τους. Επίσης, η γεωγραφική κατανομή του δείγματος αντιστοιχεί με την πραγματική κατανομή του πληθυσμού. 

Τα ευρήματα της έρευνας ανέδειξαν ότι οι Κύπριοι καταναλωτές ευαισθητοποιούνται, αλλάζουν με μικρά βήματα και αναλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο θετικές ενέργειες για μείωση της σπατάλης τροφίμων.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας για αυτό το χρονικό διάστημα, τα κυριότερα αισθήματα που προκαλεί στους καταναλωτές το πέταγμα φαγητών και τροφίμων στα σκουπίδια είναι οι τύψεις (65%) και η άδικη σπατάλη λεφτών (50%), ενώ η ζημιά που προκαλείται στο περιβάλλον προβληματίζει μόνο το 30%.

Σημειώνεται ότι η πρόκληση τύψεων από την απόρριψη τροφίμων στα σκουπίδια διαχρονικά παρουσιάζει σημαντική αύξηση, ενώ το αίσθημα σπατάλης, αν και αναφέρεται από τα μισά νοικοκυριά, δεν παρουσιάζει σημαντική διαφοροποίηση διαχρονικά.

Ακόμη, το ποσοστό που δεν νιώθει κάτι όταν πετάει τρόφιμα στα σκουπίδια (5%) περιορίστηκε σε σχέση με το 2020 (10%), και παραμένει στα επίπεδα που καταγράφηκε το 2022 (4%).

Αγοράζουν περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζονται 

Τα αποτελέσματα της έρευνας αναφέρουν ότι οι αγοραστικές συνήθειες των Κυπρίων σε ότι αφορά τους λόγους για τους οποίους αγοράζουν περισσότερα τρόφιμα από ότι υπάρχει ανάγκη δεν φαίνεται να έχουν διαφοροποιηθεί.

Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές συνηθίζουν να αγοράζουν μεγαλύτερη ποσότητα τροφίμων από ότι χρειάζονται κυρίως γιατί θέλουν να διατηρούν αποθέματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (44%) και για να έχουν φαγητό σε περίπτωση που έχουν επισκέπτες στο σπίτι (36%).

Όπως αναφέρει η έρευνα, διαχρονικά καταγράφεται αύξηση στην ανάληψη θετικών ενεργειών που αφορούν την αγορά και διαχείριση τροφίμων, ενώ αντίθετα σε αρνητικές ενέργειες όπως, «όταν έχουμε φρέσκα πετάμε τα παλιά», παρουσιάζεται διαχρονική μείωση.

Σημαντική μείωση παρουσιάζεται επίσης και στο ποσοστό που ετοιμάζει/παραγγέλνει περισσότερο φαγητό όταν έχει καλεσμένους ή είναι σε έξοδο (2023: 52%, 2022: 61%), ενώ ταυτόχρονα αύξηση καταγράφεται στο ‘πακέτο’ φαγητού που περισσεύει σε εξόδους (πάντα/αρκετά συχνά: 2023: 52%, 2022: 44%).

Πετούν τρόφιμα λόγω ημερομηνίας λήξης

Ο κυριότερος λόγος που αλλοιώνονται τα τρόφιμα και πετιούνται στα σκουπίδια είναι η μη κατανάλωση τους πριν παρέλθει η ημερομηνία λήξης (47%), αναφέρουν οι περισσότεροι συμμετέχοντες, ενώ άλλοι λόγοι αφορούν ότι το φαγητό που περισσεύει χαλά και δεν είναι ασφαλές για κατανάλωση (31%), το ότι κάποια μέλη του νοικοκυριού δεν καταναλώνουν όλο το φαγητό τους (28%) και ότι τρόφιμα δεν αποθηκεύονται ορθά και αλλοιώνονται (28%).

Αν και το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει ότι δεν πετά στα σκουπίδια τρόφιμα, φρούτα ή λαχανικά, διαχρονικά παρουσιάζει οριακή αύξηση, στο σύνολο του δείγματος το κάθε νοικοκυριό πετά στα σκουπίδια περί το ένα πέμπτο (22%) των τροφίμων και φρέσκων φρούτων/λαχανικών που αγοράζει, ποσοστό που δεν διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των τριών κυμάτων.

Ταυτόχρονα, παρόλο που ενημερώνονται ότι στο μέσο κυπριακό νοικοκυριό το 50% των αποβλήτων είναι απορρίμματα τροφίμων, η πλειοψηφία των νοικοκυριών (83%), παραμένει όπως και πέρσι πεπεισμένη ότι στη δική τους περίπτωση τα απορρίμματα φαγητού είναι λιγότερα.

Επιπρόσθετα, το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει ότι δεν πετά στα σκουπίδια τρόφιμα, φρούτα ή λαχανικά, διαχρονικά παρουσιάζει οριακή αύξηση (2020:12%, 2022:15%, 2023:17%).

Κατά μέσο όρο το κάθε νοικοκυριό δηλώνει ότι πετά στα σκουπίδια περίπου το ένα πέμπτο (22%) των τροφίμων και φρέσκων φρούτων/ λαχανικών που αγοράζει, ποσοστό που δεν διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των τριών κυμάτων.

Ταυτόχρονα, παρόλο που οι συμμετέχοντες στις δύο τελευταίες έρευνες ενημερώνονται ότι στο μέσο κυπριακό νοικοκυριό το 50% των αποβλήτων είναι απορρίμματα τροφίμων, η πλειοψηφία των νοικοκυριών (83%), παραμένει όπως και πέρσι πεπεισμένη ότι στη δική τους περίπτωση τα απορρίμματα φαγητού είναι λιγότερα.

Άρα η υποεκτίμηση του προβλήματος της σπατάλης τροφίμων παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα αφού αυτό πιστεύουν περισσότεροι από 8 στους δέκα συμμετέχοντες.  

Στο σωστό δρόμο για μείωση σπατάλης

Παρόλα αυτά, όπως καταδεικνύει η μελέτη, τα νοικοκυριά κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση καθώς το ποσοστό που συχνά/πάντοτε πετάει φαγητό που περισσεύει στα σκουπίδια, οριακά μειώνεται (2020:18%, 2022:15%, 2023:16%).

Επίσης, οι συνήθειες οι οποίες παρουσιάζουν διαχρονικά αύξηση στη συχνότητα τους (τηρούνται σχεδόν πάντα και αρκετά συχνά) είναι η κατανάλωση τις επόμενες μέρες (2020:64%, 2022:72%, 2023:73%) και η χρήση για προετοιμασία άλλων φαγητών (2020:18%, 2022:25%, 2023:28%).

Άλλες ενέργειες που έχουν παρουσιάσει αύξηση είναι η διατήρηση περισσευμάτων στην κατάψυξη (2020:23%,  2022:32%, 2023;30%) και η χρήση περισσευμάτων ως τροφή για ζώα εκτροφής (2020:18%, 2022:21%, 2023:19%). 

Προστίθεται ότι η κατανάλωση φαγητού που μένει τις επόμενες ημέρες παραμένει σε ψηλά επίπεδα (73%), η χρήση υπολειμμάτων φαγητού για τροφή κατοικίδιων είναι επίσης αρκετά διαδεδομένη (33%), ενώ αρκετά κοινή είναι και η φύλαξη στην κατάψυξη για μελλοντική κατανάλωση (30%) και η χρήση φαγητού που περισσεύει για ετοιμασία άλλων φαγητών (28%).

Δεν γνωρίζουν για τη μέθοδο κομποστοποίησης

Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειοψηφία των νοικοκυριών δεν κάνει κομποστοποίηση (86%) και οι κύριοι λόγοι που αναφέρονται ως αιτιολογία είναι η έλλειψη γνώσης ως προς το πώς γίνεται η κομποστοποίηση (39%) και η έλλειψη χώρου (27%).

Σημειώνεται ότι οι συμμετέχοντες στην πλειοψηφία τους δηλώνουν πολύ ή αρκετά διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε πρωτοβουλίες για τη μείωση σπατάλης τροφίμων.

Συμμετοχή σε πρόγραμμα δωρεάς τροφίμων

Όπως αναφέρει η έρευνα, οι συμμετέχοντες στην πλειοψηφία τους δηλώνουν πολύ ή αρκετά διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε ένα δίκτυο μέσω του οποίου θα μπορούν να προσφέρουν τρόφιμα των οποίων κοντεύει ή έχει περάσει η ημερομηνία κατανάλωσης τους ως δωρεά για κατανάλωση σε άτομα που έχουν ανάγκη (68%), και για αγορά καλών σε ποιότητα, αλλά άσχημων σε εμφάνιση λαχανικών και φρούτων σε μειωμένες τιμές (57%).

Αντίθετα, ένα τρίτο των νοικοκυριών (32%) δεν ενδιαφέρεται και τόσο για συμμετοχή σε ένα τέτοιο πρόγραμμα.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Επιπλέον, η θετική προδιάθεση για συμμετοχή σε πρόγραμμα δωρεάς τροφίμων που κοντεύει ή έχει περάσει η ημερομηνία κατανάλωσης είναι ψηλότερη μεταξύ των νεαρότερων σε ηλικία καταναλωτών, των γυναικών, των ανώτερων οικονομικών στρωμάτων, των νοικοκυριών χωρίς παιδιά, και όσων διαμένουν σε διαμερίσματα.

Της Ουρανίας Στυλιανού