Μετάδοση ασθενειών από οθόνες αφής και αντικείμενα
09 Αυγούστου 2021, 06:00
Το κατά πόσο ένας ιός ζει σε μια συγκεκριμένη επιφάνεια, ποικίλει και εξαρτάται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως τη θερμοκρασία και τον τύπο της επιφάνειας, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το ιικό φορτίο.
«Υπάρχουν επιφάνειες στις οποίες ο ιός δεν ζει καθόλου και υπάρχουν επιφάνειες όπου ο ιός μπορεί να ζήσει ένα 24ωρο. Το ίδιο ισχύει για τις οθόνες αφής», όπως αναφέρει στο YgeiaWatch ο Δρ. Χρίστος Νικολαΐδης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Ουσιαστική λύση στη μετάδοση ασθενειών από τις οθόνες αφής, θα ήταν η αναβάθμιση "ανέπαφες οθόνες", υποστηρίζει μιλώντας στο YgeiaWatch ο Δρ. Ορέστης Γεωργίου, Marie S. Curie Fellow και μεταδιδακτορικός ερευνητής στην ερευνητική ομάδα ‘”IRIDA” του Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Οι δύο ακαδημαϊκοί συμμετείχαν σε νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό́ περιοδικό́ "Royal Society Open Science”, με τίτλο ‘Modelling Disease Transmission from Touchscreen User Interfaces’.
Η έρευνα κατέδειξε ότι το πρώτο και το δεύτερο άτομο που θα χρησιμοποιήσουν μια οθόνη αφής αμέσως μετά την χρήση της από κάποιο μολυσματικό επιβάτη στο αεροδρόμιο, έχουν αυξημένη πιθανότητα να μεταφέρουν τον ιό στα χέρια τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα μόλυνσης για το τρίτο άτομο που θα χρησιμοποιήσει την οθόνη.
Η έρευνα ασχολήθηκε όχι μόνο με ιούς, αλλά και με την μετάδοση βακτηριδίων και άλλων παθογόνων οργανισμών μέσω των οθονών αφής.
Μικρότερη η πιθανότητα μετάδοσης από επιφάνειες
Ο κ. Νικολαΐδης, εξήγησε ότι υπάρχουν οθόνες όπου ο ιός μπορεί να μείνει κάποια δευτερόλεπτα μέχρι και κάποια λεπτά, ωστόσο, στις οθόνες ο ιός δεν μπορεί να επιζήσει για ώρες.
Το ιικό φορτίο που θα μεταφερθεί σε μια οθόνη, εξαρτάται από το ιικό φορτίο που φέρει το άτομο που θα αγγίξει την οθόνη και το πόσο θα έρθει σε επαφή με την επιφάνεια. Οπότε, εάν το ιικό φορτίο είναι χαμηλό, ο ιός δεν θα επιβιώσει στην επιφάνεια, επεσήμανε.
Όπως ανέφερε, τα αεροδρόμια είναι χώροι χαμηλής υγιεινής και καθαρισμού και σχετικά μικροί χώροι σε σχέση με τον κόσμο που κυκλοφορεί στο χώρο. «Άρα είναι ένας ιδανικός και φιλικός χώρος για την κυκλοφορία παθογόνων οργανισμών και την μετάδοση επιδημιών», σημείωσε.
Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, η πιθανότητα να κολλήσουμε από κάποια επιφάνεια είναι πολύ πιο μικρή απ’ ότι είναι να κολλήσουμε με άμεση προσωπική επαφή με κάποιο άτομο. Συγκεκριμένα 1000 φορές μικρότερη, τόνισε ο Δρ. Νικολαΐδης,.
Οπότε, για να κολλήσουμε από μία οθόνη ή άλλη επιφάνεια, πρόσθεσε, θα πρέπει να υπάρξει μια σειρά «ατυχιών», όπως να έχει μεγάλο ιικό φορτίο το μολυσματικό άτομο, να το μεταφέρει σε συγκεκριμένο τόπο στην επιφάνεια όπου θα αγγίξουμε και εμείς, να επιζήσει ο ιός, και μετά αν θα μεταφερθεί στο στόμα ή στην μύτη από το επόμενο άτομο.
Με αυτόν τον τρόπο, η πιθανότητα να κολλήσουμε από επιφάνειες είναι έμμεση διαδικασία, και πρέπει να υπάρξει μία αλληλουχία γεγονότων που καθιστά δύσκολη τη μετάδοση μέσω οθόνης αφής, σημείωσε, τονίζοντας παράλληλα, πως ιδιαίτερα αυτή τη περίοδο το συχνό πλύσιμο χεριών προέχει πολύ περισσότερο απ’ ότι προηγουμένως.
Ο κ. Νικολαΐδης σημείωσε ότι υπηρεσίες με οθόνες αφής τις οποίες ονομάζουμε «ανέπαφες συναλλαγές», συναντούμε στο αεροδρόμιο, στις ATM, σε εστιατόρια που παραγγέλνουμε φαγητό.
Αυτό που προτείνει ο Δρ. Νικολαΐδης είναι απλά να προστατεύουμε τον εαυτό μας με τους κανόνες προσωπικής υγιεινής και τα μέτρα προστασίας, και αν θέλουμε να προστατεύσουμε και το κοινωνικό σύνολο με την χρήση αντισηπτικού να καθαρίσουμε μια επιφάνεια την οποία θα χρησιμοποιήσουμε.
Δεν αρκεί η συχνή απολύμανση
Υπάρχουν πολλά αντικείμενα αφής που μπορούν να μεταφέρουν βακτήρια και ιούς, και ως εκ τούτου μπορούν να μεταδώσουν ασθένειες (όχι μόνο του Covid-19), επισημαίνει ο Δρ. Ορέστης Γεωργίου.
«Συγκεκριμένα, οι δημόσιες οθόνες αφής (touchscreens), τα μηχανήματα ATM και τα κουμπιά του ανελκυστήρα, είναι αυτά που έχουν αποδειχθεί ότι μεταφέρουν τα περισσότερα παθογόνα. Για να κολλήσει όμως κάποιος από τη μόλυνση, τα παθογόνα (π.χ. βακτήρια ή ιούς) πρέπει πρώτα να εισέλθουν στο σώμα, συνήθως από το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια», τονίζει.
Ο κ. Γεωργίου αναφέρει πως η πιθανότητα μόλυνσης μειώνεται όταν ο κόσμος που χρησιμοποιεί οθόνες αφής πλένει ή απολυμαίνει τα χεριά του μετά την χρήση τους και όταν αποφεύγει να αγγίζει το πρόσωπο του.
«Μια πιο βιώσιμη και μακροπρόθεσμη λύση είναι οι διευθύνσεις των αεροδρομίων και καταστημάτων να ενημερωθούν και να δράσουν ως προς το να αποφευχθεί ο κίνδυνος μετάδοσης από τις οθόνες αφής που έχουν εγκαταστήσει στους χώρους τους», είπε.
Εξήγησε ότι «μέσα από την έρευνα μας έχουμε καταλήξει πως πιο συχνή απολύμανση των οθονών δεν αρκεί για να μειωθεί σημαντικά η πιθανότητα μόλυνσης. Μια πιο ουσιαστική λύση είναι η αναβάθμιση τους σε ‘ανέπαφες οθόνες’ χρησιμοποιώντας μικρές κάμερες και αισθητήρες έτσι ώστε να μην αγγίζουμε τις οθόνες καν».
Ο κ. Γεωργίου εξέφρασε την άποψη ότι «σίγουρα αυτή η πανδημία θα αφήσει πίσω της ως κληρονομιά την επαγρύπνηση του κόσμου, μα και των μαγαζιών για πιο συχνή και σωστή υγιεινή».
Αναφερόμενος στα επιδημιολογικά μοντέλα εξάπλωσης ιών και βακτηρίων, είπε ότι υπάρχουν πολλά.
Πρόσθεσε πως σε συνεργασία με τον Χρίστο Νικολαΐδη από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και τον Andrew di Battista από την εταιρία Ultraleap «καταφέραμε να στήσουμε ένα παντελώς καινούριο επιδημιολογικό μοντέλο που να συμπεριλαμβάνει στοχαστικά και διαδραστικά στοιχεία όπως είναι οι οθόνες αφής».
Ο κ. Γεωργίου εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόσφατη δημοσίευση της έρευνας, εκφράζοντας την άποψη πως «με αυτό το μοντέλο μπορούμε να καταπολεμήσουμε καλυτέρα την εξάπλωση παθογόνων (όχι μόνο του Covid-19) ως προς να μειωθούν οι μολύνσεις, τα περιστατικά, και να αποφευχθούν τυχών μελλοντικές πανδημίες».
Της Χριστίνας Χριστοφόρου
