Η Κύπρος πρωτοπορεί με εθνικό δίκτυο κβαντικής επικοινωνίας

30 Ιουνίου 2025, 14:30

Η Κύπρος εισέρχεται δυναμικά στην εποχή της κβαντικής τεχνολογίας με την ανάπτυξη του πρώτου εθνικού δικτύου κβαντικής επικοινωνίας, έργο που υλοποιήθηκε με επικεφαλής το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) και σηματοδοτεί ορόσημο για την κυβερνοασφάλεια της χώρας.

Το δίκτυο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου CYQCI – Cyprus Quantum Communication Infrastructure, υπό τον συντονισμό του Καθηγητή Κυριάκου Καλλή, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής (ΥΕΚΨΠ).

Η τεχνική υλοποίηση, υπό την καθοδήγηση της Δρος Μαριέλλας Μίντερ, εγκατέστησε υποδομές διανομής κβαντικών κλειδιών (QKD) μεταξύ επτά κρίσιμων κρατικών οργανισμών, παρέχοντας ένα δίκτυο επικοινωνίας με πρακτικά απαραβίαστη ασφάλεια.

Το νέο δίκτυο παρουσιάστηκε επίσημα στις 5 Ιουνίου στην Ημερίδα Κυβερνοασφάλειας Κβαντικών Επικοινωνιών, που φιλοξενήθηκε στην Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ).

Κατά την εκδήλωση πραγματοποιήθηκε ζωντανή βιντεοκλήση με κβαντικά ενισχυμένη ασφάλεια μεταξύ της ΑΨΑ και του ΥΕΚΨΠ, αποδεικνύοντας τη λειτουργική ετοιμότητα του δικτύου για την προστασία ευαίσθητων δεδομένων από τρέχουσες αλλά και μελλοντικές απειλές.

Δορυφορική επέκταση και διασύνδεση με την Ευρώπη

Κατά την ημερίδα, ο Δρ Κωνσταντίνος Κάτζης, βασικό στέλεχος του έργου, ανακοίνωσε τα επόμενα βήματα του CYQCI που περιλαμβάνουν την απόκτηση επίγειου οπτικού σταθμού για δορυφορική επέκταση του δικτύου, ενισχύοντας τη διασύνδεση της Κύπρου με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος EuroQCI (European Quantum Communication Infrastructure).

Η τεχνολογία QKD (Quantum Key Distribution) βασίζεται στις αρχές της κβαντικής φυσικής και παρέχει κρυπτογράφηση η οποία είναι από τη φύση της ανιχνεύσιμη σε περίπτωση παρακολούθησης.

Η διανομή κβαντικών κλειδιών προσφέρει έτσι μια μη παραβιάσιμη μέθοδο επικοινωνίας, προστατεύοντας από τις απειλές που εγείρουν οι ραγδαίες εξελίξεις στους κβαντικούς υπολογιστές.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι κλασικές μέθοδοι κρυπτογράφησης μπορεί να καταστούν άχρηστες ακόμα και πριν από το 2030, καθιστώντας το QKD κρίσιμη τεχνολογία για την ασφάλεια των κρατικών υποδομών.

Συμμετοχή διεθνών εταίρων

Στην ημερίδα συμμετείχαν εκπρόσωποι από το ΤΕΠΑΚ, την ΑΨΑ, τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης, καθώς και σημαντικοί φορείς της ευρωπαϊκής κβαντικής βιομηχανίας όπως οι Quantum Telecommunications Italy, Adtran και Officina Stellare, παρουσιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα.

Η επιτυχής υλοποίηση του έργου θέτει την Κύπρο στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών προσπαθειών για ασφαλή, κβαντικά ενισχυμένη επικοινωνία και ενισχύει την ψηφιακή κυριαρχία και ανθεκτικότητα της χώρας απέναντι στις τεχνολογικές προκλήσεις του μέλλοντος.