Αλλεργιογόνες Ουσίες: Η κρυμμένη απειλή στα τρόφιμα
11 September 2023, 14:30
Σημαντική αύξηση έχει σημειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, στη συχνότητα εμφάνισης των τροφικών αλλεργιών.
Αυτό έχει παρατηρηθεί ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες και σύμφωνα με τους ειδικούς, αποδίδεται στις αλλαγές των διατροφικών συνηθειών.
Συγκεκριμένα στην Ευρώπη, ο αριθμός των ατόμων με τροφικές αλλεργίες, υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 20 εκατομμύρια.
Όπως εξηγεί η ανώτερη χημικός του Γενικού Χημείου του Κράτους Δρ. Άντρη Βαρνάβα Τέλλο, η τροφική αλλεργία προκύπτει από την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού στις πρωτεΐνες κάποιων τροφών, οι οποίες φυσιολογικά είναι ακίνδυνες.
«Τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης μπορεί να είναι από ήπια, όπως φαγούρα ή εξάνθημα, μέχρι και πιο σοβαρά όπως εμετός, διάρροια, συριγμός και σε ορισμένες περιπτώσεις αναφυλαξία μέχρι και αναφυλακτικό σοκ» προσθέτει.
Η τροφική δυσανεξία που συνήθως συγχέεται με την τροφική αλλεργία, οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να απορροφήσει, να αφομοιώσει και να μεταβολίσει τα θρεπτικά συστατικά κάποιων τροφών, τονίζει η ειδικός και συμπληρώνει ότι τα συμπτώματά της εμφανίζονται σταδιακά και συνήθως περιορίζονται σε προβλήματα πέψης.
Οι πιο συχνότερες δυσανεξίες που ταλαιπωρούν τον πληθυσμό είναι στη λακτόζη και στη γλουτένη.
Κατάλογος 14 αλλεργιογόνων ουσιών
Με σχετική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει καθοριστεί κατάλογος με 14 κατηγορίες ουσιών ή προϊόντων που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες και των οποίων η σήμανση στα τρόφιμα είναι υποχρεωτική.
Ο κατάλογος αυτός περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Δημητριακά που περιέχουν γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι κ.α.), γάλα, αυγά, καρπούς με κέλυφος (αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, κ.α.), αραχίδες (αράπικα φιστίκια), σόγια, ψάρια, καρκινοειδή, μαλάκια, σέλινο, λούπινο, σπόροι σησαμιού, διοξείδιο του θείου και θειώδεις ενώσεις και σινάπι.
Όπως εξηγεί η Δρ.Βαρνάβα Τέλλο, όλα τα τρόφιμα που πωλούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία περιέχουν μια ή περισσότερες ουσίες του καταλόγου, οφείλουν να φέρουν σχετική σήμανση για τη σωστή και ασφαλή επιλογή των τροφίμων που θα καταναλώσουν οι πολίτες.
Συγκεκριμένα, η ονομασία της ουσίας πρέπει να τονίζεται με είδος χαρακτήρων ώστε να την κάνει ευδιάκριτη στον κατάλογο των συστατικών, για παράδειγμα, μέσω της γραμματοσειράς, της μορφής ή του χρώματος του φόντου.
«Η σήμανση των μη προσυσκευασμένων τροφίμων πρέπει επίσης να είναι διαθέσιμη στον καταναλωτή ανά πάσα στιγμή, είτε στον τιμοκατάλογο που δίνεται στον πελάτη εστιατορίου, είτε σε περίοπτη θέση στον χώρο πώλησης των μη προσυσκευασμένων τροφίμων», επισημαίνει.
Σε περίπτωση που δεν μπορεί να αποκλειστεί η διασταυρούμενη επιμόλυνση κάποιου τροφίμου με αλλεργιογόνες ουσίες, τότε η συσκευασία πρέπει να φέρει κατάλληλη δήλωση, όπως:
«Μπορεί να περιέχει ίχνη… όνομα αλλεργιογόνου/ων ουσίας/ιών».
Έλεγχοι Υγειονομικών Υπηρεσιών
Με σκοπό τη διερεύνηση και εντοπισμό ουσιών που προκαλούν αλλεργία ή δυσανεξία και που δεν αναγράφονται στα συστατικά τους, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τα διαπιστευμένα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους, εφαρμόζουν επίσημο πρόγραμμα δειγματοληψίας και αναλύσεων τροφίμων.
«Για τον σκοπό αυτό, το 2022 λήφθηκαν συνολικά 342 δείγματα τροφίμων για ανάλυση. Από αυτά, ποσοστό 2,3% βρέθηκε να περιέχουν αλλεργιογόνο ουσία, χωρίς αυτή να αναγράφεται στη σήμανσή τους.
Στις περιπτώσεις αυτές λήφθηκαν τα αναγκαία μέτρα από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες, έτσι ώστε να ενημερωθούν οι καταναλωτές αλλά και να συμμορφωθούν οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων», συμπληρώνει η Δρ. Βαρνάβα Τέλλο.
Συγκεκριμένα, την τελευταία δεκαετία έχουν αναλυθεί περισσότερα από 3000 δείγματα τροφίμων για αλλεργιογόνες ουσίες.
Ποσοστό 4,9% των εξετασθέντων δειγμάτων περιείχαν αλλεργιογόνο ουσία χωρίς να υπάρχει η σχετική σήμανση, όπως αυτό προνοείται από τη νομοθεσία. Τη θέση με το ψηλότερο ποσοστό στα μη συμμορφούμενα δείγματα κατέχουν οι πρωτεΐνες γάλακτος (12,9%), ακολουθούν οι καρποί με κέλυφος (12,4%) και το σουσάμι (7,9%).
«Πρώτιστος σκοπός των ελέγχων είναι η προστασία της υγείας των καταναλωτών που έχουν αλλεργίες και δυσανεξίες, παράλληλα όμως, οι διαχρονικοί και συνεχόμενοι έλεγχοι συνέβαλαν στο να συνειδητοποιήσουν οι παραγωγοί την ευθύνη που έχουν απέναντι στους καταναλωτές και την υποχρέωσή τους να εφαρμόζουν πιστά τη νομοθεσία», καταλήγει.
Μ.Μ.
